Πριν από καμιά 10αριά χρόνια και κάτι ένα εκπαιδευτικό νομοσχέδιο για τη Α/θμια και Β/θμια Εκπαίδευση -αντίστοιχο αυτού που έθεσε σε διαβούλευση τις προάλλες το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων- ευρίσκετο στα «σκαριά» και έμεναν κάποιες λεπτομέρειες -οι τελευταίες «πινελιές»- για την κατάθεσή του στη Βουλή, προς ψήφισή του από το Νομοθετικό Σώμα. Θα μεταφέρω σκηνή, όπως είχε καταγραφεί τότε σε δημοσιεύματα εφημερίδων των Αθηνών, που διαδραματίσθηκε στο Γραφείο της τότε Υπουργού, σε μια «ευρεία σύσκεψη συνεργατών και υπηρεσιακών στελεχών» για την οριστικοποίηση του περιεχομένου του Ν/Σ. Η κ. Υπουργός θέλοντας να δώσει βαρύτητα στις διατάξεις του Ν/Σ που αφορούσαν στην επιλογή των Διευθυντών Σχολικών Μονάδων είχε ζητήσει να ενισχυθεί η παράμετρος των αντικειμενικών / μετρήσιμων κριτηρίων επιλογής, ανάμεσα στα οποία, φυσικά, συγκαταλέγονταν -και συγκαταλέγονται μέχρι σήμερα- και οι σπουδές των υποψηφίων. «Ξεκινάμε, λοιπόν», είπε, «με το δεδομένο ότι όλοι οι υποψήφιοι θα είναι πτυχιούχοι ΑΕΙ...», αλλά προτού προλάβει να ολοκληρώσει τη φράση της, σηκώνεται, από τη θέση του «υπηρεσιακό, παλαιό στέλεχος από τη Δ/νση Τεχνικής Εκπαίδευσης» επισημαίνοντας ότι: «(...) ξέρετε κ. Υπουργέ μέχρι τώρα, ειδικά στην Τεχνική Εκπαίδευση, επειδή πέραν των επιστημονικών σπουδών χρειάζονται και άνθρωποι με εμπειρία και πρακτικές γνώσεις, είχαν δικαίωμα να κάνουν τα χαρτιά τους και εκπαιδευτικοί πτυχιούχοι των Μέσων Σχολών Εργοδηγών, με την ανάλογη προϋπηρεσία (...)», κ.λπ., κ.λπ. «Όχι, τέρμα αυτό - από δω και πέρα και στα Τεχνικά / Επαγγελματικά Λύκεια Διευθυντές με πτυχίο ΑΕΙ» ήταν η ορθή-κοφτή απάντηση της Υπουργού, η οποία, φυσικά, συμπεριλήφθηκε και σε διάταξη, αναβαθμίζοντας - κι όπως έπρεπε, ασφαλώς, να γίνει - το status των Διευθυντών στα Τεχνικά - Επαγγελματικά Λύκεια. Αμ, τι το ήθελε η ...«κακούργα»;... Που «το έκανε αυτό επειδή είναι Μηχανικός (...)», «(...) η Άννα έκανε το χατίρι του Τεχνικού Επιμελητηρίου...», κ.λπ., κ.λπ.. Ναι!.. Το πιστεύετε / δεν το πιστεύετε αυτές ήταν οι αντιδράσεις της αντιπολιτεύσεως, όπως, τουλάχιστον, εκφράσθηκαν στα πρωτοσέλιδα τού (αντιπολιτευομένου) Τύπου. Η απόλυτη μιζέρια. Φυσικά, οι επόμενοι Υπουργοί (άλλης ή/και της ιδίας παρατάξεως) ούτε καν διανοήθηκαν να αλλάξουν την απολύτως (ορθο-)λογική διάταξη και έτσι μέχρι σήμερα οι υποψήφιοι και για τις θέσεις Διευθυντών στα ΕΠΑΛ θα πρέπει να διαθέτουν πτυχίο ΑΕΙ - και βάλε... Παρά τις αντιδράσεις τού (απάσης κομματικής αποχρώσεως) κατεστημένου της μιζέριας και της ακινησίας, προχωράει η κοινωνία. Αρκεί κάποιος ιθύνων Υπουργός να χαράζει πορεία, έχοντας το βλέμμα στραμμένο όχι στα ψηφαλάκια του εκτροφείου της πολιτικής / προσωπικής του ιδιοτελείας, αλλά στην προκοπή αυτού του τόπου, στο ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας.
Αλλο περιστατικό - της ιδίας περιόδου: Ευρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικασίες για την επιλογή / ανάδειξη των Διευθυντών των σχολικών μονάδων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπ/σης με αρμόδια τα κατά τόπους (5μελή) Υπηρεσιακά Συμβούλια διευρυμένης (7μελούς) συνθέσεως, συμμετεχόντων, εν προκειμένω, και των αιρετών του κλάδου, δηλ. των εκπαιδευτικών που είχαν εκλεγεί για να στηρίξουν και προασπίσουν, υποτίθεται, την αξιοκρατία επί της διαδικασίας, επιλέγοντας τους αξιοτέρους εκ των υποψηφίων. Παρατηρείται, λοιπόν, ότι στη σύνθεση διευρυμένου υπηρεσιακού συμβολίου, δηλ. του αξιολογικού σώματος, που θα έκρινε τις υποψηφιότητες και θα συνέτασσε τον σχετικό πίνακα κατατάξεως βάσει της τελικής μοριοδοτήσεως (πτυχία, μεταπτυχιακά, προϋπηρεσία, επιμορφώσεις, ξένες γλώσσες, κ.λπ., μαζί με τη συνέντευξη), συμμετέχει ex officio -ως αιρετός- εκπαιδευτικός του κλάδου Εργαστηριακού προσωπικού των Τεχνικών Λυκείων, πτυχιούχος μέσης τεχνικής σχολής (σ.σ. Level 4) και ερωτάται σχετικώς η τότε επιβλέπουσα τις διαδικασίες Περιφερειακή Δ/ντρια Εκπ/σης, υπό υποψηφίου τινός, κατόχου μεταδιδακτορικού (σ.σ.: Level 8) τίτλου σπουδών (του κλάδου των Θετικών Επιστημών): «Συγγνώμη, αλλά έρχομαι εδώ, έχοντας στο prortfolio μου ένα πτυχίο Πανεπιστημίου, ένα μεταπτυχιακό (M.Sc.), ένα διδακτορικό (PhD) δίπλωμα κι ένα μεταδιδακτορικό (post-doc), για να με κρίνει και αξιολογήσει για τη θέση Διευθυντή σ’ ένα Γυμνάσιο ή Λύκειο, ένας απόφοιτος μέσης τεχνικής;...». Η απάντηση της κ. Περιφερειακής, σχεδόν αφοπλιστική: «Αυτόν μας έστειλε η τοπική ΕΛΜΕ... Είναι ο αιρετός του κλάδου σας... Απολύτως νομίμως συμμετέχει... Συμμερίζομαι τις παρατηρήσεις και επισημάνσεις σας, αλλά καλύτερα να τα πείτε στην ΕΛΜΕ...».
* Tα γράφω όλα αυτά επιχαίροντας για το γεγονός ότι με το νομοσχέδιο για την «Αναβάθμιση του σχολείου και την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών» που κατέθεσε τις προάλλες η νυν υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, τέτοιες κωμικοτραγικές καταστάσεις και περιστατικά, ήκιστα τιμητικά για τη δημόσια εκπαίδευση και την ποιότητα που της αρμόζει και της αξίζει, περνούν σιγά-σιγά, αλλά σταθερά, στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας». Για την επιλογή των Στελεχών Εκπαίδευσης το νομοσχέδιο ΝΔ / Κεραμέως παγιώνει την ισχύουσα ισορροπημένη τάξη πραγμάτων που είχε δρομολογήσει (υπό την πίεση των Θεσμών, είν’ η αλήθεια) ο ισχύων Ν. 4547/2018 (επί ΣΥΡΙΖΑ / Γαβρόγλου), διατηρώντας τα διαφανή και μετρήσιμα κριτήρια επιλογής, δίδοντας μάλιστα τώρα ιδιαίτερη βαρύτητα στα ακαδημαϊκά / επιστημονικά προσόντα (συναφείς μεταπτυχιακούς/διδακτορικούς τίτλους, επιστημονικές δημοσιεύσεις, πιστοποιημένη επιμόρφωση, κατάρτιση στις νέες τεχνολογίες, κ.ά.), σε συνδυασμό, φυσικά, πάντα με την προσμετρουμένη αναγκαία εκπαιδευτική / διδακτική προϋπηρεσία / εμπειρία. Καθιερώνει Συμβούλια Επιλογής υψηλών προδιαγραφών στα οποία θα συμμετέχουν ως αξιολογητές επιστήμονες με αυξημένα προσόντα (μέλη ΔΕΠ, Διευθυντές Εκπαίδευσης, Σχολικοί Σύμβουλοι με διδακτορικούς ή, τουλάχιστον, μεταπτυχιακούς τίτλους, εξειδικευμένοι επιστήμονες του ΕΚΔΔΑ και του ΙΕΠ, υπό την προεδρία στις πλείστες των περιπτώσεων εκπροσώπου / μέλους του ΑΣΕΠ). Δεν θα συμμετέχουν εφεξής οι «προσοντούχοι» κομματικών ευσήμων αιρετοί του κλάδου, αλλά για τούτο δεν νομίζω ότι θα υπάρξουν ιδιαίτερες στεναχώριες στον εκπαιδευτικό κόσμο. Αναφορικώς με την αξιολόγηση, τα είπαμε και τα ξαναλέμε: Δόξα τω Θεώ, υπάρχει ολόκληρος επιστημονικός κλάδος και πλουσιότατη βιβλιογραφία που λέει το «τι» και το «πώς» θα πρέπει να γίνει για να πραγματοποιηθεί σωστά η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, η οποία θα έχει όχι τιμωρητικό, αλλά βελτιωτικό χαρακτήρα, με σκοπό εντοπίζοντας τυχόν αδυναμίες και ελλείψεις, να ενισχύσει τον παιδαγωγικό και επιστημονικό ρόλο του/της εκπαιδευτικού μέσω κατάλληλης επιμόρφωσης. Οι κραυγές και οι αφορισμοί δεν ωφελούν κανέναν και ιδιαιτέρως την εικόνα για το σινάφι μας. Δεν λειτουργούμε εν κενώ, κρινόμαστε από την κοινωνία και θα πρέπει να μας ενδιαφέρει η εικόνα που έχει η κοινωνία για τον κλάδο μας.
Κατά τα λοιπά, ας ευχηθούμε ότι το νέο εκπαιδευτικό νομοσχέδιο δεν θα ’ναι απλώς μια νέα μεταρρύθμιση επί χάρτου, αλλά ένα βήμα μπροστά, ένα νέο ξεκίνημα, μια δυναμική επανεκκίνηση που θα δώσει νέες ταχύτητες στα διοικητικά και, κυρίως, στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της δημόσιας Εκπαίδευσης. Η Κυβέρνηση καλείται να πείσει την εκπαιδευτική κοινότητα για την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων, να κάνει διάλογο (και εξαντλητικό, άμα χρειασθεί), να παρουσιάσει εχέγγυα καλής εφαρμογής. Κι απ’ την άλλη πλευρά, δηλ. απ’ τις συνδικαλιστικές μας οργανώσεις (ΟΛΜΕ/ΔΟΕ), περιμένουμε όχι στείρο αρνητισμό, αλλά δημιουργικές αντιπροτάσεις. Η εποχή του κολλημένου στο χθες, παρωχημένου, συνδικαλισμού, με ιδεολογικές εμμονές, απότοκες παλαιοαριστερών ιδεοληψιών και παλαιοδεξιών κρατικόφιλων αγκυλώσεων, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. To τέλος της Εκπαίδευσης όπως την ξέραμε δεν πλησιάζει, ήλθε! H Eκπαίδευση στις άλλες χώρες της ανεπτυγμένης Δύσης κινείται ήδη (για διδάσκοντες και διδασκομένους) σε ρυθμούς «5G» (Fifth Generation) - οι νοούντες νοήτωσαν...
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β/βάθμιας (ΠΕ01), δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr)
