Μιλάμε για το προσωπικό του Προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι», γι’ αυτούς τους ανθρώπους που, μετά από τόσα πλέον χρόνια συνεχούς και μεγάλης προσφοράς στην κοινωνία, η ελληνική Πολιτεία δεν τους έχει ακόμη προσφέρει την αγκαλιά που εκείνοι έχουν ανοίξει διάπλατα για να χωρέσουν χιλιάδες συνάνθρωποί μας, ηλικιωμένοι, ΑμεΑ, κι άλλοι των λεγόμενων ευπαθών ομάδων.
Συζητήσαμε με την κοινωνική λειτουργό της δομής του «Βοήθεια στο Σπίτι» της Δημοτικής Ενότητας Αγιάς κ. Στέλλα Γογουροπούλου για το τόσο σημαντικό αυτό πρόγραμμα κοινωνικού χαρακτήρα, για τις υπηρεσίες που παρέχει γενικά και ειδικά τώρα την εποχή της πανδημίας, για το πώς κάποιος μη εγγεγραμμένος μπορεί να τύχει των υπηρεσιών αυτών, για την αλλαγή στην ψυχολογία που έφεραν στους ηλικιωμένους τα μέτρα απαγόρευσης των μετακινήσεων, αλλά και για τα δικά τους προβλήματα ως κλάδος. Μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι έχουν κάτι μήνες να πληρωθούν…
* Κυρία Γογουροπούλου, πόσα χρόνια τώρα το «Βοήθεια στο Σπίτι» έχει παρουσία στον Δήμο Αγιάς;
-Ξεκίνησε το 2003. Απευθύνεται σε άτομα της τρίτης ηλικίας που δεν αυτοεξυπηρετούνται πλήρως και σε άτομα με κινητικές δυσλειτουργίες και ειδικά προβλήματα ανεξαρτήτως ηλικίας, με προτεραιότητα αυτούς που ζουν μόνοι τους ή δεν έχουν την πλήρη φροντίδα της οικογένειας ή που το εισόδημά τους δεν τους επιτρέπει να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες υπηρεσίες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Σκοπός, άλλωστε, του προγράμματος είναι αυτή η βελτίωση στην ποιότητα ζωής, η υποβοήθηση της αυτόνομης και αξιοπρεπούς διαβίωσης, η υποστήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντός τους και η προώθηση στην απασχόληση ικανού και εξειδικευμένου προσωπικού.
* Πόσοι και ποιοι εργάζονται στο «Βοήθεια στο Σπίτι» σήμερα;
-Το «Βοήθεια στο Σπίτι» του Δήμου Αγιάς χωρίζεται σε 4 δομές και στελεχώνεται από 13 άτομα προσωπικό: 4 κοινωνικούς λειτουργούς, 4 νοσηλεύτριες και 5 οικογενειακούς βοηθούς, που εξυπηρετούν 350 άτομα συνολικά, καλύπτοντας τις τέσσερις Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Αγιάς. Αγιάς, Μελιβοίας, Λακέρειας και Ευρυμενών. Στη δομή της Δημοτικής Ενότητας Αγιάς, όπου εργάζομαι εγώ μαζί με τις Καλέση Ελένη, Παπαδούλη Ευαγγελία και Βλάχου Αντωνία, εξυπηρετούνται περίπου 130 άτομα.
* Ποιες υπηρεσίες παρέχονται γενικά και ποιες τώρα την εποχή της πανδημίας;
- Οι εργαζόμενοι του προγράμματος πραγματοποιούν κατ’ οίκον επισκέψεις ως ομάδα, είτε μεμονωμένα, ανάλογα με το είδος της παρεχόμενης υπηρεσίας και τον χρόνο που αυτή απαιτεί. Οι επισκέψεις στους εξυπηρετούμενους γίνονται τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, ενώ σε περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο η συχνότητα των επισκέψεων αυξάνεται και μπορεί να γίνονται σε καθημερινή βάση.
Έργο του κοινωνικού λειτουργού είναι η ατομική στήριξη, η λήψη κοινωνικού ιστορικού του ατόμου ή και της οικογένειας, η αξιολόγηση και ιεράρχηση των αναγκών τους. Γίνεται ενημέρωσή τους για δικαιώματα και υπηρεσίες που μπορεί να τους αφορούν και πώς μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν. Σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται ανάγκη παραπομπής, γίνεται αναζήτηση της αρμόδιας υπηρεσίας και παραπομπή σ’ αυτή. Όταν απαιτείται, πραγματοποιείται διαμεσολάβηση με διάφορες υπηρεσίες, ασφαλιστικούς οργανισμούς, υγειονομικές επιτροπές, και δίνεται βοήθεια στη διεκπεραίωση των υποθέσεων των ωφελούμενων. Στις περιπτώσεις που χρειάζεται γίνεται ενημέρωση του οικογενειακού περιβάλλοντος ή διαμεσολάβηση για την επικοινωνία με αυτό.
Βασικός ρόλος του νοσηλευτή είναι να ενεργεί ως υπερασπιστής και ως μέσο υγειονομικής περίθαλψης των ηλικιωμένων ατόμων. Στις παρεχόμενες υπηρεσίες της νοσηλεύτριας περιλαμβάνονται η λήψη ζωτικών σημείων. Μέτρηση αρτηριακής πίεσης και σακχάρου αίματος, ενεσοθεραπεία, πρόληψη και περιποίηση κατακλίσεων, περιποίηση τραυμάτων, χορήγηση φαρμάκων και παρακολούθηση, τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, συνταγογράφηση και προμήθεια φαρμάκων. Επίσης, περιλαμβάνεται η διασφάλιση της ατομικής υγιεινής, λουτρό σώματος, τοπική καθαριότητα. Μια από τις σημαντικότερες παροχές είναι η συνοδεία του ωφελούμενου στον γιατρό, η συνεργασία με το Κέντρο Υγείας Αγιάς, το Νοσοκομείο, τους προσωπικούς γιατρούς των εξυπηρετούμενων, η ενημέρωση των ωφελούμενων για ιατρικές και νοσηλευτικές παροχές και υπηρεσίες.
Στο πλαίσιο των παροχών της οικογενειακής βοηθού περιλαμβάνονται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ωφελούμενου, οικιακές εργασίες που εξασφαλίζουν την καθαριότητα και τη διατήρηση της υγιεινής της οικίας. Επίσης, ατομική φροντίδα των ωφελούμενων, όπως προετοιμασία φαγητού, βοήθεια στη μετακίνηση και ατομική υγιεινή. Εξωτερικές εργασίες, όπως πληρωμή λογαριασμών, αγορά και παράδοση τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης και ατομικής υγιεινής προσφέρονται σε πολύ μεγάλο μέρος των ωφελούμενων του προγράμματος.
Τώρα την εποχή της πανδημίας, σε συνεννόηση με το Πανελλήνιο Συντονιστικό μας Όργανο και με βάση τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, για την προστασία, τόσο των ηλικιωμένων ατόμων, των ευπαθών ομάδων και των ΑμεΑ που εξυπηρετούμε, όσο και των εργαζομένων, θεωρούμε αναγκαίο και πράττουμε τα εξής: Περιορίζουμε τις επισκέψεις μόνο για τις απαραίτητες ανάγκες. Μπάνιο – ατομική υγιεινή, περιποίηση τραυμάτων – κατακλίσεων, ενεσοθεραπεία. Η μέτρηση πιέσεως και σακχάρου γίνεται μόνο σε εξυπηρετούμενους με επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό κατόπιν αξιολόγησης. Ο κοινωνικός επιστήμονας – υπεύθυνος της δομής δύναται να έρχεται σε καθημερινή επικοινωνία με τους εξυπηρετούμενους δίνοντας συμβουλές αυτοβοήθειας όπου χρειάζεται, ενημέρωση και εμψύχωση, και, κατόπιν συνεννοήσεως μαζί τους, καθώς και με την ομάδα εργασίας, τροποποιεί το πρόγραμμα ανάλογα με την αναγκαιότητα που υπάρχει. Καταγράφουμε και εκτελούμε τις ανάγκες που υπάρχουν, όπως η αγορά βασικών αγαθών διατροφής και υγιεινής, πληρωμή λογαριασμών, αγορά και παράδοση φαρμάκων, χρησιμοποιώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα ατομικής προστασίας εργαζομένων και ωφελούμενων. Συνταγογραφούμε φάρμακα είτε στο Κ.Υ. Αγιάς, είτε στον ιδιωτικό θεράποντα ιατρό του εξυπηρετούμενου.
Αξίζει να σημειωθεί πως το προσωπικό του προγράμματος ΒΣΣ, από το 2015, από την αρχή δηλαδή της δημιουργίας του Κοινωνικού Παντοπωλείου του Δήμου Αγιάς, είναι υπεύθυνο για την ομαλή λειτουργία του. Οι κοινωνικοί λειτουργοί και των τεσσάρων δομών του ΒΣΣ, προχωρούν στην αξιολόγηση των αιτημάτων, γίνονται οι απαραίτητες κοινωνικές έρευνες, αναλαμβάνουν τη διανομή των ειδών πρώτης ανάγκης, ειδών οικιακού καθαρισμού, προσωπικής υγιεινής, ιματισμού και ρουχισμού στους δικαιούχους και στηρίζουν τις ευπαθείς ομάδες που είναι ενταγμένες σε αυτή την κοινωνική δομή του Δήμου.
Επιπροσθέτως, εγώ προσωπικά είμαι υπεύθυνη διανομής των προϊόντων του προγράμματος «Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας για τους Απόρους (ΤΕΒΑ/FEAD)» στους δικαιούχους όλου του Δήμου Αγιάς. Όλο το προσωπικό του ΒΣΣ, σε συνεργασία με τους υπαλλήλους του Δήμου, συμμετέχουν στη διαδικασία οργάνωσης και διανομής των προϊόντων στους ωφελούμενους.
* Εξυπηρετούνται μόνο οι εγγεγραμμένοι ή και άλλοι αυτήν την περίοδο;
- Στη συγκεκριμένη φάση, και λόγω του εκτάκτου της κατάστασης, στον Δήμο μας, εξυπηρετούνται άμεσα όλα τα αιτήματα των πολιτών που ανήκουν στις ευπαθείς – ευάλωτες ομάδες και ζουν χωρίς προστατευτικό περιβάλλον, ενώ η εγγραφή και η υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών ή συμπληρωματικών στοιχείων που κρίνονται απαραίτητα για την εξέταση των αιτημάτων ένταξης στο Βοήθεια στο Σπίτι, προσκομίζονται στην πορεία της συνεργασίας μας. Καθημερινά η υπηρεσία γίνεται αποδέκτης νέων αιτημάτων που αφορούν τη συνταγογράφηση και παράδοση φαρμάκων κατ’ οίκον, την αγορά και παράδοση ειδών πρώτης ανάγκης ενώ αρκετά είναι και τα αιτήματα για ενεσοθεραπεία. Οι ωφελούμενοι που έκτακτα εξυπηρετούνται από το πρόγραμμα ΒΣΣ λόγω της πανδημίας, ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, μοναχικά άτομα, ηλικιωμένοι χωρίς υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον, καρκινοπαθείς και άτομα με άλλες χρόνιες παθήσεις, καθώς επίσης και ΑμεΑ.
* Πού μπορούν να σας αναζητήσουν αυτοί που θέλουν τη βοήθειά σας, αλλά δεν είναι ως σήμερα εγγεγραμμένοι;
-Οι πολίτες που χρειάζονται τις υπηρεσίες μας μπορούν να μας αναζητήσουν στα εξής τηλέφωνα: Για τη Δ.Ε. Αγιάς στο 24940-23403, Λακέρειας στα 2494350308 / 2494350319, Μελιβοίας στο 24940-31630, Ευρυμενών στο 2495350209. Επίσης, αυτή τη δύσκολη περίοδο μπορούν να απευθύνονται για βοήθεια όλο το 24ωρο στα τηλέφωνα 24943-50120 και 6945-873.416.
* Από την επαφή σας σήμερα με τους ανθρώπους που βοηθάτε και υπό τις συνθήκες περιορισμού που επικρατούν, δώστε μας μια εικόνα για τη ψυχολογία τους και για το πώς το αντιμετωπίζουν όλο αυτό που συμβαίνει.
-Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι έδειξαν κατανόηση στην τήρηση των μέτρων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι ο εγκλεισμός δεν θα φέρει επιπτώσεις στον ψυχισμό τους. Η αύξηση του άγχους αρχίζει και φαίνεται έντονα, καθώς πλέον δεν μπορούν να διεξάγουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες, οι οποίες τους βοηθούσαν στο να εκτονώνονται. Μιλάμε για τη βόλτα τους στο καφενείο, στη γειτόνισσα, στην πλατεία, στο σούπερ μάρκετ. Έχουν αρχίσει να εκφράζουν τα παράπονά τους, τις ανησυχίες τους, τους φόβους για τον εαυτό τους, αλλά και για τα παιδιά τους. Το γεγονός ότι πλέον δεν μπορούν να μας υποδέχονται στο σπίτι τους και να αφιερώνουμε τον χρόνο και την ενέργειά μας, όπως γινόταν όλα αυτά τα χρόνια, επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Αφήνοντας τα ψώνια και τα φάρμακα στις βεράντες και στις αυλές, λέγοντας την καλημέρα πίσω από τις μάσκες κι αντικρίζοντας τα πρόσωπά τους πίσω από τις μισόκλειστες πόρτες και παράθυρα, πυροδοτεί μέσα μας την ανάγκη σε εμάς τους επαγγελματίες υγείας να τους ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο και να νιώσουν ξανά ασφαλείς.
Ερχόμαστε σε καθημερινή επικοινωνία με όλους τους εξυπηρετούμενους του προγράμματος, ώστε να τους κινητοποιήσουμε να κάνουν χρήση των υπηρεσιών που τους προσφέρουμε σε αυτή τη δύσκολη περίοδο και που δεν τις κάνανε χρήση πριν την πανδημία. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να μην πραγματοποιούνται επισκέψεις κατ’ οίκον, αλλά υπάρχει η δυνατότητα και η θέληση να εξυπηρετηθούν και σε άλλο επίπεδο, το οποίο αφορά την αγορά ειδών πρώτης ανάγκης, φάρμακα, πληρωμή λογαριασμών κι άλλα. Αυτό που προέχει είναι να συνειδητοποιήσουνε πως είμαστε δίπλα τους, να τους υποστηρίξουμε και να τους συμπαρασταθούμε, να τους ικανοποιήσουμε τις ανάγκες τους και να τους εξασφαλίσουμε μια άνετη και ασφαλή για την υγεία τους παραμονή στο σπίτι. Επικεντρωνόμαστε στο να παραμείνουν οι ηλικιωμένοι σπίτι τους και να τους παρέχουμε εμείς όλα εκείνα που χρειάζονται ώστε να μη λείψει κανείς μετά το τέλος της δύσκολης αυτής περιόδου.
* Χρειάζεται ενίσχυση το προσωπικό με επιπλέον άτομα;
- Στην παρούσα φάση, ο φόρτος εργασίας του προγράμματος ΒΣΣ του Δήμου Αγιάς έχει αυξηθεί, όμως κατόπιν σωστής οργάνωσης και προγραμματισμού υπάρχει κάλυψη όλων των παλιών και νέων αιτημάτων. Στο μέλλον δεν γνωρίζουμε ποιες καινούριες ανάγκες θα προκύψουν, οπότε ενδεχομένως να χρειαστεί ενίσχυση.
* Σας παρέχει η Πολιτεία μέσα προστασίας και αν ναι ποια είναι αυτά;
- Από την αρχή της εμφάνισης της πανδημίας, το ΒΣΣ ήταν στην πρώτη γραμμή και το Πανελλήνιο Συντονιστικό Όργανο απευθύνθηκε στο Υπουργείο Υγείας για οδηγίες προστασίας των εργαζομένων και των εξυπηρετούμενων του προγράμματος, ενημέρωση και πρωτόκολλο λειτουργίας. Μέχρι στιγμής δεν έχουν δοθεί επίσημες οδηγίες που να αφορούν το πρόγραμμα ΒΣΣ πανελλαδικά, και τα μέτρα προστασίας που παίρνει το προσωπικό αφορούν τις πληροφορίες που λαμβάνουμε από τα ΜΜΕ, τον ΕΟΔΥ και από τις γνώσεις μας ως επαγγελματίες υγείας. Πρέπει να καταστεί κατανοητό από την Πολιτεία, πως είναι απαραίτητο το πρωτόκολλο λειτουργίας σε αυτή την έκτακτη κατάσταση κι αυτό που ζητάμε είναι η όχι φειδωλή παροχή σε υλικά που αφορούν τα μέτρα προστασίας, δηλαδή μάσκες, γάντια, αντισηπτικά και προστατευτικές στολές. Καλούμαστε να εργαστούμε χωρίς να μας έχουν παραχθεί τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης. Όλοι οι εργαζόμενοι του προγράμματος, παρόλη την οικονομική δυσχέρεια στην οποία βρισκόμαστε, στην αρχή της εμφάνισης της πανδημίας είχαμε επωμιστεί την αγορά των απαραίτητων μέσων προστασίας, όπως μάσκες, οινόπνευμα κι αντισηπτικά. Στη συνέχεια, ο Δήμος μάς εφοδίασε με τα απαραίτητα εκτός από τις μάσκες, οι οποίες είναι ούτως ή άλλως σε μεγάλη έλλειψη. Αυτό δεν είναι μόνο τοπικό πρόβλημα, συμβαίνει σε όλη την Ελλάδα.
* Εσείς τι μέτρα προστασίας παίρνετε στις επισκέψεις σας;
- Τα μέτρα προστασίας που λαμβάνουμε είναι τα γάντια και οι μάσκες, όταν ερχόμαστε σε επαφή με τους εξυπηρετούμενους, τόσο για τη δική τους προστασία, όσο και για τη δική μας. Προς το παρόν δεν έχουμε προμηθευτεί στολές προστασίας, αλλά μέσα στην εβδομάδα η δημοτική αρχή μάς διαβεβαίωσε πως θα μας εξασφαλίσει τα απαραίτητα.
* Ποια τα γενικότερα προβλήματά σας;
- Μόνιμο είναι το πρόβλημα της πληρωμής των μισθών μας σε μηνιαία βάση κι αυτό προκύπτει από τη μη τακτική κρατική χρηματοδότηση. Το ΒΣΣ είναι μια υπηρεσία η οποία υπάρχει εδώ και 17, ακόμη και 18 χρόνια στην Ελλάδα, χωρίς να έχει τακτοποιηθεί το εργασιακό καθεστώς μας. Παραμένουμε συμβασιούχοι με μη σταθερή καταβολή της μισθοδοσίας μας. Επίσης, σημαντικό είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με τη συντήρηση του υπηρεσιακού αυτοκινήτου που χρησιμοποιείται για την εκτέλεση του προγράμματος σε καθημερινή βάση.
* Είστε στο βοήθημα του Πάσχα που θα εισπράξουν οι υγειονομικοί;
- Δεν ανήκουμε σε αυτές τις ομάδες των εργαζομένων που θα εισπράξουν το βοήθημα του Πάσχα. Αυτό οφείλεται στο εργασιακό καθεστώς στο οποίο ανήκουμε καθώς εδώ και 17 χρόνια είμαστε συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου. Νομίζω ότι αξίζουμε μια ηθική και οικονομική επιβράβευση.
* Ποια η σχέση σας με τη δημοτική αρχή; Είναι αλληλέγγυα προς εσάς και στο έργο σας; Υπάρχει καλή συνεργασία;
- Το ΒΣΣ έχει μια μακρά πορεία στον Δήμο Αγιάς. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες ανάδειξης των υπηρεσιών που προσφέρουμε, έχουμε αντιμετωπίσει αρκετές δυσκολίες όλα αυτά τα χρόνια, αλλά ύστερα από την άνευ όρων αφοσίωση, επαγγελματισμό και αγάπη για τη δουλειά μας, έχουμε να αναδείξουμε ένα πολύ υψηλό επίπεδο παροχής υπηρεσιών προς τις ευπαθείς ομάδες. Όλη αυτή η προσπάθεια και τα αποτελέσματά της αναγνωρίζονται καθημερινά από αξιόλογους ανθρώπους της δημοτικής αρχής με τους οποίους έχουμε άψογη συνεργασία και είναι πάντα αρωγοί στην καθημερινή μας προσπάθεια για την ικανοποίηση των αναγκών των ωφελούμενων του προγράμματος.
* Ένα μήνυμα που ίσως θα ήθελες να στείλεις στην Πολιτεία;
- Εργάζομαι στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» δεκατρία χρόνια. Αυτήν τη δουλειά την κάνω με πολλή αγάπη, αυταπάρνηση και με σεβασμό προς τους ωφελούμενους που εξυπηρετώ. Πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν δυσκολίες, τις οποίες ξεπερνώ καθημερινά με τους συναδέρφους μου και την ομάδα μας. Αυτή την περίοδο καλούμαστε να βοηθήσουμε την κοινωνία και να στηρίξουμε προστατευτικά τον κάθε αδύναμο πολίτη απρόσκοπτα, παλεύουμε καθημερινά να ανταπεξέλθουμε στις νέες προκλήσεις και πιστεύω πως τα καταφέρνουμε. Αυτό που χρειαζόμαστε όμως, πέρα από την ηθική ικανοποίηση και την αναγνώριση των ωφελουμένων για τις προσφερόμενες υπηρεσίες, είναι και η αναγνώριση της προσφοράς μας στην κοινωνία από το κράτος, και να κάνει πλέον πράξη την υπόσχεση που δίνεται εδώ και χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις για τάχιστη και ομαλή μετάβαση σε έναν μόνιμο θεσμό κι όχι ως πρόγραμμα που λειτουργούμε μέχρι σήμερα.
Εύχομαι να βγούμε αλώβητοι από την πρωτοφανή κρίση που περνάμε, να επανέλθουμε γρήγορα στην κανονικότητα, να επιστρέψουμε πάλι στους αγαπημένους μας εξυπηρετούμενους. Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε, να προσφέρουμε και να εξασφαλίσουμε στις ευπαθείς ομάδες ασφαλή παραμονή στην οικία τους.
ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη
