Το αποτέλεσμα ενός ταξιδιού στο χρόνο, την ιστορία και τη λαογραφία της Θεσσαλίας, θα παρουσιάσει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λάρισας το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου στο «Χατζηγιάννειο», σε ένα ανάγλυφο ιστορικού λευκώματος με τίτλο «Θεσσαλία - Ο Τόπος και οι άνθρωποι» που καταγράφει την παράδοση και ξεδιπλώνει στοιχεία από την καθημερινή ζωή των κατοίκων της θεσσαλικής περιοχής μέσα από εικόνες περασμένων εποχών. Η παρουσίαση του λευκώματος πραγματοποιείται με τη στήριξη της Βουλής των Ελλήνων, το βιβλιοπωλείο «Κέραμος» και τις εκδόσεις «Μεταίχμιο» και επιμελήθηκε ο καθηγητής φιλόλογος - συγγραφέας κ. Θωμάς Ψύρρας, ο οποίος μας μιλά για το ενδιαφέρον περιεχόμενό του και τη συγκέντρωση του υλικού του.
Τι ακριβώς περιέχει το λεύκωμα «Θεσσαλία, ο τόπος και οι άνθρωποι»; * Μπορείτε να μας δώσετε το «πλαίσιο συγγραφής» του βιβλίου;
-Το λεύκωμα «Θεσσαλία, ο τόπος και οι άνθρωποι» έρχεται σαν συνέχεια μιας προσπάθειας να εμβαθύνω αυτό που αποκαλούμε «ιθαγένεια», ή για να το πω διαφορετικά, να ορίσω τα περιεχόμενα της έννοιας «πατρίδα». Πρόκειται για ένα βιβλίο κάπως περίεργο γιατί, ενώ δεν διαθέτει αυτό που λέμε «ενότητα», εντούτοις βασίζεται σε σταθερές που δημιουργούν την ποικιλία. Επίκεντρο είναι ο τόπος, όχι μόνο ως γεωγραφία, αλλά κυρίως ως συναισθηματική και συμβολική οντότητα. Επίκεντρο του βιβλίου είναι το χώμα. Ολόγυρα από τον επίκεντρο χώρο, οργανώνεται η χρονολογική αλληλουχία που συγκροτεί την πατρίδα. Το βιβλίο αρχίζει από τα προϊστορικά χρόνια, και συγκεκριμένα από τις πατημασιές των παιδιών στο σπήλαιο της Θεόπετρας για να καταλήξει στην κατάκτηση του κυπέλλου από την ΑΕΛ!.
* Εκτός από την «ιδιότητα» του λευκώματος υπάρχει κάποιος άλλος χαρακτηρισμός που θα ταίριαζε στο βιβλίο;
-Θα έλεγα ότι αποτελεί το πρόπλασμα ενός μυθιστορήματος. Ξέρετε, ο χώρος και ο χρόνος στη Θεσσαλία δεν είναι κάτι το απόλυτα «παγιωμένο». Όλα αλλάζουν διαρκώς. Υπάρχουν εποχές που ο χρόνος κυλά αργότερα ή πιο γρήγορα και ο τόπος μεταμορφώνεται. Αυτές οι μεταβολές και οι νέες μορφές που προκύπτουν αποτυπώνονται στα πράγματα, στους ανθρώπους, στα κείμενα, στις συμπεριφορές. Γιατί η Θεσσαλία είναι πέρασμα που κατοικίζεται διαρκώς από ερχόμενους πληθυσμούς που συγχωνεύονται κι εντάσσονται στο προϋπάρχον. Αυτή ακριβώς η ‘διάθεση’ εντυπώνεται στις τοπικές συμβολικές, στις μυθολογημένες συλλογικές εικόνες, αποτυπώνεται στο παραμύθι, στα ήθη, στις συμπεριφορές, στις γεύσεις που προτιμάμε, στο ποτό που πίνουμε. Καμπίσιοι, σαρακατσάνοι, βλάχοι, πελοποννήσιοι, πρόσφυγες, εβραίοι δημιουργούν το θεσσαλικό αμάλγαμα.
* Ποια τα συναισθήματα που καταγράφονται σε αυτή την ιστορική διαδρομή για εσάς;
-Είδα αυτό το υλικό όχι σαν μια ευκαιρία να «κάνω λαογραφία», αλλά ως αφηγηματικό υλικό, δηλαδή ως υλικό συναισθηματικά φορτισμένο, ως μικρές ψηφίδες μνήμης, συναισθήματος, ως σπαραγμένες εικόνες, ως εικόνες με τις οποίες όλοι μας έχουμε συναισθηματική εμπλοκή. Συνήθως αυτό το υλικό δεν αναγνωρίζεται ότι ανήκει άμεσα στα δεδομένα της «παράδοσης», αλλά αυτό ακριβώς ήταν και το ενδιαφέρον κι εκείνο που με ώθησε στο «γράψιμο» του βιβλίου. Το βιβλίο λοιπόν περιέχει μικροκείμενα και εικόνες τα οποία απαρτίζουν ένα μεγάλο ψηφιδωτό, το πρόπλασμα ενός μυθιστορήματος. Το μυθιστόρημα του χώματος.
* Πώς συγκεντρώθηκε το υλικό που περιέχει;
-Το υλικό, και κυρίως το φωτογραφικό, συγκεντρώθηκε από οικογενειακά αρχεία φίλων καθώς και από τα αρχεία φίλων και καλών σημερινών φωτογράφων όπως είναι ο Φώτης Νατσιούλης, οι αφοί Στεργιόπουλοι από την Καρδίτσα, ο Θοδωρής Κλιάφας από τα Τρίκαλα και ο Κυριάκος Παπαγεωργίου από το Βόλο. Τα μικροκείμενα προέρχονται κυρίως από εφημερίδες και περιοδικά εποχής και από μαρτυρίες Θεσσαλών. Φυσικά μεγάλο μέρος καταλαμβάνει η ανθολόγηση λογοτεχνικών κειμένων.
* Μετά από το λεύκωμα τι έχουμε να περιμένουμε;
-Ο κύκλος που άνοιξε με την αναζήτηση της ιθαγένειας θα κλείσει με μία μελέτη για τη λογοτεχνία της Λάρισας τον 19ο και 20ο αιώνα και με ένα καθαρά θεωρητικό έργο για τη φαντασιακή - μυθολογική συγκρότηση της έννοιας «πατρίδα» που θα εκδοθεί από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Μετά επιστρέφω στη δημιουργική λογοτεχνία με μια σειρά διηγημάτων και ένα σενάριο αν και ενδιάμεσα περιμένω να δω το μυθιστόρημά μου «Μαράν Αθά» να ανεβαίνει από την Άννα Βαγενά ως θεατρικό.
