Γράφει ο Ηλίας Κανέλλης
Τρεις βδομάδες μετά τις εκλογές που έφεραν στη διακυβέρνηση της χώρας τον ΣΥΡΙΖΑ και τους Ανεξάρτητους Έλληνες, και παρά τα συνεχιζόμενα πανηγύρια των νικητών, η αβεβαιότητα για την τύχη της χώρας παρατείνεται. Η αγορά ομολόγων έκλεισε εμποδίζοντας τη φτηνή χρηματοδότηση του Δημοσίου, ο Μηχανισμός Άμεσης Βοήθειας (ELA) των τραπεζών είναι πλέον η μοναδική πηγή χρηματοδότησης, ενώ η συνέχιση των διαφωνιών μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και Ευρωπαίων δανειστών επιδεινώνει τις συνθήκες στην αγορά και την πραγματική οικονομία. Κάθε μέρα που περνάει, η Ελλάδα πιέζεται όλο και περισσότερο, αφού όσο δεν είμαστε σε πρόγραμμα, είτε στο παλιό μνημόνιο, είτε σε ένα καινούργιο, δεν μπορούμε να πάρουμε δανεικά από τους εταίρους μας, με αποτέλεσμα τη δημοσιονομική επιδείνωση. Αν υπολογίσει κανείς και το ότι οι καταθέτες αποσύρουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες, ότι χρειάστηκε να αυξηθεί κατά 5,5 δισ. ευρώ το ποσό που δικαιούνται οι ελληνικές τράπεζες από τον ELA, ότι τα φορολογικά έσοδα τον Ιανουάριο ήταν αξιοσημείωτα πεσμένα κι ότι πάντα υπάρχει η πιθανότητα σε περίπτωση αδυναμίας συνεννόησης να κλείσει εντελώς η χρηματοδοτική στρόφιγγα προς τη χώρα, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η ζοφερή προοπτική δεν έχει απομακρυνθεί. Το μαρτυρούν, άλλωστε, οι συμπεριφορές των αγορών (οι οποίες, υπό κανονικές συνθήκες, θα έπρεπε αυτή τη στιγμή να χορεύουν πεντοζάλη): τα ελληνικά ομόλογα διατίθενται σε τιμές τόσο υψηλές ώστε να μην ενδιαφέρεται κανείς γι' αυτά, ενώ τα δημοσιεύματα του οικονομικού Τύπου που κάνουν λόγο για Grexit, έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, πληθαίνουν.
Η ζοφερή αυτή πραγματικότητα στην Ελλάδα δεν έχει ευρύτατα συνειδητοποιηθεί – αφού, για την ώρα, ζούμε ακόμα στη μετεκλογική ευφορία. Μόνο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ανησυχούν, πιεζόμενες σε μια αγορά που ήδη στέναζε, αλλά στην επικράτεια του κρατισμού, του μεγάλου κράτους που θέλει να ανασυστήσει η κυβέρνηση, τα βάσανα των επιχειρηματιών είναι παρωνυχίδες μονάχα. Άλλωστε, κυρίαρχη κουλτούρα του κυβερνώντος κόμματος ήταν, και παραμένει, η θέση ότι οι ιδιώτες επιχειρηματίες εκμεταλλεύονται τον τίμιο ιδρώτα των εργαζομένων.
***
Αλλά γιατί η κυβέρνηση, παρ' όλα αυτά, μοιάζει να μην επείγεται; Επειδή, για την ώρα δρέπει τους καρπούς της στρατηγικής της. Στο μεταίχμιο της νίκης της, μπορεί ανέτως να πουλάει θετικούς συμβολισμούς. Συμβολισμούς που, στο φαντασιακό του μέσου πολίτη, μοιάζουν με θρίαμβο της μικρής Ελλάδας έναντι των Ευρωπαίων. Και πώς μεταφράζεται αυτός ο θρίαμβος; Σε υποτίθεται αυθόρμητα συλλαλητήρια (στα οποία καλούν κατά κόρον τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ), συλλαλητήρια υποτίθεται συμπαράστασης στην ελληνική κυβέρνηση που “διαπραγματεύεται σκληρά”.
Ένα τέτοιο συλλαλητήριο διοργανώθηκε και χθες σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Το κοινό που μαζεύεται σε αυτά είναι ετερόκλητο. Ο σκληρός πυρήνας τους προφανώς είναι στελέχη, μέλη και οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν λείπουν ούτε οι οπαδοί των ΑΝΕΛ, ούτε γραφικές προσωπικότητες – σε γενικές γραμμές, στα συλλλητήρια αυτά, επαναλαμβάνονται οι οσμώσεις, τα επιχειρήματα και τα συνθήματα των Αγανακτισμένων, που είχαν κατακλύσει τις πλατείες διαμαρτυρόμενοι την πρώτη χρονιά της κρίσης, το καλοκαίρι του 2011.
Ο πρωθυπουργός δήλωσε χθες ικανοποιημένος για τη στήριξη που (υποτίθεται) προσφέρουν οι διαδηλωτές στη διαπραγμάτευση. Ωστόσο, όπως φάνηκε στα τηλεοπτικά ρεπορτάζ, όποιον διαδηλωτή κι αν ερώτησαν κανένας δεν ήξερε το θέμα και τα διακυβεύματα της διαπραγμάτευσης. Αυτό που ο πολύς κόσμος καταλαβαίνει είναι ότι εκεί έξω, μερικοί πολύ κακοί άνθρωποι έχουν βίτσιο με τη λιτότητα. Γιατί; Ίσως γιατί μας μισούν (για τον πολιτισμό μας, προφανώς), ίσως γιατί μας ζηλεύουν (επειδή έχουμε το καλύτερο φιλέτο Γης στον κόσμο). Αν όμως έδειχναν κατανόηση, κι αντί να είναι κακοί λήσαν καλοί, η λιτότητα θα εξαφανιζόταν, κι όλοι θα τρώγαμε με χρυσά κουτάλια. Ένα από τα συνθήματα του συλλαλητηρίου της Θεσσαλονίκης έλεγε: "Ντάισελμπλουμ, στον Θερμαϊκό και μπλουμ". Λέτε μετά απ' αυτό, οι Ολλανδοί συμπατριώτες του μισητού επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, να πάρουν το μέρος της αγαπημένης μας πατρίδας και να φέρουν γρήγορα λεφτά στη χώρα που γέννησε τον πολιτισμό; Ένα απ' τα συνθήματα της Αθήνας έλεγε: “Όχι χρέος”. Δεν είναι βέβαιο ότι αύριο οι πιστωτές μας θα μας διαγράψουν ό,τι τους χρωστάμε, για να μπορέσουμε να αρχίσουμε απ' την αρχή;
***
Είναι προφανές ότι διαδηλώσεις τέτοιου τύπου δεν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ως μοχλός πίεσης σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. Μπορεί, όμως, να μετατρέψουν στο συλλογικό φαντασιακό τη συνεννόηση εταίρων, που είναι και η μοναδική ελπίδα της χώρας να συνεχίσει να πορεύεται στην Ευρώπη και να διεκδικεί την πρόοδο, σε ένα επεισόδιο κλιμάκωσης της κουλτούρας της έχθρας. Πρόσωπα, χώρες, λαοί, που ανήκουν μαζί με εμάς στην ίδια πλευρά του κόσμου, μπορεί να αρχίσουν να κατηγορούνται ως εχθροί «της σημαντικότερης χώρας του κόσμου». Το επόμενο βήμα αυτών των συγκεντρώσεων είναι η ενοχοποίηση της αντίθετης άποψης για τους χειρισμούς της κυβέρνησης στην Ελλάδα. Αν κερδίσει έδαφος η ενοχοποίηση του πλουραλισμού και της δημοκρατίας, αν ενοχοποιηθεί η αντίπαλη άποψη και όσοι την εκφράζουν, θα μπορούσε να είναι η απαρχή ενός τρομερού εθνικού διχασμού.
Στην κατάσταση αβεβαιότητας που βρίσκεται η χώρα, ένα βήμα πριν από την ώρα της αλήθειας, είναι το τελευταίο που έχουμε ανάγκη.
Υ.Γ. Χθες το βράδυ, τινάχθηκε στον αέρα η καταρχήν συμφωνία εντός του ΣΥΡΙΖΑ για το πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας (οι φήμες ήθελαν στη θέση αυτή να οδεύει ο Δημήτρης Αβραμόπουλος). Aν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τους δημιουργεί τέτοιες δυσκολίες, στο αποψινό Eurogroup, που παίζεται η πορεία της χώρας, πώς άραγε θα τα βγάλουν πέρα;
