Του Δημήτρη Βάλλα
Μπροστά σε ένα μοναδικό θέαμα που παρόμοιο δεν είχε ξαναδεί στη ζωή του βρέθηκε χθες το πρωί την ώρα που πήγαινε για τις προετοιμασίες της ημέρας στο καφέ-εστιατόριο που διατηρεί στην πανέμορφη παραλία των Ποτιστικών στο Πήλιο ο ιδιοκτήτης του κ. Αριστείδης Καλαντζόπουλος.
Δεν υπήρχε θαλασσοταραχή, θα μας πει και γύρω στις 8 το πρωί κοιτώντας τη θάλασσα απέναντι προς τη Σκιάθο περίπου στα 300 μέτρα από την ακτή, είδα μια απότομη μεταβολή. Μια κολώνα νερού να στροβιλίζεται ξαφνικά , να μεγαλώνει, να υψώνεται και να αρχίζει να μετακινείται από εδώ και από εκεί. Το θέαμα ήταν υπέροχο καθώς η υδάτινη αυτή στήλη άλλαζε χρώματα ενώ μεγάλωνε διαρκώς. Ξαφνικά άρχισαν να εμφανίζονται και άλλοι, μικρότεροι τέτοιοι στρόβιλοι και τους υπολόγισα περίπου στους δέκα.
Από μακριά έβλεπα να πέφτουν και κεραυνοί και σε λίγο, όταν οι στρόβιλοι πια διαλύθηκαν άρχισε μια δυνατή βροχή με αέρα που διήρκεσε περίπου μία ώρα και έπειτα παλι τα πάντα ηρέμησαν…»
ΤΟ…ΣΙΦΩΝΙ
Ο ιδιοκτήτης του Climax στα Ποτιστικά είχε βρεθεί χθες το πρωί μπροστά σε ένα από τα πιο βίαια και περίεργα μετεωρολογικά φαινόμενα που οι αγγλοσάξονες ονομάζουν Twister ή Tornado , οι μετεωρολόγοι Σίφωνα και οι ναυτικοί απλούστερα …σιφώνι!
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για μια εξαιρετικά βίαιη και επικίνδυνη στροβιλιζόμενη στήλη ανέμου, με μεγάλη ταχύτητα περιστροφής, η οποία οφείλεται σε πολύ χαμηλή ατμοσφαιρική πίεση στο κέντρο της στήλης και που αποφύεται από τη βάση τεράστιων καταιγιδοφόρων νεφών και φθανει έως το έδαφος . Πρόκειται για το πιο έντονο και βίαιο μετεωρολογικό φαινόμενο και από τα πιο περίεργα της φύσης. Ευτυχώς όμως είναι μικρής διαμέτρου και μικρής διάρκειας ζωής και έτσι οι προκαλούμενες τεράστιες καταστροφές είναι περιορισμένες σε έκταση.
Σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού το ετήσιο ανθρώπινο κόστος του φαινομένου είναι συνήθως 300 – 400 θύματα παγκοσμίως σίφωνες ποικίλλουν σε σχήματα και διαστάσεις, ωστόσο η τυπική τους εμφάνιση είναι ένα περιστρεφόμενο σύννεφο σε σχήμα χωνιού, που ενώνει σύννεφα και έδαφος και το κάτω μέρος τους περιβάλλεται από ένα στροβιλιζόμενο σύννεφο σκόνης, που προκαλείται από τους σφοδρούς ανέμους του σίφωνα στο έδαφος. Επίσης, ποικίλλουν και σε ένταση και διάρκεια.
Οι σίφωνες παρουσιάζονται τόσο πάνω από την ξηρά, λεγόμενοι σίφωνες ξηράς, οι οποίοι θεωρούνται και οι ταχύτεροι άνεμοι στον πλανήτη Γη, όσο και πάνω από τη θάλασσα, οπότε ονομάζονται σίφωνες θαλάσσης ή υδροσίφωνες
Με μεγαλύτερη συχνότητα από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες εμφανίζονται στη χώρα μας οι σίφωνες ξηράς και οι υδροσίφωνες, προκαλώντας σε αρκετές περιπτώσεις σημαντικές ζημιές. Ο Τρικαλινός στην καταγωγή επιστήμονας Μιχάλης Σιούτας, διδάκτωρ μετεωρολόγος , με την επιστημονική του έρευνα είναι αυτός που πρώτος μελέτησε συστηματικά τα φαινόμενα αυτά στη χώρα μας και ανέδειξε την ύπαρξη και τα χαρακτηριστικά τους.
Ο Τρικαλινός επιστήμονας που είναι και ένας εκ των ιδρυτών του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας των Θαλάσσιων Σιφώνων με έδρα τον Καναδά σε δηλώσεις του που έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς σε επιστημονικά περιοδικά και αλλού αναφέρει:
«Η μεγαλύτερη συχνότητα έχουν καταγραφεί στη δυτική Ελλάδα, στα νησιά του Ιονίου, στα παράλια της δυτικής Στερεάς και στη δυτική Πελοπόννησο. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη συχνότητά τους εντοπίζεται στη βορειοδυτική Πελοπόννησο και ειδικότερα στον νομό Ηλείας, περιοχή που, όπως δείχνουν τα δεδομένα, είναι η περισσότερο πληττόμενη της χώρας και με τις μεγαλύτερες ζημιές από το φαινόμενο. Ακολουθούν οι περιοχές της Κέρκυρας, της Ρόδου, της Μεσσηνίας και οι πεδινές περιοχές Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας Λάρισας.
…Οι ανεμοστρόβιλοι μπορούν να εμφανισθούν σε όλες τις εποχές και σε όλες τις περιοχές, στην πλειονότητά τους 'χτυπούν' το καλοκαίρι τη βόρεια Ελλάδα, ενώ και το χειμώνα τη δυτική και νότια Ελλάδα. Μάλιστα, όπως λέει, κάτι που δεν είναι ευρύτερα γνωστό, είναι το γεγονός ότι στη χώρα μας εμφανίζεται το φαινόμενο με σχετικά μεγάλη συχνότητα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Η έρευνα έχει δείξει ότι έχουμε περίπου είκοσι ημέρες ετησίως με φαινόμενα σιφώνων ξηράς και θάλασσας στην Ελλάδα, οι οποίοι είναι ισχυροί, μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές, αλλά και τραυματισμούς και θανάτους ανθρώπων, ενώ οι κλιματικές αλλαγές ενδέχεται να αυξήσουν την ένταση αλλά και τη συχνότητα των φαινομένων αυτών. Οι ανεμοστρόβιλοι που εμφανίζονται στη χώρα μας, αν και γενικά είναι μικρότερης κλίμακας από αυτούς που εμφανίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο, είναι επικίνδυνοι, μπορεί να προξενήσουν μεγάλες καταστροφές στην περιοχή που θα πλήξουν, ακόμα και θανάτους. Μπορεί να σπάσουν ή να ξεριζώσουν μεγάλα δέντρα, να σηκώσουν αντικείμενα βάρους ακόμα και μερικών τόνων, να τα απογειώσουν και να τα εκσφενδονίσουν σε απόσταση, να σηκώσουν υπόστεγα και στέγες σπιτιών και να κατεδαφίσουν τοίχους. Αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή κυρίως λόγω των παρασυρόμενων και εκτοξευόμενων αντικειμένων.
Οι μεγάλοι και ισχυροί ανεμοστρόβιλοι, εμφανίζονται στη διάρκεια έντονων καταιγίδων και γι’ αυτό και συνήθως ακολουθούν το ξέσπασμα έντονης βροχόπτωσης η χαλαζόπτωσης.»
Εκτός από τους σίφωνες ξηράς, στις θαλάσσιες περιοχές της χώρας μας εμφανίζονται και θαλάσσιοι σίφωνες. Οι σίφωνες θάλασσας ή λίμνης είναι μία περιστρεφόμενη στήλη αέρα που περιέχει αρκετές ποσότητες νερού μαζί με ό,τι βρίσκεται σ αυτό εκείνη τη στιγμή , που μπορεί να είναι ακόμα και ψάρια, βατράχια κ.λπ., τα οποία πέφτουν σε παρακείμενες περιοχές κι έτσι εξηγείται το φαινόμενο της βροχής ψαριών που έχει παρατηρηθεί σε διάφορες περιοχές της χώρας .»
- Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι το Διεθνές Κέντρο για την έρευνα των θαλάσσιων σιφώνων (International Centre for Waterspout Research) ιδρύθηκε το 2008, από την επιστημονική ομάδα που αποτελούν οι: Μιχάλης Σιούτας, Alexander Keul Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και Wade Szilagyi, Μετεωρολόγος της Καναδικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, στο Τορόντο του Καναδά.
Σκοπός του ερευνητικού κέντρου είναι η παρατήρηση και καταγραφή των υδροσιφώνων σε παγκόσμια κλίμακα και η επιστημονική μελέτη και η προώθηση της έρευνας και της διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας σχετικά με το φαινόμενο αυτό και έχει καταγράψει και την εμφάνιση πολλών τέτοιων φαινομένων και στην Ελλάδα.
