Της Ιωάννας Λάκα
Όσο το προσδόκιμο ζωής μεγαλώνει, τόσο οι πληθυσμοί των χωρών γίνονται γηραιότεροι, ιδιαίτερα στις τεχνολογικά ανεπτυγμένες χώρες, στις οποίες το ποσοστό ατόμων άνω των 65 ετών υπερβαίνει το 7% του πληθυσμού. Η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση: το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών αποτελούσε το 7,4% το1951, ενώ το 1991 έφτασε το 14%. Καθώς λοιπόν στο δυτικό κόσμο, ο πληθυσμός «γερνάει» με ταχείς ρυθμούς, αναδεικνύεται επιτακτική η ανάγκη τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας να συνεχίσουν να αποτελούν παραγωγικό τμήμα της κοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2012 ανακηρύχθηκε Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργού Γήρανσης και Αλληλεγγύης μεταξύ των Γενεών. Τι ακριβώς όμως σημαίνει ενεργός γήρανση; Σημαίνει να μεγαλώνουμε με καλή υγεία και ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας, να αισθανόμαστε πιο ικανοποιημένοι από τη δουλειά μας, πιο ανεξάρτητοι στην καθημερινή μας ζωή και πιο ενεργοί πολίτες. Άσχετα από την ηλικία μας, μπορούμε πάντα να συμμετέχουμε δραστήρια στην κοινωνία και να απολαμβάνουμε μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Και ένας βασικός παράγοντας για να το πετύχουμε αυτό, είναι και η διατροφή.Η διατροφή στην τρίτη ηλικία, όπως και σε κάθε ηλικία, παίζει καταλυτικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας, την αποφυγή, περαιτέρω των φυσιολογικών, φθορών και στην κατάκτηση καλής ποιότητας ζωής.
Ο Κλινικός διατροφολόγος Καρδασάκης Ιωάννης μας εξήγησε ποιοί είναι οι βασικοί τομείς στους οποίους πρέπει να εστιάζεται η διατροφή των ηλικιωμένων.
«Ένας βασικός διατροφικός πυλώνας για τους ηλικιωμένους είναι η εξασφάλιση επαρκούς πρόσληψης ενέργειας δεδομένης της τάσης των ηλικιωμένων να περιορίζουν την τροφή τους. Αυτό αντιστοιχεί κατά μέσο όρο στις 2.100 θερμίδες για τους άντρες και στις 1.810 θερμίδες για τις γυναίκες, ποσά που εξαρτώνται φυσικά και από τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας».
- Μπορούν οι ηλικιωμένοι να καταναλώνουν πρωτεΐνες και λιπαρά;
«Τα μακροθρεπτικά συστατικά δηλαδή οι πρωτεΐνες, τα λιπίδια και οι υδατάνθρακες, είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του οργανισμού, πρέπει ωστόσο οι ηλικιωμένοι να προσαρμόσουν την πρόσληψη τους στις ιδιαιτερότητες της ηλικίας. Η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για τη διατήρηση και την αναπλήρωση της μυϊκής μάζας και, σύμφωνα με τις σύγχρονες οδηγίες για την προαγωγή της υγείας των ηλικιωμένων, οι ανάγκες τους σε πρωτεΐνη θα πρέπει να υπολογίζονται βάσει του σωματικού τους βάρους.
Όσον αφορά το λίπος, η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών (κόκκινο κρέας, βούτυρο, πλήρη γαλακτοκομικά) θα πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο, προτιμώντας στη θέση τους πηγές μονο- και πολυακόρεστου λίπους. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει μάλιστα να δοθεί στα ω3 λιπαρά οξέα, μια κατηγορία πολυακόρεστων λιπαρών με αποδεδειγμένα ευεργετική δράση για την καρδιαγγειακή υγεία, την προστασία και ενίσχυση της νοητικής λειτουργίας και τη βελτίωση της διάθεσης, τα οποία οι ηλικιωμένοι μπορούν να προσλάβουν μέσω της κατανάλωσης λιπαρών ψαριών, ανάλατων ξηρών καρπών (π.χ. καρύδια), μαλακής μαργαρίνης, αλλά και ειδικών εμπλουτισμένων τροφίμων που κυκλοφορούν στην αγορά, όπως είναι για παράδειγμα οι χυμοί φρούτων».
- Δεδομένης της υψηλής συχνότητας εμφάνισης οστεοπόρωσης στους ηλικιωμένους, τι έχετε να προτείνετε για την πρόσληψη ασβεστίου;
«Γενικά τα μέταλλα αποτελούν έναν ακόμα βασικό πυλώνα στη διατροφή των ηλικιωμένων. Ειδικότερα το ασβέστιο είναι απολύτως απαραίτητο για τη διατήρηση υγιούς οστικής πυκνότητας καθώς συντελεί στη δημιουργία νέων οστεοκυττάρων. Πηγές πρόσληψης μπορεί να είναι το ημιαποβουτυρωμένο γάλα και γιαούρτι, το τυρί, το σουσάμι καθώς και μικρά ψάρια με το κόκαλο. Παράλληλα, όμως, με το ασβέστιο, τα άτομα τρίτης ηλικίας θα πρέπει να προσλαμβάνουν και άλλα ανόργανα στοιχεία που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγεία των οστών, όπως είναι το μαγνήσιο, ο φώσφορος και το σίδηρο. Το μαγνήσιο (πατάτα, ξηροί καρποί, ψάρια) συμβάλλει στη διατήρηση της φυσικής δομής του οστού, ενώ ο φώσφορος (γαλακτοκομικά, τόνος, ξηροί καρποί) αποτελεί κι εκείνος βασικό δομικό συστατικό του σκελετού και των δοντιών, μαζί με το ασβέστιο και το μαγνήσιο. Οσον αφορά το σίδηρο, θα πρέπει κι αυτός να προσλαμβάνεται σε επαρκείς ποσότητες μέσω των διατροφικών πηγών του (άπαχο κόκκινο κρέας, όσπρια), δεδομένου ότι οι ηλικιωμένοι αποτελούν μια πληθυσμιακή ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση έλλειψης σιδήρου».
