Η γλώσσα των μνημονίων και του νεοφιλελευθερισμού

Από τον Γιώργο Παπανικολάου
 
Οι άνθρωποι έχουν την ψευδαίσθηση ότι η γλώσσα αντανακλά τα γεγονότα "ουδέτερα" και είναι δυνατή η καταγραφή τους όπως πραγματικά υπάρχουν "εκεί έξω". Η συνείδηση των γεγονότων προκύπτει απ τις αφηγήσεις μας γι αυτά. Η γλώσσα της εξουσίας κατασκευάζει την πραγματικότητα, γιατί αυτή δεν είναι παρά μια αφήγηση. Οι παρακάτω φράσεις νοηματοδοτούν τελείως διαφορετικά το ίδιο περιστατικό:
"Απωθήθηκαν ταραχοποιά στοιχεία" - "Η αστυνομία χτύπησε διαδηλωτές". Μια "Βιομηχανία" αλλοίωσης των εννοιών και των λέξεων έχει απλώσει τα πλοκάμια της: Αντί παγκόσμιος μηχανισμός καταλήστευσης οικονομιών κρατών και εργαζομένων... αγορές. Αντί ληστοτραπεζίτες... εταίροι και συνεργάτες. Αντί κτηνωδία του να στερούνται οι καρκινοπαθείς τα φάρμακά τους... εξορθολογισμός. Αντί απόλυση... αποχώρηση ή διαθεσιμότητα. Αντί χαράτσι... τέλος ηλεκτροδοτούμενων επιφανειών ή μικρό ασφάλιστρο κινδύνου (Βενιζέλος), κ.α., κ.α., κ.α.
Ο πόλεμος είναι ειρήνη. Η ελευθερία είναι σκλαβιά. Η άγνοια είναι δύναμη (τα 3 συνθήματα του Κόμματος στην πυραμίδα του Υπουργείου Αλήθειας/όπως λέμε υπουργείο προστασίας του πολίτη).
"...πιστεύεις ότι η δουλειά μας είναι να εφεύρουμε νέες λέξεις. Λάθος. Καταστρέφουμε λέξεις. Πετσοκόβουμε τη γλώσσα ως το κόκκαλο. Στο τέλος θα κάνουμε αδύνατο το έγκλημα της σκέψης, γιατί δεν θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς". Τζώρτζ Όργουελ, "1984".
Ο νέος γλωσσικός κώδικας αλλάζει βαθειά τον τρόπο που σκεπτόμαστε. Καταστρέφουν το σύστημα των εννοιών των ανθρώπων. Δημιουργούν ανθρώπους "πειθήνιους", "γαλήνιους", αποπροσανατολισμένους.
Μας ψεκάζουν; Ναι! Αλλά όχι με φάρμακα. Με λέξεις! Απίστευτο; Κι όμως... Οι πολίτες πρέπει να μπορούν να εντοπίζουν και να καταδικάζουν τις γλωσσικές απάτες. Ανάγκη ενός εγχειριδίου επιβίωσης απ τα Μέσα (τι πρέπει να γνωρίζουν πριν εκτεθούν στα ΜΜΕ).
Ύπαρξη ξεχωριστών ΜΜΕ του κινήματος και επικοινωνίας των ανθρώπων άμεσα μεταξύ τους (μακριά απ τα ΜΜΕ). Από δω η ανάγκη να κατακτήσει το κίνημα δήμους, όχι για να διεκδικήσει πολιτιστικές πρωτεύουσες, αλλά για να τραβήξει τους ανθρώπους σε δημόσιους χώρους, να τους δώσει ερεθίσματα να σκεφτούν και να μιλήσουν, να πούνε τον πόνο τους... (μακριά από τους "ψεκασμούς" των ΜΜΕ).
Οι εμφανιζόμενοι εκπρόσωποι των αντιμνημονιακών δυνάμεων στα ΜΜΕ, να μην αφήνουν "λέξη να πέσει κάτω". Να παραθέτουν μαχητικά αντίλογο, που θα στηρίζεται σε λέξεις/έννοιες προοδευτικές (μ όλη τη σημασία της λέξης).
Θα ήταν χρήσιμο να μιλήσουμε για τη χρήση της "στατιστικής" και άλλων "επιστημών" για την παραπλάνηση και υποταγή των πολιτών. Υπάρχουν 3 ειδών ψέματα: τα ψέματα, τα καταραμένα ψέματα και η στατιστική (Disraeli).
Θυμηθείτε: στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ 2009: το έλλειμμα από 6% φούσκωσε στο 15%. Ο στατιστικός τρόπος σκέψης θα είναι μια μέρα τόσο απαραίτητος στον κάθε πολίτη, όπως είναι σήμερα η γραφή και η ανάγνωση (H. G. Wells).
Σε τελική ανάλυση, η συγκρότηση της γλώσσας θα πρέπει να κατανοηθεί όχι σαν μια κατασκευή της εξουσίας, αλλά σαν προϊόν κοινωνικής σύγκρουσης. Αν πρόκειται ν αλλάξουμε κάτι στον κόσμο, χρειάζεται δίπλα σε όλα τα άλλα και μια συμβολική επανάσταση. Να μεταβάλλουμε την κοσμοθεώρηση, τη γνώση, την παράσταση για τον κόσμο.