Ο αυτοπεριορισμός και η σωστή ενημέρωση. Σε αυτό το πλαίσιο ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, εξηγεί στην «Ε» τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει να «μείνουμε σπίτι», τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνουμε προκειμένου να προστατεύσουμε εμάς και τους γύρω μας, αλλά και τις πρακτικές που θα πρέπει να ακολουθούν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις. Τη μαγνητοσκοπημένη συνέντευξη του κ. Χατζηχριστοδούλου μπορείτε να δείτε επίσης στο web tv αλλά και στα social media της εφημερίδας.
* Τι είναι ο κορονοϊός
- Πρόκειται για έναν καινούργιο RNA ιό, ο οποίος ξεκίνησε ως ζωονόσος, μεταφέρθηκε στον άνθρωπο και μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο μέσος χρόνος επώασης του ιού είναι περίπου 5 ημέρες, μπορεί όμως να φτάσει και τις 14 ημέρες ή και λίγο παραπάνω.
* Πώς μεταδίδεται
- Μεταδίδεται με το αναπνευστικό μέσω σταγονιδιών. Με πιο απλά λόγια όταν κάποιος που νοσεί, βήχει ή φτερνίζεται παράγει σταγονίδια ή μικροσταγονίδια τα οποία είτε παραμένουν για λίγο στον αέρα, είτε πέφτουν στις επιφάνειες. Αυτό σημαίνει πως αν είμαστε σε απόσταση μικρότερη των δύο μέτρων ο ιός μπορεί να μεταφερθεί σε εμάς, ενώ υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο να ακουμπήσουμε την επιφάνεια η οποία μολύνθηκε από τα σταγονίδια και στη συνέχεια, φέρνοντας το χέρι μας στο πρόσωπο (στόμα, μάτια, μύτη), να κολλήσουμε και εμείς.
Υπάρχει επίσης μια συζήτηση σύμφωνα με την οποία η μετάδοση μπορεί να γίνει και αερογενώς που σημαίνει ότι κάποια μικρά σωματίδια μπορεί να παραμείνουν στον αέρα για περίπου 30 λεπτά, με αποτέλεσμα να τα εισπνεύσουμε. Ακόμη λοιπόν και αν εισέλθουμε σε έναν χώρο, στον οποίο δεν βρισκόμασταν πριν, μπορεί ο αέρας να έχει μολυνθεί με σταγονίδια. Ο χρόνος που στα σταγονίδια θα παραμείνουν στον αέρα εξαρτάται από το πόση υγρασία έχει ο χώρος. Αν έχει πολλή υγρασία τα σταγονίδια μεγαλώνουν και πέφτουν στις επιφάνειες.
* Ο ρυθμός μετάδοσης
- Τα κρούσματα πολλαπλασιάζονται περίπου κάθε 5 ημέρες. Ο αριθμός τους διπλασιάζεται με βάση τον χρόνο επώασης που αναφέραμε.
* Τα συμπτώματα
Πρόκειται για συμπτώματα του αναπνευστικού, όπως βήχα, πονόλαιμο, κακουχία κυρίως όμως πυρετό. Υπάρχει μια ευρεία γκάμα συμπτωμάτων. Το 80% έχει ήπια συμπτωματολογία, χαμηλό πυρετό, πόνο στον φάρυγγα, ατονία. Σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζεται να πάει κάποιος στο νοσοκομείο.
* Ασυμπτωματικοί φορείς
- Μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο; Ναι, καθώς φέρουν ιικό φορτίο στο ανώτερο αναπνευστικό (μύτη, στόμα), ωστόσο δεν μεταδίδουν τόσο, όσο αυτός που βήχει, αυτός που έχει συμπτώματα. Προκειμένου να έχουμε μετάδοση από έναν ασυμπτωματικό φορέα θα πρέπει αυτός να έχει πιάσει εκκρίματα δικά του και με κάποιον τρόπο να φτάσουν σε εμάς, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει με την εισπνοή. Άρα αυτό που ξέρουμε είναι ότι εκείνοι που έχουν συμπτώματα μεταδίδουν περισσότερο από τους ασυμπτωματικούς φορείς.
* Ποιοι μεταδίδουν περισσότερο
- Όπως αναφέραμε νωρίτερα το 80% εμφανίζει ήπια συμπτωματολογία. Ένα ποσοστό 14% με 15% έχει πιο βαριά συμπτωματολογία και ενδεχομένως χρειάζεται νοσοκομείο και ένα 5% έχει βαριά συμπτωματολογία και μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία. Από όλη αυτή την γκάμα ποιοι μεταδίδουν περισσότερο; Εκείνοι που έχουν ήπια συμπτωματολογία, γιατί κυκλοφορούν.
* Πόσο επιβιώνει ο κορονοϊός στις επιφάνειες και σε ποιες;
- Η επιβίωση των σταγονιδιών του ιού σε πορώδεις επιφάνειες, όπως είναι το χαρτί, είναι 3 ώρες, πολύ λιγότερο σε σχέση με άλλες, όπως τις μεταλλικές (πόμολα, κλειδιά, κ.ά.) όπου επιβιώνει γύρω στις δύο με τρεις ημέρες. Ακόμη περισσότερο δε παραμένει στα πλαστικά σύμφωνα με τελευταίες μελέτες.
Στα ρούχα επιβιώνει ένα 24ωρο περίπου επειδή, όπως το χαρτί, είναι πορώδης επιφάνεια. Άρα αν τα αφήσουμε κάπου έξω και μετά πλυθούν σε υψηλή θερμοκρασία, ο ιός σκοτώνεται.
* Μέτρα προστασίας στην εργασία
Όσον αφορά στο εργασιακό περιβάλλον κάθε επιχείρηση πρέπει να αναπτύξει τη δική της στρατηγική αντιμετώπισης του κορονοϊού. Ένα από τα πρώτα που συστήνουμε να κοιτάξουν οι επιχειρήσεις σε αυτή τη φάση της έξαρσης, είναι να δώσουν το δικαίωμα στους εργαζόμενους να δουλέψουν από το σπίτι. Επίσης σύμφωνα και με τη νομοθεσία δίνουμε άδεια σε εκείνους που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες δηλαδή σε άτομα άνω των 70 ετών, σε άτομα με χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού, καρδιαγγειακά, σακχαρώδη διαβήτη, καρκίνο και σε άτομα που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή. Αυτές είναι οι ομάδες υψηλού κινδύνου για το συγκεκριμένο νόσημα.
Δίνουμε επίσης οδηγία, όσοι έχουν ήπια συμπτωματολογία να παίρνουν άδεια και να μην έρχονται στη δουλειά.
Κατά τη διάρκεια της εργασίας συστήνεται, εάν είναι εφικτό, να τηρούνται οι αποστάσεις ανάμεσα στους εργαζόμενους τουλάχιστον ανά δύο μέτρα. Ο χώρος θα πρέπει να αερίζεται καλά και οι εργαζόμενοι εκτός από την απόσταση μεταξύ τους θα πρέπει να αποφεύγουν χειραψίες και εναγκαλισμούς. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγουν να ανταλλάσσουν αντικείμενα. Μην πάρετε το στυλό του άλλου, μην χρησιμοποιείται υπολογιστή άλλου.
Τηρείτε τους κανόνες προσωπικής υγιεινής ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Καθαρίζετε συχνά τα χέρια, είτε με αντισηπτικό, είτε με σαπούνι και νερό.
Σε ό,τι αφορά στην επιχείρηση, πρέπει να μεριμνήσει για την καθαριότητα και απολύμανση χώρων όπως οι τουαλέτες, καθώς και αντικειμένων όπως είναι η κουπαστή της σκάλας, πόμολα εισόδων, ασανσέρ κ.α. Επειδή πρόκειται για αντικείμενα που ακουμπά πολύς κόσμος, συστήνεται να απολυμαίνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Δεν αρκεί δηλαδή να καθαρίζονται μια φορά την εβδομάδα.
* Καθαριστικά
- Ο ιός είναι ευαίσθητος στη χλωρίνη. Χρησιμοποιώντας μια οικιακού τύπου χλωρίνη αραιωμένη σε αναλογία 1:10 μπορούμε να καθαρίσουμε επιφάνειες και να έχουμε μια σημαντική απολύμανση του χώρου όπου εργαζόμαστε.
Αναφορικά με τους εργαζόμενους που έρχονται σε επαφή με κοινό, καλό είναι να υπάρχει γυάλινο διαχωριστικό στο γκισέ το οποίο και αυτό θα πρέπει να απολυμαίνεται. Στις τουαλέτες θα πρέπει να υπάρχει πάντα σαπούνι και άφθονο νερό.
Για εκείνους που επισκέπτονται έναν εργασιακό χώρο, θα πρέπει να υπάρχει αντισηπτικό στην είσοδο του κτιρίου και να τους υποχρεώνουμε να κάνουν αντισηψία στα χέρια τους, πριν μπούνε μέσα.
* Αντιμετωπίζοντας ένα ύποπτο κρούσμα στην εργασία
- Επίσης καλό είναι στον χώρο της εργασίας να υπάρχει πολιτική αντιμετώπισης ενός υπόπτου κρούσματος για κορονοϊό ώστε αν κάποιος παρουσιάσει συμπτώματα να ξέρουμε πώς θα αντιδράσουμε. Πρώτα από όλα θα πρέπει να τον απομονώσουμε σε κάποιον χώρο, να του δώσουμε να φορέσει μια μάσκα, καθώς και μια σακούλα για να απορρίπτει τα χαρτομάντηλα που χρησιμοποιεί. Παράλληλα επικοινωνούμε με τον ΕΟΔΥ ο οποίος θα μας κατευθύνει αναλόγως. Καλό θα είναι να μην παρουσιαζόμαστε από μόνοι μας στα εξωτερικά ιατρεία.
* Φοράμε μάσκα;
- Η μάσκα είναι μόνο για τον άρρωστο, δεν είναι για τον υγιή. Αν παρατηρήσετε, οι μάσκες έχουν κάποιες πτυχώσεις. Αυτές είναι για να βγαίνει ο αέρας προς τα έξω και όχι για να μην μπαίνει. Στην ουσία λοιπόν η μάσκα δεν προστατεύει αυτόν που τη φοράει, τόσο πολύ από το να μην κολλήσει, αλλά από το να μην μεταδώσει. Άρα δεν έχει νόημα να τη φοράνε οι υγιείς, αλλά οι άρρωστοι.
Επίσης υπάρχει τεράστια έλλειψη. Δεν μπορούμε να κρατάμε στο σπίτι 50 μάσκες και να μην έχουν οι γιατροί να φορέσουν.
* Να φοράμε γάντια;
- Τα γάντια, επειδή όταν τα φοράς σου δίνουν μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας και θεωρείς ότι δεν χρειάζεται μετά να πλύνεις τα χέρια ή επειδή νομίζεις πως είναι καθαρά και αποστειρωμένα είναι πιο εύκολο να ακουμπήσεις το πρόσωπο, καλό θα ήταν να αποφεύγονται. Προτιμάμε τη συχνή απολύμανση και το τακτικό πλύσιμο των χεριών.
* Νοσούν τα παιδιά;
Αν κοιτάξουμε λίγο καλύτερα θα δούμε ότι η κατηγορία με τα περισσότερα κρούσματα είναι οι νεαροί ενήλικες από 40 -60 ετών και ανάλογη κατανομή έχουμε αυτή τη στιγμή και στην Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά στα παιδιά, βάσει της εμπειρίας της Κίνας και της Ιταλίας, βλέπουμε ότι νοσούν πολύ ήπια, ενώ σε ηλικίες κάτω των 10 ετών δεν είχαμε θανάτους. Παιδιά και νεαροί ενήλικες εμφανίζουν ήπια συμπτωματολογία και σχεδόν μηδενική θνητότητα. Δεν γνωρίζουμε ακόμη γιατί συμβαίνει αυτό, μένει να διερευνηθεί.
* Γιατί μας απασχολεί αυτός ο ιός;
- Μας απασχολεί γιατί δεν έχουμε ούτε εμβόλιο, ούτε θεραπεία. Άρα στηριζόμαστε σε μη φαρμακευτικά μέτρα για να εμποδίσουμε όσο γίνεται τη μετάδοσή του και να μην έχουμε τεράστιο νούμερο κρουσμάτων που να μην μπορεί να το χειριστεί το δημόσιο σύστημα υγείας. Αυτό είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, όποτε επιδιώκουμε να «απλώσουμε» τον ρυθμό μετάδοσης, ώστε το Εθνικό Σύστημα Υγείας να μπορέσει να ανταποκριθεί. Καταλαβαίνετε ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει αν αυξηθεί η θνητότητα, αν δεν υπάρχει εντατική μονάδα να εισάγεις αυτόν που πρέπει να νοσηλευθεί. Αυτό δεν το θέλουμε, οπότε «μένουμε σπίτι» και με σύνεση και ψυχραιμία προσπαθούμε να διαχειριστούμε όσο καλύτερα γίνεται αυτές τις πρωτόγνωρες καταστάσεις, προκειμένου να μην βιώσουμε το δράμα της Ιταλίας.
Χ.Β.
