Το πάθος του Πηνειού και τα παθήματα των ανθρώπων

Οι παράνομες επιχώσεις που στενεύουν τη διατομή της κοίτης του Πηνείου στον δρόμο Λάρισας-Γιάννουλης

Από τον Κώστα Μεζάρη

Το πάθος του Πηνειού είναι οι πλημμύρες του. Αυτό το πάθος προσπαθούν οι Θεσσαλοί να τιθασεύσουν με διάφορα έργα, για να αποφεύγουν τις ζημιές που προκαλούνται. Ιδιαίτερα ευαίσθητη στις πλημμύρες του Πηνειού είναι η Λάρισα, καθώς είναι κτισμένη στις όχθες της φυσικής κοίτης (σημερινή εσωτερική κοίτη). Για την αντιμετώπιση των πλημμυρών πριν από πολλές δεκαετίες διανοίχθηκε η εξωτερική κοίτη, έξω από την πόλη. Αυτήν την κοίτη μπορεί να την δει κάποιος από τη γέφυρα στον δρόμο Λάρισας-Τυρνάβου, πριν τη Γιάννουλη, δίπλα στο Αισθητικό Άλσος. Η κοίτη διακρίνεται σε δύο τμήματα, εκείνο της βαθιάς κοίτης (πάνω από την οποία βρίσκεται η προαναφερθείσα γέφυρα) και εκατέρωθεν αυτής μέχρι τα αναχώματα από τις δύο λωρίδες της ψηλής κοίτης (παγγίνες).
Υποθέτω ότι είναι ελάχιστοι οι Λαρισαίοι που γνωρίζουν ότι στις δύο αυτές λωρίδες της ψηλής κοίτης υπάρχουν δύο αντίστοιχες γέφυρες, εκατέρωθεν της κύριας γέφυρας στη βαθιά κοίτη, οι οποίες κατασκευάστηκαν για να εξυπηρετούν την κίνηση του νερού όταν συμβαίνουν πλημμύρες με τη ροή του Πηνειού να υπερκαλύπτει τη βαθιά κοίτη και να εκτείνεται στην ψηλή κοίτη, μέχρι τα αναχώματα. Η μία από αυτές (προς την πλευρά της Λάρισας) βρίσκεται αμέσως μετά τον κυκλικό κόμβο στον δρόμο Λάρισας-Τυρνάβου και η άλλη (προς την πλευρά της Γιάννουλης) μετά το Αισθητικό Άλσος.
Ο λόγος της άγνοιας είναι προφανής: οι κοίτες των δύο αυτών (βοηθητικών) γεφυρών δεν έχουν καθαριστεί ποτέ μετά την κατασκευή τους, ώστε να γίνεται αντιληπτή η ύπαρξή τους. Επιπλέον η (βοηθητική) γέφυρα προς την πλευρά της Λάρισας έχει αχρηστευθεί με επιχώσεις στην αντίστοιχη λωρίδα της ψηλής κοίτης, οι οποίες σε ύψος φτάνουν και υπερβαίνουν τη στάθμη του δρόμου Λάρισας-Τυρνάβου. Στην επιχωμένη λωρίδα της ψηλής κοίτης υπάρχουν κτιριακές εγκαταστάσεις επιχειρήσεων, κέντρων διασκέδασης, βιοτεχνιών, συνεργείων και εκθέσεων αυτοκινήτων κ.ά. από την ανάντη πλευρά (αριστερά προς Τύρναβο) και γήπεδα ποδοσφαίρου από την κατάντη πλευρά.
Είναι προφανές ότι η αδυναμία λειτουργίας της προαναφερθείσας βοηθητικής γέφυρας στην τελευταία πλημμύρα λόγω των επιχώσεων, συνέβαλε στην ανύψωση της στάθμης της πλημμυρικής ροής στον Πηνειό και ενδεχόμενα στην κατάκλυση της περιοχής των Εργατικών Κατοικιών Γιάννουλης, επειδή στην περιοχή αυτή των επιχώσεων είναι μειωμένη η διατομή του Πηνειού κατά το ένα τρίτο του πλάτους και κατά το κοινώς λεγόμενο συνέβη “μποτιλιάρισμα” των νερών στα υπόλοιπα δύο τρίτα της κοίτης. Η αδυναμία αυτή τεκμαίρεται από τη σημερινή εικόνα του χλοοτάπητα στα ποδοσφαιρικά γήπεδα (δεν έχει επηρεαστεί από την πλημμύρα), σε αντίθεση με την άλλη βοηθητική γέφυρα προς τη Γιάννουλη, η οποία λειτούργησε με την παροχέτευση των πλημμυρικών νερών που κάλυψαν την αντίστοιχη λωρίδα της ψηλής κοίτης. Μάρτυρας εδώ είναι η εικόνα της κυριολεκτικά ανασκαμμένης από τα ορμητικά νερά λωρίδας της ψηλής κοίτης δίπλα στο Αισθητικό Άλσος. Το οποίο πλημμύρισε γιατί ακριβώς βρίσκεται στην ίδια λωρίδα της ψηλής κοίτης!
Το εύλογο ερώτημα είναι γιατί επιτράπηκε στο παρελθόν η παράνομη επίχωση της μίας από τις δύο ψηλές κοίτες, με αποτέλεσμα την αχρήστευσή της και λόγω αυτής τη μεγέθυνση των αρνητικών συνεπειών της τελευταίας πλημμύρας. Επί πόσες δεκαετίες οι ανεύθυνοι υπηρεσιακοί “υπεύθυνοι” επέτρεπαν (αδειοδοτώντας ή αδιαφορώντας) τις επιχώσεις, οι αιρετοί “υπεύθυνοι” τις παρακολουθούσαν αδιάφοροι και συνέβαλαν σε αυτές, οι φύλακες και εφαρμοστές του νόμου δεν είχαν αντιληφθεί οποιαδήποτε παρανομία και οι χρήστες των εγκαταστάσεων στις επιχώσεις κοίταζαν το προσωπικό συμφέρον και όχι το συμφέρον της κοινωνίας; Το αποτέλεσμα είναι τα πρόσφατα παθήματα των ανθρώπων, που οφείλονται σε όλα τα παραπάνω.
Για να μην επαναληφθούν οι καταστροφές και τα παθήματα των ανθρώπων από παρόμοιες πλημμύρες στο μέλλον, θα πρέπει η παράνομη επίχωση στην ψηλή κοίτη του Πηνειού να αρθεί, να καταστραφεί, για να μην αποτελεί εμπόδιο στο πάθος του, στην πλημμυρική ροή του. Επειδή ζω στην Ελλάδα, έχω την επίγνωση ότι αυτό αποτελεί τεράστιο και τιτάνιο έργο, επειδή, παρά τα όσα λέγονται, έχω την άποψη ότι η Ελλάδα δεν είναι κράτος δικαίου (εάν ήταν δεν θα επιτρεπόταν τέτοιες επιχώσεις στην κοίτη ποταμού), αλλά μηχανισμός εξυπηρέτησης επί μέρους ιδιοτελών συμφερόντων σε βάρος του γενικού συμφέροντος. Θα ήταν ενδιαφέρον να διαψευστεί η απαισιοδοξία μου και να υπάρξουν κινήσεις για την αποκατάσταση της νομιμότητας, που είναι η ελεύθερη και απρόσκοπτη ροή των νερών του Πηνειού σε ολόκληρη τη σχεδιασμένη κοίτη του. Και αν κάποιοι δεν γνωρίζουν τη σχεδιασμένη κοίτη του, είναι ευκαιρία να προχωρήσουν στην οριοθέτηση του Πηνειού σε μεγάλο μήκος, πέραν του μικρού τμήματος ανάντη των εγκαταστάσεων της ΔΕΥΑΛ που οριοθετήθηκε πριν από 20 τόσα χρόνια.
Μπροστά στις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, παρουσιάζεται λαμπρή ευκαιρία στους υποψήφιους να παρουσιάσουν στους πλημμυροπαθείς ψηφοφόρους τι έκαναν ή τι δεν έκαναν για το συγκεκριμένο θέμα, ιδιαίτερα εκείνοι που ασκούν εξουσία τα τελευταία χρόνια. Τώρα, αμέσως, που δεν έχουν στεγνώσει ακόμη τα δάκρυα των ανθρώπων και οι τοίχοι στα σπίτια!
Υ/Γ: Κατά τη διάρκεια της τελευταίας πλημμύρας (αλλά και πριν από αυτήν) έγιναν μετρήσεις της στάθμης των νερών του Πηνειού στη γέφυρα Γιάννουλης. Λόγω της επίχωσης της δεξιά ψηλής κοίτης στην περιοχή της γέφυρας, είναι αντιληπτό ότι τα αποτελέσματα των τελευταίων μετρήσεων με τη ροή να καλύπτει και την ψηλή κοίτη δεν είναι αντικειμενικά, είναι πλασματικά, εφόσον στην περιοχή αυτή η διατομή της κοίτης περιορίζεται κατά το ένα τρίτο του πλάτους της. Η εφαρμογή των αποτελεσμάτων των μετρήσεων στη συνολική κοίτη θα είναι λανθασμένη.