Στην εποχή μας, σε σχέση με τα θέματα υγείας, είναι -ευτυχώς- πλέον, κοινώς αποδεκτή η αξία της πρόληψης, ως μιας διαδικασίας που προστατεύει την υγεία και τη ζωή μας, προσφέροντας ποιότητα στον βίο μας, μέσα από την έγκαιρη διαχείριση των όποιων αναδυόμενων, μικρότερων ή μεγαλύτερων προβλημάτων. Τί συμβαίνει όμως σε σχέση με λιγότερο προβεβλημένες περιπτώσεις ασθενειών, όπως αυτή της ενδομητρίωσης στην οποία θα αναφερθούμε σήμερα, η οποία αν και είναι μια από τις συχνότερες αιτίες υπογονιμότητας, παραμένει εν πολλοίς άγνωστη;
Η ενδομητρίωση, λοιπόν, είναι μια χρόνια γυναικολογική πάθηση της αναπαραγωγικής ηλικίας, η οποία χαρακτηρίζεται από την παρουσία του ιστού που φυσιολογικά καλύπτει το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας, το ενδομήτριο δηλαδή, σε άλλα μέρη του σώματος, όπως στις ωοθήκες, στις σάλπιγγες, στους συνδέσμους της μήτρας, στην ουροδόχο κύστη, στο έντερο, στους ουρητήρες...αλλά ακόμα και στους πνεύμονες.
Πρόκειται δηλαδή κατά βάση για έναν υγιή ιστό, ο οποίος όμως «εμφυτεύεται» έξω από την κανονική του θέση, και υπό την ορμονική επίδραση της ωορρηξίας και της εμμήνου ρύσεως, υφίσταται αλλαγές, προκαλώντας μια κατάσταση χρόνιας φλεγμονής.
Εκδηλώνεται δηλαδή ως μια ασθένεια που επηρεάζει την ποιότητα ζωής της γυναίκας με επίπτωση στην ψυχολογική και σεξουαλική υγεία της. Δυστυχώς δε, συχνά διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο, και αυτό συμβαίνει λόγω του ότι τα πιο συχνά συμπτώματα, όπως η δυσμηνόρροια (ο πόνος κατά την περίοδο), ο χρόνιος πυελικός πόνος και ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή, υποεκτιμούνται.
Πολλές γυναίκες τείνουν να πιστεύουν ότι ο έντονος πόνος στη περίοδο είναι φυσιολογικός,ειδικά δε από τη στιγμή που το είχε και η μητέρα τους ή η γιαγιά τους. Μιλάμε δηλαδή ουσιαστικά για μια παραδοχή που λειτουργεί ως πολιτιστική κληρονομιά, που ως στρέβλωση στην πραγματικότητα, μας ακολουθεί εδώ και δεκαετίες και οδηγεί στην καθυστερημένη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου.
Αξίζει βέβαια εδώ να σημειώσουμε ότι οι γιαγιάδες μας στην ηλικία των 20 ετών είχαν φέρει ήδη στον κόσμο ένα ή δύο παιδιά, ενώ οι κοντινές εγκυμοσύνες και ο μακροχρόνιος θηλασμός που τις ακολουθούσε αποτελούσαν από μόνες τους θεραπεία, καθώς η μακροχρόνια αναστολή της περιόδου συνέβαλε στην υποχώρηση της ενδομητρίωσης.
Στις μέρες μας όμως η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική! Οι γυναίκες τείνουν να «συζούν» με τον πόνο τους, θεωρώντας ότι είναι κάτι ‘’φυσιολογικό’’, με αποτέλεσμα να μην προχωρούν σε θεραπεία της νόσου και να ανακαλύπτουν ότι πάσχουν από ενδομητρίωση όταν πλέον αδυνατούν να μείνουν έγκυες.
Αυτό δε, συμβαίνει συνήθως στην ηλικία των 32- 39 ετών, όταν η ενδομητρίωση έχει ήδη προκαλέσει ανατομικές βλάβες στα όργανα αναπαραγωγής και κυρίως στις σάλπιγγες.
Αρκετές φορές πάλι,η υπογονιμότητα δεν οφείλεται στην ίδια τη νόσο, αλλά στις επαναλαμβανόμενες χειρουργικές επεμβάσεις, που έρχονται ως συνέπεια της μη ριζικής αντιμετώπισής της, όταν δηλαδή δεν ακολουθείται ριζική αφαίρεση από εξειδικευμένη ιατρική ομάδα, αλλά η γυναίκα χειρουργείται ανεπαρκώς 3 και 4 φορές για ενδομητρίωση, στη μία ή και στις δύο ωοθήκες. Κατάσταση, η οποία αναπόφευκτα οδηγεί σε πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια.
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας), τουλάχιστον 150 εκατομμύρια γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας πάσχουν σήμερα από ενδομητρίωση ενώ η καθυστερημένη διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι η κύρια αιτία εξέλιξης της νόσου και της συνεχούς επιδείνωσης της ποιότητας ζωής των γυναικών αυτών.
Αντίστοιχα, ο FDA (Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ) ενημερώνει ότι οι μισές από τις ασθενείς, μέχρι να διαγνωσθεί ότι πάσχουν από ενδομητρίωση, θα πρέπει να επισκεφτούν κατά μέσο όρο 5 έως 6 γυναικολόγους, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς αδυνατούν να πιστέψουν την ένταση του πόνου που τους περιγράφεται και αποδίδουν το «δράμα» των ασθενών τους σε ψυχολογικούς παράγοντες ή σε γαστρεντερικές διαταραχές.
Τα εν λόγω ανησυχητικά δεδομένα, οφείλονται στο ότι οι γυναικολόγοι που γνωρίζουν καλά αυτή τη νόσο και είναι σε θέση να τη διαγνώσουν, είναι πραγματικά λίγοι.
Η εμπειρία του ιατρού και η κλινικήεξέταση, είναι εντέλει πιο σημαντικές παράμετροι, από πολλές κλινικοεργαστηριακές εξετάσεις στις οποίες άσκοπα υποβάλλονται οι περισσότερες γυναίκες.
Τα τελευταία χρόνια η διάγνωση της ενδομητρίωσης έχει εξελιχθεί αρκετά και γίνεται πλέον με μεγάλη ακρίβεια όταν το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία διενεργούνται από ιατρούς που ειδικεύονται στη νόσο της ενδομητρίωσης. Η ακριβής διάγνωση της νόσου μας δίνει τη δυνατότητα εξατομικευμένης προσέγγισης και στοχευμένης χειρουργικής αντιμετώπισης, όταν αυτή κριθεί απαραίτητη.
Οι δε θεραπείες που χρησιμοποιούνται πιο συχνά είναι:
- η ορμονική, με χάπια ή ενέσεις επιβάλλοντας μια κατάσταση ψεύδο- εγκυμοσύνης ή ψεύδο- εμμηνόπαυσης,
- και η λαπαροσκοπική χειρουργική, η οποία πρέπει να εφαρμόζεται μόνο από ειδικευμένους γυναικολόγους και φυσικά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ασθενών.
Αυτό που πρέπει σίγουρα να συνειδητοποιήσουμε είναι πως η καθυστερημένη διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι η κύρια αιτία εξέλιξης της νόσου αλλά και της συνεχούς επιδείνωσης της ποιότητας ζωής των πασχουσών γυναικών, και γι΄αυτόν ακριβώς τον λόγο, η έγκαιρη διάγνωση και η αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης είναι ζωτικής σημασίας.
Περισσότερα για την ενδομητρίωση και άλλα γυναικολογικά ζητήματα στο www.kogeorgos.gr
Ο Δρ. Στυλιανός Κογεώργος διαθέτει εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα ενδομητρίωσης που αποτελείται από Αναισθησιολόγο, Γενικό Χειρουργό, Ουρολόγο, καθώς και Ψυχολόγο, Φυσικοθεραπευτή και Κλινικό Διαιτολόγο, αντιμετωπίζοντας με υπευθυνότητα και ασφάλεια την κάθε ασθενή.
