Οι τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις στην αντιμετώπιση της επιληψίας συζητήθηκαν στη χθεσινή ημερίδα που οργάνωσαν η Νευροχειρουργική Κλινική και το Εργαστήριο Ιατρικής Απεικόνισης του Πανεπιστημιακού της Λάρισας, με κύριο προσκεκλημένο ομιλητή τον καθηγητή Νευρολογίας John Duncan, διευθυντή της μονάδας επιληψίας του νοσοκομείου νευρολογικών παθήσεων του Queen Square του Λονδίνου. Καλεσμένοι ομιλητές ήταν επίσης γνωστοί επιληπτολόγοι και χειρουργοί επιληψίας από την Κροατία, τη Σερβία, την ΠΓΔΜ, τη Βουλγαρία καθώς και Έλληνες επιστήμονες διακεκριμένοι στον τομέα της αντιμετώπισης της επιληψίας.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο της Ιατρικής Σχολής στη Βιόπολη της Λάρισας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Επιληψίας. Και στη διάρκειά της αναλύθηκαν επίσης οι σπουδαίες δυνατότητες που έχουν αναπτυχθεί στην Ιατρική της Λάρισας, από το Εργαστήριο Ακτινολογίας και τη Νευροχειρουργική Κλινική, στη διάγνωση και τη θεραπευτική προσέγγιση των περιστατικών στα οποία απαιτείται χειρουργική θεραπεία της επιληψίας.
Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής καθηγητής Κων. Φουντάς, διευθυντής της Νευροχειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, που ανέρχεται μέχρι 75%, η θεραπεία της επιληψίας είναι φαρμακευτική. Νέα φαρμακευτικά σκευάσματα με μεγαλύτερη αποδοτικότητα και ολοένα λιγότερες παρενέργειες εφαρμόζονται στην αντιμετώπιση της επιληψίας. Αληθινή πρόκληση ωστόσο αποτελούν το 20-30% των περιπτώσεων επιληψίας, που δεν ανταποκρίνονται σε καμία φαρμακευτική αγωγή. Η διερεύνηση και η αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών απαιτεί εξειδικευμένο κέντρο με κατάλληλα εκπαιδευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και τεχνολογικό εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας.
Σε έναν ικανό αριθμό από τις περιπτώσεις φαρμακο-ανθεκτικής επιληψίας μπορεί να δοθεί χειρουργική λύση στο πρόβλημα του ασθενούς είτε με τη χειρουργική εξαίρεση της εντοπισμένης επιληπτογόνου εστίας, είτε με την εμφύτευση ειδικών μικροδιεγερτών στον εγκέφαλο. Οι συσκευές αυτές έχουν τη δυνατότητα να ανιχνεύουν παθολογική ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου και να παρέχουν ηλεκτρικές εκφορτίσεις σε συγκεκριμένες περιοχές, αποτρέποντας έτσι μια πιθανή επιληπτική κρίση. Οι επεμβάσεις αυτές διενεργούνται στη Νευροχειρουργική Κλινική του ΠΓΝΛ, η οποία λόγω της εξειδίκευσής της προσελκύει ασθενείς τόσο από την ελληνική επικράτεια όσο και από τις γειτονικές χώρες.
*Από την πλευρά της, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ακτινοδιαγνωστικής Έφη Καψαλάκη, εξηγεί ότι η διερεύνηση μιας επιληπτικής κρίσης συμπληρώνεται από ειδικό απεικονιστικό έλεγχο, όπως αξονική και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου για την ανάδειξη ανατομικής βλάβης, καθώς και ηλεκτροεγκεφαλογράφημα για τον εντοπισμό περιοχών του εγκεφάλου με επιληπτογόνο δράση.
Αναλυτικότερα, η διερεύνηση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει ειδικές μορφές ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, όπως βιντεο-ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα με ερεθισμό, ή ηλεκτροεγκεφαλογράφημα κατά τη διάρκεια των επιληπτικών κρίσεων. Απαιτείται επίσης απεικόνιση με ειδικό πρωτόκολλο μαγνητικής τομογραφίας καθώς και απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία σε μαγνητικό τομογράφο υψηλού μαγνητικού πεδίου, 3 Tesla. Επίσης στη διερεύνηση των ασθενών αυτών συμβάλλουν και ειδικές τεχνικές λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, μαγνητικής φασματοσκοπίας καθώς και σπινθηρογραφήματος εγκεφάλου. Ολόκληρος αυτός ο έλεγχος, ευτυχώς σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων, χρειάζεται να συμπληρωθεί από επεμβατική εγκεφαλογραφία με χειρουργική εμφύτευση ηλεκτροδίων απευθείας στον εγκεφαλικό φλοιό και καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου. Όλες οι παραπάνω εξειδικευμένες αυτές εξετάσεις γίνονται στα Εργαστήρια της Διαγνωστικής Ακτινολογίας, Ιατρικής Φυσικής και Πυρηνικής Ιατρικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας.
*Σημειώνεται ότι η επιληψία, η αποκαλούμενη στην αρχαιότητα «Ιερή Νόσος», εμφανίζεται στο 1% περίπου του γενικού πληθυσμού. Έχει υπολογισθεί ότι το ποσοστό αυτό αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας σε περίπου 3%, το οποίο σημαίνει ότι στη χώρα μας περίπου 100.000 άνθρωποι πάσχουν από κάποια μορφή επιληψίας.
Η διάγνωση της επιληψίας εξακολουθεί να παραμένει κατά βάση κλινική. Η επισταμένη μελέτη των επιληπτικών κρίσεων μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες στον νευρολόγο για τη μορφή, την ανατομική εντόπιση ή ακόμα και την αιτιολογία των επιληπτικών κρίσεων. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται μετά την αρχική διάγνωση από νευρολόγο και μάλιστα υπερεξειδικευμένο νευρολόγο, τον επιληπτολόγο. Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση ενός σκευάσματος ή αρκετά συχνά συνδυασμού περισσοτέρων φαρμάκων και πρέπει να γίνεται πάντα από εξειδικευμένους νευρολόγους, καθώς η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη για κάθε ασθενή. Αξίζει να αναφερθεί ότι το πεδίο της φαρμακευτικής θεραπείας αποτελεί ένα δυναμικά εξελισσόμενο περιβάλλον, όπου αναπτύσσονται καινούργιες, ολοένα και πιο στοχευμένες, φαρμακευτικές θεραπείες.
Ζ.
