Του Αποστόλη Ζώη
Η συστηματική άσκηση αποτελεί μια ασφαλή και αποτελεσματική προσέγγιση για τη μείωση των αρχικών συμπτωμάτων του Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών όσο και η φαρμακευτική αγωγή, χωρίς όμως να εμφανίζει κάποιες συχνές παρενέργειες.
Αυτό τουλάχιστον είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα μελετών που διεξήχθησαν στο Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας Θεσσαλίας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογίας. Τα δεδομένα αυτά δημοσιεύτηκαν στο 2ο κατά σειρά επιστημονικό περιοδικό νεφρολογίας το Kidney International στο τέλος του 2013.
Σύμφωνα με τον Γεώργιο Σακκά, ο οποίος ηγείται της επιστημονικής ομάδας στο ΤΕΦΑΑ, το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (ΣΑΠ) (Restless Legs Syndrome) είναι μια νευρολογικής φύσεως διαταραχή που επηρεάζει κυρίως τα κάτω άκρα και χαρακτηρίζεται από μια ακαταμάχητη επιθυμία για κίνηση. Πολλές φορές, η ακαταμάχητη αυτή επιθυμία παρομοιάζεται με αυτήν της «έντονης φαγούρας», στην οποία εάν δεν «ξυθούμε» δεν θα ικανοποιηθούμε ποτέ.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από το ΣΑΠ αισθάνονται πολύ συχνά την επιθυμία να κινήσουν τα πόδια τους είτε με το περπάτημα, ή το τέντωμα, ή το τρίψιμο, προκειμένου να μπορέσουν να ηρεμήσουν για λίγο τα κάτω άκρα τους (ή και τα άνω άκρα τους). Τα συμπτώματα αυτά τείνουν να χειροτερέψουν με την ακινησία, όπως ακριβώς την ώρα που χαλαρώνει κανείς μπροστά στην τηλεόραση, στο αυτοκίνητο ή και στο θέατρο. Επειδή τα συμπτώματα εντείνονται συνήθως το βράδυ και καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, οι ασθενείς αυτοί συχνά παρουσιάζουν και κακή ποιότητα ύπνου και ως επακόλουθο πολύ συχνά παρουσιάζουν ημερήσια υπνηλία.
Το ΣΑΠ μπορεί να είναι είτε ιδιοπαθές, δηλαδή να το έχουμε εκ γενετής, είτε δευτεροπαθές, δηλαδή να οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως περιφερειακή νευροπάθεια, νεφρική ανεπάρκεια, σιδηροπενική αναιμία ή και να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
- Ποιους όμως επηρεάζει το ΣΑΠ;
- Σήμερα, σύμφωνα με τον ίδιο, υπολογίζεται ότι το 5-10% του γενικού πληθυσμού πάσχει από το ΣΑΠ, ενώ μόνο στο 1% γίνεται σωστή διάγνωση, το οποίο και λαμβάνει τελικά τη σωστή αγωγή. Ακόμα, το ΣΑΠ εμφανίζεται πολύ συχνά στις εγκύους και σε άτομα με σιδηροπενική αναιμία. Μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη από την ίδια ομάδα που δημοσιεύτηκε στο τέλος του 2013 στο επιστημονικό περιοδικό Sleep Medicine έδειξε ότι ο επιπολασμός του ΣΑΠ στους Ελληνες νεφροπαθείς αγγίζει το 27% σε σχέση με τον ελληνικό γενικό πληθυσμό που είναι στο 3,9%.
Στο ερώτημα αν υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές για το ΣΑΠ, ο κ. Σακκάς σημειώνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι δεν υπάρχει θεραπεία για το συγκεκριμένο σύνδρομο. Η αγωγή που δίνεται μέχρι τώρα ανακουφίζει από τα συμπτώματα αλλά δεν επιφέρει ολική ίαση. Η αγωγή που προτείνεται είναι η θεραπεία με ντοπαμινεργικούς αγωνιστές. Ωστόσο, προσθέτει, η ερευνητική μας ομάδα έχει και μία εναλλακτική λύση: τη συστηματική άσκηση. Μέχρι πρότινος, εξηγεί, υπήρχε η άποψη ότι η σωματική δραστηριότητα και η έντονη άσκηση μπορεί να χειροτερέψει τα συμπτώματα του συνδρόμου και να επιβαρύνει την υγεία των ασθενών με ΣΑΠ.
"Από μελέτες που διεξήχθησαν στο Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας Θεσσαλίας, σε συνεργασία με το ΤΕΦΑΑ και την Ιατρική (κ. Στεφανίδη και κ. Χατζηγεωργίου) βρήκαμε ότι η συστηματική άσκηση όχι μόνο προκαλεί μια αίσθηση ευφορίας η οποία έχει αναλγητική δράση και ανακουφίζει από τα συμπτώματα αλλά παρουσιάζει και παρόμοια βελτίωση με αυτή της φαρμακευτικής αγωγής. Οι πιο πρόσφατες μελέτες μάς έδειξαν ότι ο συνδυασμός της άσκησης με την προτεινόμενη φαρμακευτική αγωγή θα μπορούσε να επιφέρει πρόσθετα οφέλη για την υγεία του πάσχοντα και την πορεία της νόσου" επισημαίνει ο κ. Σακκάς.
Μια ακόμα από τις πρόσφατες μελέτες μας, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Clinical Sleep Medicine το 2013, έδειξε ότι οι ασθενείς που πάσχουν από το ΣΑΠ και εμφανίζουν και διαταραχές κατά τη διάρκεια του ύπνου έχουν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιαγγειακά νοσήματα και ιδιαίτερα καρδιακή ανεπάρκεια. Αυτά τα ευρήματα κάνουν ακόμα πιο σημαντική και επιτακτική την ανάγκη για συστηματική άσκηση και σωματική δραστηριότητα στους πάσχοντες από το ΣΑΠ.
Η άσκηση είναι φάρμακο και πρέπει να αποτελεί μέρος της θεραπείας των ασθενών με ΣΑΠ, καταλήγει ο κ. Σακκάς.
