Είναι όμως έτσι; Έτσι ακριβώς είναι μόνο αν έχουμε από πριν το στομάχι γεμάτο (έστω με γύρο), έχουμε ένα κεραμίδι (έστω ξένο) να βάλουμε το κεφάλι μας από κάτω, τρία ξύλα να ρίξουμε στη σόμπα (έστω δύο και μια μελαμίνη), αισθανόμαστε σχετικά υγιείς (έστω με το τσιγάρο στο στόμα) και δε μας πονάει σήμερα ο φρονιμίτης.
Για όλες τις άλλες φορές η παραγγελία δεν ισχύει. Πρώτον, γιατί ποτέ δε χτίζεις το ρετιρέ πριν το ισόγειο και δεύτερον γιατί δεν απαιτείς ποτέ κάτι που έχει αξία μόνο όταν προσφέρεται. Η προπορεία της αγάπης έναντι όλων των άλλων αναγκών και μάλιστα με καθεστώς αποκλειστικότητας («μόνο») προδίδει τόσο την άγνοια για τη φύση του συγκεκριμένου συναισθήματος, όσο και τη σχέση του με τα άλλα συναισθήματα (π.χ. του φόβου, ο οποίος πάντα προηγείται. Για δοκίμασε να αγαπήσεις ενώ φοβάσαι)
Και στην έμμεση παραγγελία όμως το ίδιο γίνεται. «Σ’ αγαπώ! Μ’ αγαπάς;» ρωτάμε συχνά πυκνά με αγωνία. Μα, πως κάτι που έχει αξία μόνο όταν προσφέρεται ανιδιοτελώς θα τη διατηρήσει επειδή απαιτούμε σχεδόν να επιστραφεί σε μας; Χάνει το νόημά της η ερώτηση, όπως από καιρό έχει χάσει την αξία της η κάποτε ευγενική παράκληση (προς την συνάδελφό της) της πωλήτριας που δέχεται την παραγγελία μας, για ένα χάμπουργκερ με τυρί στα Goody’s: «Ένα cheese, ΠΑΡΑΚΑΛΩ!». Το λέει, εξαιτίας της συχνότητας και δω, τόσο ψυχρά, τόσο μηχανικά και στεγνά η καημένη (της συμπαρίσταμαι) σα να διαβάζει φυλλάδιο για φτηνά απορρυπαντικά από σουπερμάρκετ.
Η αγάπη, είτε με την ψεύτικη αποκλειστικότητά της, είτε με την ευκολία με την οποία αναφερόμαστε σ’ αυτή αποκαλύπτει ότι περισσότερο στις αφελείς προσδοκίες μας απευθυνόμαστε παρά στην ουσία της. Αποκαλούμε «αγάπη» ως και τον περιπτερά (εντάξει, όταν είναι ομορφούλης), ακόμα κι όταν μας δίνει λάθος τσιγάρα λέγοντας «Μarlboro, μόνο αγάπη μου» ή ακόμα χειρότερα το παιδί μας που μόλις χαστουκίσαμε: «Έλα στη μανούλα, αγάπη μου». Γεφυρώνουμε με την ίδια λέξη μια απόσταση απ’ τον άγνωστο (είπαμε, έστω ωραίο) περιπτερά ως το πασίγνωστο (ελπίζω) παιδί μας με περισσή ευκολία. Μπορεί έτσι να κερδίσουμε κάποια στιγμή τον άγνωστο βιοπαλαιστή αλλά χάνουμε σταδιακά το παιδί μας που στη λάθος χρήση της λέξης μάλλον θυμώνει και καλά κάνει (σκεπτόμενο ότι πρώτα το χτυπάμε και μετά το αποκαλούμε «αγάπη»).
Έτσι αγαπάμε με ευκολία για πάντα, αλλά η ερχόμενη Παρασκευή μας βρίσκει πάλι μόνους, λιώνουμε στο καψουροτράγουδο όταν ο στίχος φτάνει στο συγκεκριμένο ουσιαστικό (αγάπη), αλλά αν ρωτήσουμε το πρόσωπο που μας παράτησε θα παραπονεθεί ότι δεν είχαμε καθόλου απ’ αυτό (την αγάπη, ντε), πατάμε ένα σωρό καρδούλες στο facebook, αλλά το ίδιο ακριβώς κάνουμε και στη ζωή!
Ευκολία, πληθωρισμός, υπερβολή, αμετροέπεια. Σιγά την έκπληξη. Σε ποιο επίπεδο είμαστε μετριοπαθείς και θα ήμασταν στην έκφραση της αγάπης; Απ’ την κόλαση στον παράδεισο και τούμπαλιν. Από το «είσαι τα πάντα στη ζωή μου» μέχρι το «να μη σε ξαναδώ στα μάτια μου» ένα τσιγάρο δρόμος (έστω, για τους καπνιστές).
«Αστέρια», «Χρυσά», «Αγάπες», όλα δικά μας, στολίζουν τα στόματά μας καθημερινά αλλά ως γνωστό, όπως δε μπορούμε να έχουμε Χριστούγεννα κάθε μέρα (για την Πασχαλιά, λέει η παροιμία) και να στολίζουμε δέντρο καθημερινά, δε μπορούμε και να ‘χουμε ξαστεριά κάθε βράδυ, να κολυμπάμε στον χρυσό και να αγαπάμε τους πάντες. Αν προσφωνούμε τους πάντες «αστέρι μου» μάλλον μπερδέψαμε τις πυγολαμπίδες στα βάτα με τα φωτεινά σώματα στο στερέωμα, αν φωνάζουμε πολλούς «χρυσό μου» κανείς τους δεν είναι πολύτιμος, αν αποκαλούμε άλλους τόσους «αγάπη μου» κανείς δεν είναι η αγάπη μας!
Φταίμε και μεις οι ψυχολόγοι. Πολλή κουβέντα, πολύ μπλα-μπλα, πολλή ανάλυση. Είπαμε, η ψυχολογία είναι θεραπεία διαμέσου του λόγου, αλλά το ζευγάρι δεν κάνει μόνο του θεραπεία! Θεμιτή η λεκτική προσέγγιση των συναισθημάτων, αλλά μόνο στα άτομα που πάσχουν από διαταραχή του αυτιστικού φάσματος είναι εντελώς απαραίτητη. Η βασιλική οδός έκφρασης των συναισθημάτων δεν είναι ο λόγος (με τίποτα η πολυλογία), αλλά οι εκφράσεις του προσώπου, η χροιά της φωνής, η βλεμματική επαφή, η προσέγγιση με το σώμα (από τη θερμή χειραψία, στο χάδι κι από κει στην αγκαλιά και στο φιλί). Που πάλι, αν όλα αυτά δε γίνουν στάση ζωής και συμπεριφορά με διάρκεια και βάθος, μένουν μισά.
Μεγαλώσαμε με γονείς που ζήτημα είναι αν ξεστομίσανε ποτέ αυτή τη λέξη απευθυνόμενοι στα παιδιά τους και καταλήγουμε να μη μπορούμε να περάσουμε από την πλατεία ταχυδρομείου απ’ τον …συνωστισμό της. Λες και στην πρώτη περίπτωση οι μανάδες (για τους πατεράδες ούτε λόγος) ήταν παντελώς άκαρδες μπροστά στα βλαστάρια τους, λες και στη δεύτερη ζούμε σε μια πηχτή αγαπησιάρικη σούπα όπου κολυμπάμε όλοι αγκαλιά. Από την ξηρασία στην πλημμύρα.
Ημέρες αγάπης (που ζούμε), φαντάζομαι και νύχτες, δεν είναι αυτές που βαφτίζονται σαν τέτοιες, αλλά αυτές που αποδεικνύονται, αγάπες μου! Καλές γιορτές.
Από τον Δημήτρη Παπαχατζόπουλο
