Του Χρήστου Τσαντήλα
ΕΥΤΥΧΩΣ ήταν, αν και φάνηκε σαν χρόνος, μια πολύ σύντομη σε διάρκεια, αλλά σκληρή δοκιμασία... Ο Θεοχάρης, δίπλωνε τις κουβέρτες μέσα στο αντίσκηνο. Απ΄ αυτά τα μικρά που στήνουν στην άμμο οι πιτσιρικάδες το καλοκαίρι, με ένα ελαστικό τόξο από πάνω για οροφή και τέσσερις πασσάλους στις γωνίες. Και τις δίπλωνε στις άκρες τις κουβέρτες, σχηματίζοντας έναν «κόθαρο». Σαν κι αυτόν που κάνουν οι γυναίκες στο ταψί για την πίτα... Ύστερα, γονατιστός, όρθιος φυσικά δεν χωρούσε, καταλασπωμένος και βρεγμένος μέχρι το κόκαλο, στρίμωχνε τους σάκους στα υφασμάτινα πλευρά του αντίσκηνου. Ήθελε να κλείσει απ΄ έξω, τον αέρα, το κρύο και τη βροχή...
ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ μια χειμωνιάτικη νύχτα, με άγριες βροντές και αστραπές. Ξεπαγιασμός, εν μέσω μιας μεγάλης σε ένταση νεροποντής, δίπλα στον Αξιό ποταμό, κάπου στο Πολύκαστρο Κιλκίς, στη βόρειο Ελλάδα. Πριν 35 χρόνια, τα γυμνάσια στον στρατό, ιδιαίτερα τα γνωστά ως «σκηνάκια», για όσους τα πέρασαν, αλλά και τα «καψόνια», ήταν πραγματικά σκληρές δοκιμασίες. Τόσο σκληρή εκπαίδευση που κάποιοι στρατιώτες δεν την άντεχαν και τους έστελναν με κρυολογήματα στο νοσοκομείο...
ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ των πεντάχρονων προσφυγόπουλων, των μωρών και των μαμάδων τους, να ζουν μέσα στα λασπόνερα του καταυλισμού της Ειδομένης, να προσπαθούν ξεπαγιασμένοι να προστατευτούν από το κρύο, από τη βροχή, να αντέξουν πεινασμένοι και ξυπόλυτοι, μου έφερε στη θύμηση, εκείνη τη νύχτα δίπλα στον Αξιό, που ο αέρας μάς ξήλωσε τελικά το αντίσκηνο και το έφτασε στον ποταμό... Ο «συγκάτοικος» ο Θεοχάρης, η «σειρά» από τα Δωδεκάνησα, 58άρης πια σήμερα, είχε να μου εκφράσει μια εύλογη απορία: «Θυμάσαι μωρέ εμάς; Τι τραβήξαμε τότε στα λασπόνερα; Πώς αντέχουν σήμερα οι δυστυχείς οι πρόσφυγες εκεί πάνω στην Ειδομένη; Δεν τους λυπάται κανείς; Εμείς, στρατός ήμασταν. Και πάλι ξεπαγιάσαμε...».
Ο ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟΣ των χιλιάδων προσφύγων ή μεταναστών, όπως και να έχει είναι ΑΝΘΡΩΠΟΙ, δεν εκτελούσε στρατιωτικά γυμνάσια όπως εμείς τότε στα σύνορα. Ούτε θα εύρισκαν οι άμοιροι την επομένη, τη ζεστασιά του θαλάμου και την ανακούφιση μιας στεγνής, καθαρής αλλαξιάς. Ένα πλήθος απογοητευμένων ανθρώπων. Που άρχισαν να μετανιώνουν για τον αγώνα που ξεκίνησαν, περπατώντας σε δύο Ηπείρους και περνώντας απίστευτες κακουχίες για την ανεύρεση μιας άλλης πατρίδας. Για να φτιάξουν τη ζωή τους από την αρχή και να εξασφαλίσουν πρώτα την επιβίωση της οικογένειας και ύστερα το μέλλον των παιδιών τους. Βρήκαν φράχτες και δακρυγόνα στις χώρες του πολιτισμού και της ευμάρειας. Τα προτίμησαν. Διότι στις δικές τους πατρίδες, ο θάνατος είναι προβλέψιμος. Προτίμησαν τον οικονομικό αφανισμό, από τον κανονικό πόλεμο. Κι εκεί κάτω δεν γίνεται σφαγή μόνο με συμβατικά όπλα...
