«Η εφεύρεση της σκιάς», το νέο βιβλίο του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη, μιλά για την παραφορά της εξουσίας, που συσκοτίζει την ανθρώπινη ύπαρξη οδηγώντας την αμετάκλητα στη συναισθηματική απογύμνωση εκεί όπου η συνείδηση, η αίσθηση του χρέους, η ερωτική επιθυμία, η αλήθεια και το ψεύδος υφίστανται μόνο εφόσον λειτουργούν ως αποδεικτικά ισχύος. Ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Δ. Τζαμιώτης, γεννημένος στη Λάρισα το 1970, εργάστηκε ως αρθρογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά και διαθέτει και άλλα ταλέντα εκτός από το συγγραφικό, καθώς το πρώτο του θεατρικό έργο, «Ουδέτερη ζώνη», απέσπασε το Κρατικό Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου θεατρικού συγγραφέα το 2004. Ακολούθησε το «Μια εξαιρετικά απλή δουλειά», που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Θεατρικό Αναλόγιο 2007» και εκπροσώπησε επίσης την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ανθολογία Θεάτρου του Ινστιτούτου Salvatore Quasimodo of Budapest, που κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 2007. Ο συγγραφέας βρέθηκε στη Λάρισα για την παρουσίαση του νέου του βιβλίου και μίλησε στην «Ε» για το περιεχόμενο της καινούριας του δουλειάς και για άλλα ζητήματα των ημερών.
Συνέντευξη στην Κανέλα Κοπάνου
* Ο νέος και μορφωμένος ήρωας του βιβλίου «Η εφεύρεση της σκιάς» Ισίδωρος Γεωργίου είναι πραγματικό πρόσωπο;
«Σας βεβαιώνω ότι πρόκειται για απολύτως πραγματικό πρόσωπο. Πολύ πριν ξεκινήσω να γράφω το μυθιστόρημα είχα μάθει να τον αναγνωρίζω σε συμπεριφορές, αντιλήψεις, πρακτικές και λόγια πλήθους προσώπων που γνώρισα ή έτυχε να συναντήσω».
* Θα μας περιγράψετε την προσωπικότητά του; Ποια τα χαρακτηριστικά του; Προτερήματα και μειονεκτήματα;
«Πρόκειται για έναν εξαιρετικά κοινό τύπο ανθρώπου. Κομμάτια του είναι βέβαιο ότι λίγο πολύ διαθέτουμε οι περισσότεροι από εμάς. Ο Ισίδωρος Γεωργίου θέλει να τα «καταφέρει». Φυσιολογικά πράγματα θα μου πείτε.
* Υπάρχει όμως μια διαφορά. Ο άνθρωπος αυτός θέλει να τα καταφέρει με κάθε τρόπο. Το πρώτο πράγμα που φροντίζει λοιπόν είναι να αποκτήσει απίστευτα ελαστικά όρια. Σας θυμίζει κάποιον;».
Η προσωπική - επαγγελματική ιστορία του Ισίδωρου τον τοποθετεί να εργάζεται στη νεοσύστατη κρατική τηλεόραση, η οποία τον βγάζει από την αφάνεια και τον κάνει ένα γνωστό παρουσιαστή δελτίου ειδήσεων της νοηματικής γλώσσας. Αυτό που παρουσιάζει το μυθιστόρημα είναι πώς η εξουσία μπορεί να αλλοιώσει τον άνθρωπο;
«Φαντάζομαι το γνωρίζετε ήδη αλλά για λόγους ακριβείας θα ήθελα να το αναφέρω. Η υπόθεση του βιβλίου ξεκινά από μια εσκεμμένη ιστορική ανακρίβεια. Το πρώτο δελτίο νοηματικής γλώσσας εμφανίστηκε στην ελληνική τηλεόραση μόλις το 1981. Αλλά ας επιστρέψω στην ερώτησή σας. Η εποχή στην οποία εξελίσσεται η ιστορία της «Εφεύρεσης της σκιάς», υπήρξε μια περίοδος πολιτικής ανωμαλίας. Αλλά το βιβλίο μου δεν μιλά για την κρατική εξουσία. Μιλά πρωτίστως για τις μικροεξουσίες της καθημερινότητας που γεννά ο πόθος μας για εξουσία. Και η εξουσία σε κάθε της μορφή, σε κάθε κλίμακα είναι μια μολυσματική κατάσταση. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο κόσμος μας είναι γεμάτος από φουκαράδες τυραννίσκους».
* Πόσο απογυμνωμένοι πιστεύετε ότι είμαστε στις μέρες μας εξαιτίας της αλλοίωσης που έχουμε υποστεί;
«Ασφαλώς και στις μέρες μας υπάρχει ένας εξαιρετικά πολύπλοκος και αποτελεσματικός μηχανισμός που παράγει ομογενοποιημένους ανθρώπους. Είναι μια τάση που δύσκολα μπορείς να της αντιταχθείς. Από ένα σημείο και μετά όμως υπάρχει και η ατομική ευθύνη. Πρέπει κανείς να αγωνίζεται υπερασπιζόμενος την ταυτότητά του. Δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρετό από μια ρέπλικα κάποιου μαζικού προτύπου».
* Υπήρχε κάποιος λόγος που προτιμήσατε ο Ισίδωρος, ο ήρωας του βιβλίου, να εξασκεί το επάγγελμα του δασκάλου της νοηματικής;
«Είναι ένα εύρημα που εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο θέλησα να γράψω το βιβλίο. Διακρίνω πολλές ομοιότητες της εποχής μας με την περίοδο της δικτατορίας. Ό,τι υπηρετούσε τότε η λογοκρισία το πράττει σήμερα η υπερπλήροφορηση. Καμιά φορά βρίσκεσαι πιο κοντά στην αλήθεια αν καταφέρεις να κλείσεις τα αυτιά σου σε όσα λέγονται καθημερινά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Παρόμοια οι μόνοι που έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν την αλήθεια στην «Εφεύρεση της σκιάς» είναι οι κωφάλαλοι θεατές του δελτίου στη νοηματική γλώσσα που παρουσιάζει ο κεντρικός ήρωας».
* Σουρεαλιστικός ο τίτλος «Η εφεύρεση της σκιάς» μοιάζει. Πώς τον επιλέξατε και γιατί; Τι σκιαγραφεί;
«Ο τίτλος παραπέμπει στην Πλατωνική Σπηλιά και πιο συγκεκριμένα στο έβδομο βίβλιο της εμβληματικής «Πολιτείας» του. Οι ισόβια αλυσοδεμένοι ένοικοι εκείνης της σπηλιάς θεωρούσαν πραγματικά μόνο όσα σχημάτιζαν οι σκιές στα τοιχώματα της φυλακής τους. Ακόμη και όταν κάποιος που είχε κατορθώσει να δραπετεύσει επέστρεφε για να τους διηγηθεί πώς πραγματικά ήταν ο έξω κόσμος, εκείνοι, καθώς δεν είχαν αντικρίσει ποτέ τον ήλιο, απλά τον θεωρούσαν τρελό. Δυστυχώς για τον ήρωα και τα υπόλοιπα πρόσωπα του βιβλίου, η οπτική τους αποδεικνύεται εξίσου περιορισμένη. Ακόμη και όταν έχουν την ευκαιρία να εκτεθούν στην αλήθεια προτιμούν να την διαστρέψουν προκειμένου να την φέρουν στα μέτρα τους. Ως εκ τούτου παραμένουν δέσμιοι των ψευδαισθήσεών τους. Και αυτό τουλάχιστον για τον κεντρικό ήρωα αποδεικνύεται μοιραίο».
Εκτός από το συγγραφικό σας μέχρι τώρα έργο έχετε αφήσει και δείγματα δουλειά σας στο θέατρο με τη συμμετοχή σας πέρυσι στο «Europe οn Stage» με το μονόπρακτο «Μια εξαιρετικά απλή δουλειά». Πώς ήταν αυτή η εμπειρία και ποια η σχέση σας με το θέατρο;
«Η συμμετοχή σε έναν διεθνή θεσμό είναι πάντα επικοιδομητική. Για έναν συγγραφέα είναι σημαντικό να έχει παραστάσεις και συναντήσεις με ομότεχνους που προέρχονται από διαφορετικές κουλτούρες. Είναι κάτι που σε βοηθά να αφήσεις πίσω σου κάποιες αγκυλώσεις και κυρίως σε ενθαρρύνει να επανεκτιμήσεις τι πραγματικά είναι σημαντικό και τι όχι. Η Ευρώπη αν και ενωμένη παραμένει ένας κόσμος με απίστευτη πολυχρωμία, γεμάτη από τοπικές ιδιαιτερότητες που καλό είναι να διαφυλαχθούν. Η σχέση μου με το θέατρο ξεκινά μόλις το 2004 όταν κατόπιν προτροπής του σπουδαίου ηθοποιού και σκηνοθέτη Θανάση Παπαγεωργίου υπέβαλα το πρώτο μου έργο στο ΥΠΠΟ. Δεν ήμουν καθόλου σίγουρος ότι είχα γράψει κάτι που είχε σημασία αλλά το έκανα και ύστερα το ξέχασα εντελώς. Φανταστείτε την έκπληξή μου όταν μήνες αργότερα και ενώ βρισκόμουν στο Βερολίνο δέχτηκα ένα τηλεφώνημα και μου ανακοινώθηκε ότι είχα τιμηθεί με κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα. Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή που με ενθάρρυνε να συνεχίσω να ασχολούμαι με το Θέατρο. Ελπίζω κάποτε να παρουσιαστεί κάτι δικό μου και εδώ στη Λάρισα».
* Έχετε γεννηθεί στη Λάρισα. Μένετε στην Αθήνα πλέον; Περιγράψετε μου μια βόλτα στον ελεύθερο χρόνο σας;
«Ζω στο κέντρο της Αθήνας, κάτω από το λόφο του Στρέφη, στα Εξάρχεια. Είναι μια περιοχή που τρομάζει κάποιους αλλά εγώ την αγαπώ πολύ. Για την ακρίβεια σπάνια απομακρύνομαι από το τρίγωνο που σχηματίζουν το Κολωνάκι, τα Εξάρχεια και η Ομόνοια. Είναι μια γειτονιά φιλόξενη και ύστερα εδώ ζουν τόσοι πολλοί συγγραφείς, καλλιτέχνες και διανοούμενοι που αισθάνομαι άνετα. Μην ακούτε όσα λέγονται στην τηλεόραση. Τα Εξάρχεια όχι μόνο είναι μια από τις ασφαλέστερες περιοχές της Αθήνας αλλά και η μόνη ίσως στην οποία μπορείς να συναντήσεις τόσους πολλούς δημιουργικούς και με ανοιχτό πνεύμα ανθρώπους. Όποιος έχει καθίσει έστω και μια φορά σε κάποιο από τα δεκάδες καφέ που λειτουργούν γύρω από την πλατεία θα το ξέρει ήδη».
