«Ελένη». Τραγωδία ή κωμωδία; Σάτιρα, ερωτική ιστορία ή μια φάρσα των θεών; Το πιο παράξενο έργο του Ευριπίδη σε μια ανατρεπτική παράσταση γεμάτη χιούμορ, σασπένς και ελληνικές μελωδίες, τραγουδισμένες από 10μελή χορό, παρουσιάζεται την Πέμπτη 31 Ιουλίου στο Κηποθέατρο Λάρισας.
Λίγα λόγια για το έργο:
Ο Τρωικός Πόλεμος έχει πια τελειώσει κι ο Μενέλαος γυρίζει στην πατρίδα μαζί με την Ελένη… Όμως αυτή που άρπαξε από τα μαλλιά στην Τροία και νομίζει για γυναίκα του δεν είναι η Ελένη αλλά το είδωλό της. Γιατί η πραγματική Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία. Και πού είναι; Στην Αίγυπτο υπό την προστασία του βασιλιά Πρωτέα και περιμένει τον άντρα της να έρθει να την πάρει για να γυρίσουν μαζί στη Σπάρτη. Στο μεταξύ, ο Πρωτέας πεθαίνει και ο γιος του Θεοκλύμενος που παίρνει την εξουσία, θέλει να την κάνει γυναίκα του. Τότε, τον Μενέλαο ―που θαλασσοδέρνεται πολύ καιρό για να φτάσει στη Σπάρτη― οι άνεμοι τον σπρώχνουν ναυαγό στην Αίγυπτο. Εκεί ξαναβρίσκει επιτέλους την Ελένη του. Όμως, τα βάσανά τους δεν τελειώνουν εδώ. Πώς θα ξεγελάσουν τον Θεοκλύμενο για να μπορέσουν να το σκάσουν για τη Σπάρτη; Πώς θα βρουν καράβι; Τι θα κάνει η αδελφή του Θεοκλύμενου, μάντισσα Θεονόη που βλέπει και καταλαβαίνει τα πάντα; Θα τους βοηθήσει ή θα τους προδώσει; Και τι γίνεται όταν η Ελένη ξεχνά τα λόγια της; Οι κοπέλες του χορού θα βοηθήσουν; Ή θα της αρπάξουν το ρόλο;...
«Ε Λ Ε Ν Η» του ΕΥΡΙΠΙΔΗ
Ιστορικό Πλαίσιο:
Η «Ελένη» γράφτηκε το 412 π.Χ. και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά την ίδια εποχή, δηλαδή μόλις είχε τελειώσει η Σικελική εκστρατεία με την πανωλεθρία του αθηναϊκού στόλου. Παράλληλα την ίδια εποχή αναπτύσσεται το σοφιστικό κίνημα που είχε αρχίσει να αμφισβητεί πατροπαράδοτες αξίες και προκαλούσε με την κριτική των εκπροσώπων του κρίση στο δημοκρατικό πολίτευμα και φαινόμενα ασέβειας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο Ευριπίδης με την τραγωδία του «Ελένη» καταδικάζει τον πόλεμο ως πρόξενο όλων των κακών. Το παράλογο του Τρωικού Πολέμου με πρόσχημα την Ελένη προσπάθησε να τονίσει σ’ όλα τα δράματα, που ήταν εμπνευσμένα από τον τρωικό κύκλο, ο Ευριπίδης. Έτσι στο παράλογο της άποψης ότι για μια γυναίκα μπορεί να εξοντωθεί ένας λαός και ένα κράτος και να σκοτωθούν χιλιάδες Ελλήνων, ο Ευριπίδης θα απαντήσει με το παράλογο του «ειδώλου», δηλαδή ο μύθος που αξιοποιεί λογοτεχνικά δεν είναι η ομηρική του εκδοχή, αλλά αυτή που δημιούργησε ο λυρικός ποιητής Στησίχορος.
Ο Μύθος:
Στην τραγωδία του Ευριπίδη, η Ελένη βρίσκεται από χρόνια στην Αίγυπτο, στο παλάτι του Πρωτέα, μετά το θάνατο του οποίου ο διάδοχος και γιος του Θεοκλύμενος, παρά την άρνησή της, επιμένει να την παντρευτεί. Στον Πρόλογο, η Ελένη, που έχει προσφύγει ικέτιδα στο μνήμα του Πρωτέα, παρουσιάζεται στους θεατές για να εξηγήσει το λόγο της παρουσίας στην Αίγυπτο και της καταφυγής της στον τάφο του Πρωτέα. Η ίδια εξιστορεί την καταγωγή της λέγοντας ότι είναι κόρη του Τυνδάρεω και της Λήδας, χωρίς όμως να αποκλείει και την περίπτωση να είναι κόρη του Δία, ο οποίος φημολογείται ότι πλησίασε ερωτικά τη μητέρα της υπό τη μορφή κύκνου. Οι συμφορές της λοιπόν αρχίζουν από τη νίκη της Αφροδίτης κατά την κρίση περί κάλλους, όταν η θεά για να εξασφαλίσει την εκλογή της από τον Πάρη, του είχε υποσχεθεί ως ανταμοιβή το γάμο του με την Ελένη. Η Ήρα, όμως, οργισμένη για την ήττα της, δημιουργεί ένα ομοίωμα από σύννεφο, το οποίο θα πάρει μαζί του ο Πάρις νομίζοντας ότι απάγει την Ελένη. Την πραγματική Ελένη, με τη βοήθεια του Ερμή, την έστειλε ο Δίας στην Αίγυπτο, για να ζήσει στο παλάτι του Πρωτέα, περιμένοντας τον άνδρα της Μενέλαο να επιστρέψει από τον πόλεμο.
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Αθερίδης, Μετάφραση- Μετεγγραφή: Μαριαλένα Κωτσάκη, Σκηνικά- Κοστούμια: Μανόλης Παντελιδάκης, Μουσική: Γιώργης Χριστοδούλου, Χορογραφία: Μάρθα Κλουκίνα, Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος, Στίχοι: Μίνως Θεοχάρης, Μουσική διδασκαλία: Αλέξιος Πρίφτης
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Θοδωρής Αθερίδης, Μενέλαος, Σμαράγδα Καρύδη, Ελένη, Γιάννης Βούρος, Θεοκλύμενος, Γιώργος Καπουτζίδης, Θεονόη, Ανδρέας Νάτσιος, Τεύκρος, Γιώργος Κορμανός, Α΄ Αγγελιοφόρος, Θανάσης Αλευράς, Β΄ Αγγελιοφόρος, Νατάσα Κοτσοβού, Γριά
Τον 10μελή Χορό Σπαρτιατισσών Γυναικών, αποτελούν οι ηθοποιοί: Μένια Αναγνωστοπούλου, Ειρήνη Βουκελάτου, Ελπινίκη Γαβριηλίδου, Χαρά Ζησιμάτου, Λήδα Μανουσάκη, Μαρία Μησσήν, Αρετή Ντάλιου, ‘Αντια Ολυμπίου, Εφη Ρευματά, Πόπη Χριστοδούλου.
