Επιμέλεια: Σοφία Ορφανιώτη
Αναμφίβολα η οικονομική κρίση έχει αλλάξει πολλές από τις καθημερινές μας συνήθειες, μεταξύ αυτών και τις διατροφικές. Πολλά νοικοκυριά μείωσαν τις ποσότητες κρέατος που κατανάλωναν ή αναζητούν πια κρέατα χαμηλότερης τιμής. Όμως το ερώτημα που τίθεται είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για την υγεία των καταναλωτών: Πόσο ασφαλή είναι τα κρέατα αυτά που καταναλώνουμε; Στο ερώτημα αυτό μετά από έρευνα απαντά η Ένωση Καταναλωτών Βόλου και Θεσσαλίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της προκύπτει ότι η μέση ετήσια κατανάλωση κρέατος ανά άτομο στην Ελλάδα είναι:
-Συνολική 80 κιλά
- Μοσχαρίσιο κρέας 18 κιλά (23%)
- Χοιρινό κρέας, 25 κιλά (31%)
- Αιγοπρόβειο, 14 κιλά (17%)
- Πουλερικά, 15 κιλά (19%)
- Αλλαντικά 8 κιλά, (10%)
Οι Έλληνες καταναλώνουν τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα κρέας, αντί για μία ανά δύο εβδομάδες και 125 γραμμάρια κρέας την ημέρα μέση κατανάλωση, αντί για 25 γραμμάρια που θα έπρεπε να καταναλώνουν οι ενήλικες.
Η κατανάλωση σε άτομα ηλικίας έως 30 ετών παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, και στηρίζεται στο πρόχειρο φαγητό που προέρχεται από fast-foods.
Αντίθετα, η κατανάλωση κρέατος από μεγαλύτερες ηλικίες παρουσιάζει μείωση και στηρίζεται στην οικιακή διατροφή.
Στα χρόνια της κρίσης φαίνεται να μην υπάρχει σημαντική μείωση στην κατανάλωση, αλλά στροφή σε φτηνότερα κρέατα, που όμως υστερούν σε ποιότητα, όπως είναι τα επεξεργασμένα και τα κατεψυγμένα έτοιμα γεύματα.
Αυτάρκεια - παραπλάνηση σχετικά με το ντόπιο
Συνολικά στο κρέας η αυτάρκεια ανέρχεται στο 56% περίπου. Συγκεκριμένα στο αιγοπρόβειο κρέας η αυτάρκεια είναι 93%, στα πουλερικά 80%, στο χοιρινό 28% και στο μοσχαρίσιο κρέας το 26%.
Είναι φανερό ότι στο χοιρινό και μοσχαρίσιο κρέας το 72% είναι εισαγόμενα.
Μόνο στον κρεοπώλη με τεμαχισμό επί τόπου σφραγισμένων κρεάτων μπορεί να είναι κανείς σίγουρος (μπλε σφραγίδα που γράφει ΕΛΛΑΣ) για τα ελληνικά κρέατα.
Υποχρεωτικές ενδείξεις στα συσκευασμένα κρέατα
Όνομα του κομματιού, βάρος, τιμή ανά κιλό, αξία, ημερομηνία συσκευασία, ημερομηνία λήξης κατανάλωσης, αριθμός παρτίδας, τόπος σφαγής και αριθμός πιστοποίησης του σφαγείου, τόπος τεμαχισμού και αριθμός πιστοποίησης του εργοστασίου τυποποίησης - τόπος γέννησης και εκτροφής των ζώων από τα οποία προέρχεται το κρέας
Μεταλλαγμένες ζωοτροφές
Τα μεταλλαγμένα εισβάλλουν στην Ελλάδα κυρίως μέσα από τις εισαγωγές ζωοτροφών.
Μόνο το 2011, η χώρα μας εισήγαγε 400.000 τόνους μεταλλαγμένης σόγιας που προορίζονταν για ζωοτροφή στα ζώα που παράγουν βασικά προϊόντα της διατροφής μας, όπως το γάλα, τα αυγά και το κρέας.
Η χώρα μας θα πρέπει να επενδύσει στην καλλιέργεια ντόπιων ποικιλιών για ζωοτροφές όπως το κουκί, το ρεβίθι, το λούπινο, το μπιζέλι. Τα ψυχανθή αυτά φυτά δεν χρειάζονται λίπασμα και πότισμα και εμπλουτίζουν τα εδάφη.
Εντατική κτηνοτροφία
- Η ευζωία των παραγωγικών ζώων θεωρείται από το 90% των καταναλωτών ιδιαίτερα σημαντική για την ασφάλεια και την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων, με βάση τα αποτελέσματα έρευνας στη χώρα μας.
- Στην ίδια έρευνα η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί ότι τα κρέατα της εντατικής κτηνοτροφίας επιβαρύνονται:
α) από τη χορήγηση αντιβιοτικών ώστε να αποφεύγονται αρρώστιες που λόγω των συνθηκών διαβίωσης σε περιορισμένο χώρο, είναι πολύ συχνές
β) αυξητικών παραγόντων και συνθετικών ορμονών στα σιτηρέσια των ζώων για γρήγορη πάχυνση στο 1/3 του χρόνου των αντίστοιχων ελευθέρας βοσκής.
- Το 65% των καταναλωτών θεωρεί ότι το «βιολογικό κρέας» υπερτερεί από το «συμβατικό» και αποτελεί ένα εναλλακτικό, ασφαλή και ποιοτικό τρόπο παραγωγής τροφίμων.
ΈΛΕΓΧΟΙ
Οι έλεγχοι για κατάλοιπα φαρμάκων (π.χ. αντιβιοτικών) και αυξητικών παραγόντων (π.χ. ορμονών) είναι ανεπαρκείς και πραγματοποιούνται κυρίως στα ντόπια κρέατα.
Επιπτώσεις στην υγεία
Η υπερκατανάλωση κρέατος - ειδικά του επεξεργασμένου - εκτός από τη παχυσαρκία σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση των καρδιοαγγειακών συμβάντων και καρκίνων του παχέος εντέρου, του νεφρού, του προστάτη κλπ.
Τα τελευταία χρόνια η στροφή από τη μεσογειακή στη δυτικού τύπου διατροφή είχε ως αποτέλεσμα η χώρα μας από την 1η θέση που κατείχε διεθνώς προ 40 ετών στο προσδόκιμο ζωής, να πέσει στην 8η θέση.
Το κόκκινο κρέας είναι πλούσιο σε κορεσμένο λίπος, το όποιο είναι ουσιαστικός εχθρός της καρδιάς, αυξάνοντας τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης.
Έρευνες συσχετίζουν την κατανάλωση κόκκινου κρέατος με διάφορες μορφές καρκίνου. Οι ορμόνες, τα αντιβιοτικά, το κορεσμένο λίπος, οι διοξίνες, η επεξεργασία του κρέατος σε υψηλές θερμοκρασίες, σχετίζονται με τη δημιουργία καρκινογόνων ουσιών.
Έτοιμα φαγητά - επεξεργασμένα κρέατα
Τις περισσότερες φορές η μπριζόλα ή το κοτόπουλο σερβίρονται με πολύ αλάτι, μουστάρδα, κέτσαπ ή μαγιονέζα. Επειδή έχουν τόσο ισχυρή γεύση «καπελώνουν» τη γεύση του κρέατος και έτσι δεν νιώθεις τη γεύση του.
Το επεξεργασμένο κρέας, όπως τα μπιφτέκια, λουκάνικα, σαλάμια, είναι επιβλαβές κυρίως λόγω του ζωικού κορεσμένου λίπους, των συντηρητικών, του αλατιού.
Η μείωση κατανάλωσης κρέατος στερεί τον οργανισμό από πρωτεΐνες;
Το κόκκινο κρέας περιέχει ίση ποσότητα πρωτεϊνών με το στήθος κοτόπουλου ή τα ψάρια. Μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες του οργανισμού μας σε πρωτεΐνες καταναλώνοντας όσπρια, ξηρούς καρπούς και προϊόντα ολικής άλεσης στις ενδεδειγμένες ποσότητες και συνδυασμούς.
Οι πρωτεΐνες των φυτικών πηγών δεν περιέχουν όλα τ' απαραίτητα αμινοξέα και πρέπει να τις καταναλώνουμε σε συνδυασμό με μία άλλη (καρύδια και ρύζι, λαχανικά και σιτάρι, όσπρια και ρύζι κ.α.).
Χορτοφαγία
Η αυστηρή χορτοφαγία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ανεπαρκή πρόσληψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών όπως βιταμίνης Β12, σιδήρου, βιταμίνης D, ψευδαργύρου και ιωδίου που πρέπει να αναπληρωθούν με διατροφικά συμπληρώματα και έξυπνους διατροφικούς χειρισμούς.
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ:
- Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δίνεται στο στάδιο της προετοιμασίας του μαγειρέματος των κρεάτων, καθώς όλα τα προϊόντα διατροφής πρέπει να αντιμετωπίζονται ως δυνάμει πηγές επικίνδυνων βακτηρίων και μικροοργανισμών.
Τα κρέατα πρέπει να μαγειρεύονται ή να ψήνονται καλά, ενώ οι επιφάνειες που ακουμπήσαμε τα νωπά κρέατα να καθαρίζονται πολύ καλά.
- Για να αποφύγουμε τον σχηματισμό επικίνδυνων αρωματικών πολυκυκλικών υδρογονανθράκων, κατά το ψήσιμο του κρέατος στη σχάρα ρίχνουμε στα κάρβουνα λεμόνι και τα ψήνουμε αργά σε σχετική απόσταση.
Κατά σειρά πρέπει να προτιμούμε:
- Λευκά κρέατα χωρίς λίπος 1 φορά την εβδομάδα
- κόκκινο κρέας χωρίς λίπος 1 φορά στις 2 εβδομάδες,
Λιπαρά ψάρια 2 φορές την εβδομάδα, όσπρια 1 φορά την εβδομάδα, λαδερά 1 φορά την εβδομάδα, φρούτα και λαχανικά κάθε μέρα.
Να αποφεύγουμε τα επεξεργασμένα κρέατα, λουκάνικα, σαλάμι, μπέικον, ζαμπόν ή άλλα αλλαντικά και ακόμη περισσότερο τα έτοιμα φαγητά.
