Καμπανάκι για την ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά

ΚΡΟΥΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ

Έως το 2050, λένε οι ειδικοί, οι νεκροί θα ξεπερνούν τα 10 εκατομμύρια τον χρόνο. Δεν πρόκειται για πρόβλεψη σχετικά με τα θύματα ενός ή πολλών πολέμων, αλλά για τα θύματα εκείνων των μικροβίων που δεν υπάρχει, πλέον, κανένα αντιβιοτικό να τα εξοντώσει.

Τον περασμένο Μάιο, εντοπίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το πρώτο μικρόβιο που είναι ανθεκτικό σε όλα τα υπάρχοντα αντιβιοτικά. Από τότε, ο συναγερμός έχει χτυπήσει ακόμη τρεις φορές. Στο μεταξύ, οι ανθεκτικοί ιοί έχουν ταξιδέψει στον Καναδά, την Ασία και την Ευρώπη (κρούσματα έχουν καταγραφεί σε όλες τις χώρες της ΕΕ, ενώ για την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα δεν υπάρχουν στοιχεία).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους 700.000 άνθρωποι από μικροβιακές λοιμώξεις. Η ζοφερή εκτίμηση για τα 10 εκατομμύρια θύματα ετησίως (ένα κάθε τρία δευτερόλεπτα) ανήκει στη Review on Antimicrobial Resistance, επιτροπή που συστάθηκε τον περασμένο χρόνο από το βρετανικό υπουργείο Υγείας με αντικείμενο τη μελέτη του φαινομένου. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; «Δυστυχώς, οι γιατροί θα λένε όλο και πιο συχνά στους ασθενείς ότι για τη λοίμωξή τους δεν υπάρχει κανένα φάρμακο», εξηγούν στην ιατρική επιθεώρηση Lancet οι Αυστραλοί μικροβιολόγοι Ντέιβιντ Πάτερσον και Πάτρικ Χάρις.
Η ανησυχία για το φαινόμενο έφτασε έως τον ΟΗΕ, ο οποίος θα αφιερώσει μία ειδική συνεδρίαση στο θέμα στη Γενική Συνέλευση που έχει προγραμματιστεί για τις 21 Σεπτεμβρίου. Όπως επισημαίνεται, δεν είναι η πρώτη φορά που τα Ηνωμένα Έθνη αναλαμβάνουν ανάλογες πρωτοβουλίες για ένα θέμα παγκόσμιας υγείας. Είχε συμβεί στο παρελθόν με το AIDS, τον ιό του Έμπολα, αλλά και μη μεταδοτικές ασθένειες, όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης και οι καρδιοπάθειες. Είναι, όμως, η πρώτη φορά που η παγκόσμια κοινότητα ασχολείται με κάτι το οποίο- τουλάχιστον για μεγάλο μέρος του κόσμου- ήταν δεδομένο: Την ικανότητα των αντιβιοτικών να εξοντώνουν μικρόβια που ήταν θανάσιμα πολλές δεκαετίες πριν.
Αυτήν τη δουλειά δεν μπορούν να κάνουν, πλέον, ούτε τα αντιβιοτικά τελευταίας γενιάς. «Εξαιτίας της ανθεκτικότητας, πολλές από τις ιατρικές επιτυχίες του 20ού αιώνα τίθενται πλέον σε αμφισβήτηση. Το φαινόμενο θα προκαλέσει εκατομμύρια θανάτους. Επομένως, ο ΟΗΕ είναι έτοιμος να αναλάβει πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της πρόληψης, των εμβολιασμών και της υγιεινής του νερού και του περιβάλλοντος», αναφέρεται στο σχετικό προσχέδιο.
Στο μεταξύ, οι ειδικοί κρούουν για άλλη μία φορά τον κώδωνα του κινδύνου για την αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών. Όπως επισημαίνουν, το γεγονός ότι καταναλώνουμε αντιβιοτικά ακόμη και για ένα κρυολόγημα ή μία απλή ίωση δεν βοηθά, στην ουσία, τον ανθρώπινο οργανισμό αλλά τα μικρόβια, αφού τους έχουν επιτρέψει να χτίσουν νέες άμυνες.
Μία από τις λύσεις που δρομολογούνται είναι ιατρικά τεστ, με τα οποία θα γίνεται αντιληπτό σε σύντομο χρονικό διάστημα εάν μία λοίμωξη προέρχεται από ιό ή από μικρόβιο. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαθέσει κονδύλια ύψους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ αντίστοιχα ποσά έχουν διατεθεί και από τις υγειονομικές αρχές των ΗΠΑ.
Η ιταλική εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα» υπενθυμίζει ότι η τελευταία φορά που εγκρίθηκαν νέα αντιβιοτικά για χρήση από τον άνθρωπο ήταν το 1987. Ο λόγος είναι ότι οι φαρμακοβιομηχανίες εμφανίζονται απρόθυμες να κάνουν έρευνες για αντιβιοτικά, εξαιτίας του υψηλού κόστους και του χαμηλού κέρδους. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η βρετανική επιτροπή Review on Antimicrobial Resistance πρότεινε να φορολογούνται επιπλέον οι φαρμακευτικές εταιρείες που δεν πραγματοποιούν έρευνες.
Είναι μία πρόταση που φαντάζει αναγκαία: Η πενικιλίνη ανακαλύφθηκε το 1928, το πρώτο κρούσμα ανθεκτικότητας των μικροβίων καταγράφηκε το 1940. Σχεδόν οκτώ δεκαετίες από τότε, οι ειδικοί της βρετανικής επιτροπής κάνουν λόγο για «νέο Μεσαίωνα».