Πρόκειται για διαφορετική μέθοδο προσέγγισης της επιλογής φύλου με παρόμοια αποτελεσματικότητα με τις ήδη υπάρχουσες μεθόδους, υποστηρίζει ο καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθυντής της Μονάδας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας κ. Κωνσταντίνος Νταφόπουλος σε συνέντευξή του στην «Ε», επισημαίνοντας ότι η επιλογή του φύλου με τις τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για μη ιατρικούς λόγους απαγορεύεται αυστηρά στην Ελλάδα και αναφέρεται στις προβλέψεις της ελληνικής νομοθεσίας, ενώ τοποθετείται και σε θέματα ηθικής απαντώντας στα ερωτήματα περί ετοιμότητας της ελληνικής κοινωνίας να διαχειριστεί την εκ των προτέρων επιλογή του φύλου του μωρού για μη ιατρικούς λόγους.
Συνέντευξη στον Δημ. Κατσανάκη
* Κύριε καθηγητά, πρόσφατα Ιάπωνες επιστήμονες κατάφεραν για πρώτη φορά να διαχωρίσουν τα σπερματοζωάρια σε «αρσενικά» και «θηλυκά», χάρη σε μια νέα τεχνική. Τι καινούργιο φέρνει η συγκεκριμένη τεχνική;
- Πράγματι, σε μία πρόσφατη πειραματική μελέτη σε ποντίκια, η συγκεκριμένη ερευνητική ομάδα από την Ιαπωνία διερεύνησε τη διαφορετική έκφραση πρωτεϊνών που σχετίζονται με την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων μεταξύ των αρσενικών (αυτών δηλαδή που φέρουν το Υ χρωμόσωμα) και των θηλυκών (αυτών δηλαδή που φέρουν το Χ χρωμόσωμα). Αναστέλλοντας με ειδικά αντισώματα ουσιαστικά την κινητικότητα των θηλυκών σπερματοζωαρίων, κατάφεραν με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης τα κινητά αρσενικά σπερματοζωάρια να γονιμοποιήσουν τα ωάρια και να επιτευχθούν κυήσεις αρσενικών εμβρύων σε ποσοστό 90%.
Ωστόσο, υπάρχουν ήδη αρκετές τεχνικές (π.χ. κυτταρομετρία ροής) που εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες στην αναπαραγωγή των βοοειδών για παράδειγμα, με εξαιρετικά αποτελέσματα (>90%) στον καθορισμό του φύλου με τελικό σκοπό την αύξηση της παραγωγής γάλακτος. Με άλλα λόγια, η συγκεκριμένη τεχνική που περιεγράφη πρόσφατα στην Ιαπωνία αποτελεί μια διαφορετική μέθοδο προσέγγισης της επιλογής φύλου με παρόμοια αποτελεσματικότητα με τις ήδη υπάρχουσες μεθόδους.
* Το αποτέλεσμα αυτής της έρευνας μπορεί να οδηγήσει στην εκ των προτέρων επιλογή του φύλου του μωρού στην εξωσωματική γονιμοποίηση;
-Η επιλογή του φύλου στους ανθρώπους επίσης είναι εφικτή εδώ και αρκετά έτη με την ήδη διαθέσιμη βιοτεχνολογία που εφαρμόζεται σε βάση ρουτίνας πλέον. Η επιλογή του φύλου μπορεί να γίνει γενικά με δύο τρόπους: είτε με επιλογή αρσενικών ή θηλυκών σπερματοζωαρίων με την τεχνολογία της κυτταρομετρίας ροής και στη συνέχεια με ενδομητρική σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση είτε με προεμφυτευτική διάγνωση στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Επομένως η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί έναν άλλο τρόπο επιλογής φύλου ο οποίος δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί σε ανθρώπους, αλλά όπως σας ανέφερα και προηγουμένως δεν αποτελεί μία επαναστατική μέθοδο καθώς ήδη υπάρχει η τεχνολογία που εφαρμόζεται και στους ανθρώπους.
* Σήμερα η επιλογή φύλου του μωρού για μη ιατρικούς λόγους απαγορεύεται σε ορισμένες χώρες όπως η Βρετανία, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Κίνα, η Ινδία κ.α.. Τι προβλέπει η νομοθεσία στην Ελλάδα για την επιλογή φύλου τόσο για ιατρικούς όσο και για μη ιατρικούς λόγους;
-Η σχετική νομοθεσία στην Ελλάδα περιλαμβάνεται στο Άρθρο 1455 του Αστικού Κώδικα. Σύμφωνα με αυτό (παράγραφος 2) η επιλογή του φύλου του τέκνου δεν είναι επιτρεπτή, εκτός αν πρόκειται να αποφευχθεί σοβαρή κληρονομική νόσος που συνδέεται με το φύλο. Δηλαδή η επιλογή του φύλου με τις τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για μη ιατρικούς λόγους απαγορεύεται αυστηρά. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τον Νόμο 3305/05 άρθρο 26 παρ. 1., όποιος κατά παράβαση του άρθρου 1455 Α.Κ. και παρ. 2 και 3 του παρόντος προβαίνει σε αναπαραγωγική κλωνοποίηση, σε επιλογή φύλου για μη ιατρικούς λόγους κ.λπ. τιμωρείται με ποινή κάθειρξης μέχρι δεκαπέντε 15 ετών...
* Η επιστήμη δίνει λύσεις για την επιλογή του φύλου. Η κοινωνία είναι έτοιμη να διαχειριστεί αυτή τη δυνατότητα; Σας ερωτώ γιατί ήδη άρχισαν να διατυπώνονται κάποιες ανησυχίες ότι κάτι τέτοιο μπορεί να έχει αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις, ιδίως σε ορισμένες κοινωνίες με παραδοσιακές προκαταλήψεις...
-Η επιλογή του φύλου μπορεί να αποτρέψει τη γέννηση παιδιών πασχόντων από σοβαρά φυλοσύνδετα νοσήματα και οπωσδήποτε σε αυτές τις περιπτώσεις η επιστήμη δίνει ουσιαστικές λύσεις. Αντίθετα, οι θιασώτες της προσέγγισης της επιλογής φύλου λόγω της επιθυμίας των γονέων και όχι για ιατρικούς λόγους, επιχειρηματολογούν στοχεύοντας στην ισορροπία των φύλων μεταξύ των παιδιών μιας οικογένειας. Σε ακραίες περιπτώσεις, ειδικά σε κοινωνίες με οπισθοδρομικές προκαταλήψεις, ουσιαστικά με αυτή την τεχνολογική δυνατότητα θα μπορούσε δυστυχώς να περιοριστεί σημαντικά η γέννηση θηλέων.
Σίγουρα, ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η αξιοποίηση αυτών των βιοτεχνολογιών εξαρτάται από την κουλτούρα της κάθε κοινωνίας, γι’ αυτό και υπάρχουν διαφορετικές νομικές προσεγγίσεις στις διάφορες χώρες. Θεωρώ ότι η ελληνική προσέγγιση είναι τουλάχιστον λογική, ρεαλιστική και σύμφωνη με τις γενικές αξίες τις ιατρικής επιστήμης, ωστόσο σχετικά με την ηθική υπόσταση αυτής της αντιμετώπισης μπορεί να αντιτίθεται σε θρησκευτικές αντιλήψεις.
