Συνέντευξη στην Κανέλα Κοπάνου
«Το κλασικό έργο παραμένει φωτισμένο στο βάθρο του».
Για τη σπουδαιότητα του κλασικού έργου σε ό,τι αφορά στην απόδοσή του στο θέατρο, το σεβασμό στο λόγο των μεγάλων δημιουργών του αρχαίου δράματος και τις μεταμοντέρνες προσθήκες σε θεατρικές παραστάσεις όπως και για τη σημαντική του θητεία στο αρχαίο δράμα μίλησε στην «Ε» ο γνωστός ηθοποιός Τάσος Χαλκιάς που θα τον απολαύσουμε απόψε στις «Νεφέλες» στο ρόλο του Στρεψιάδη σε μια κλασική αριστοφανική παράσταση στο Κηποθέατρο.
* Η αποψινή παράσταση «Νεφέλες» είναι ένα έργο κλασικό χωρίς μεταμοντερνισμούς, πιστό στην αναπαραγωγή του έργου όπως γράφτηκε από τον μεγάλο συγγραφέα. Πώς αντιμετωπίζουν το κλασικό έργο σήμερα οι νεότεροι σκηνοθέτες και οι νεότεροι δημιουργοί στο νεοελληνικό θέατρο;
«Οι νεότεροι σκηνοθέτες και δημιουργοί του νεοελληνικού θεάτρου αντιμετωπίζουν το κλασικό έργο με πολύ φόβο θα έλεγα. Το κλασικό, όχι μόνο κατά τη δική μου άποψη αλλά και κατά την άποψη λογίων που έχουν ασχοληθεί με τη θεωρία του θεάτρου αλλά και ιδιαίτερα μοντέρνων ανθρώπων, μελετητών του Αριστοφάνη, είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίζεται κυριολεκτικά με δέος. Μένει ένα έργο κλασικό γιατί έχει μεγάλη διαχρονική αξία, γιατί αναφέρεται σε ζητήματα που αφορούν στον άνθρωπο σαν οντότητα και σαν ύπαρξη που ουσιαστικά στο πέρασμα των αιώνων δεν έχουν αλλάξει. Εκείνο όμως που έχει παρέμβει στη ζωή και στην κοινωνικοποίηση του ανθρώπου είναι η τεχνολογία. Η τεχνολογία είναι αυτή που έχει αλλάξει τη νοοτροπία του ανθρώπου αλλά ευτυχώς ακόμη παραμένουν αναλλοίωτες οι αισθήσεις, τα αισθήματα, οι παραισθήσεις με τις οποίες ο άνθρωπος ερωτεύεται, κυνηγά το καινούριο, μαθαίνει, γεύεται τη ζωή και μέσα από τις οποίες εκφράζεται. Το κλασικό λοιπόν παραμένει στο φωτισμένο βάθρο του περιμένοντας όλους εμάς να το κατανοήσουμε και για να το κατανοήσουμε πρέπει να έχουμε μια ετοιμότητα ως άτομα και όσα δεν τη διαθέτουν προσφεύγουν σε μεταμοντέρνες προσθήκες.
* Οφείλουμε σεβασμό στο λόγο των αρχαίων κειμένων. Ποιους ανθρώπους ξεχωρίζετε από το χώρο του θεάτρου που τα απέδωσαν με συνέπεια στο νεοελληνικό κοινό και ήξεραν πώς να τα αντιμετωπίζουν;
«Τα αρχαία κείμενα ξαναανακαλύφτηκαν και κάποιοι πολύ σημαντικοί άνθρωποι του θεάτρου όπως ο Φώτος ο Πολίτης, ο Αλέξης Μινωτής, ο Δημήτρης Ροντήρης, ο Κάρολος Κουν, ο Άγγελος Τερζάκης και στον απόηχο αυτών ο Κώστας Γεωργουσόπουλος αναβίωσαν το αρχαίο δράμα όπως του έπρεπε, κρατώντας το σεβασμό απέναντι στα αρχαία κείμενα και στην απόδοση των παγκοσμίων και σαφώς διαχρονικών μηνυμάτων που κουβαλούν όλα αυτά τα χρόνια. Το κλασικό με αυτόν τον τρόπο αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται γιατί κλασικό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση παλιομοδίτικο και βαλμένο στο ντουλάπι της ιστορίας. Είμαι πλέρια κλασικός και το αντιμετωπίζω με δέος και αγάπη για να το κατανοήσω και να το εκφράσω στη σημερινή εποχή. Με εκφράζει η παράσταση που ανεβάζουμε με τις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη και το γεγονός ότι δεν περιέχει μεταμοντέρνα στοιχεία που προσωπικά δεν υιοθετώ».
* Τι είναι μεταμοντέρνα προσθήκη στο κλασικό έργο;
«Μεταμοντέρνο σημαίνει λεκτικά αστεία που υπάρχουν στην τρέχουσα επικαιρότητα για να θέσουμε λόγου χάρη τον Αριστοφάνη στα νέα της εποχής. Ο Αριστοφάνης όμως είναι τόσο επίκαιρος που δεν χρειάζονται αναφορές στον εκάστοτε πρωθυπουργό ή στα κακώς κείμενα της τηλεόρασης. Όλα αυτά είναι περιττά καθώς η διαχρονικότητα του λόγου του δεν έσβησε ποτέ και η ουσία των μηνυμάτων του δεν χάθηκε. Μια φράση των σύγχρονων επαναστατών που αναφέρει ότι «ο αγώνας συνεχίζεται και το αποτέλεσμα ενός αγώνα είναι μια καθημερινή πάλη με την καθημερινή πρόκληση» αντιπροσωπεύει το κλασικό δημιούργημα. Κάποιες σύγχρονες αναφορές βέβαια στην παράσταση «Νεφέλες» του Αριστοφάνη, που έγινε σε μετάφραση του Κώστα Γεωργουσόπουλου και όχι σε διασκευή γίνονται μόνο για να καταλάβουμε ότι για παράδειγμα το όνομα του Κλεώνυμου μπορεί να παραπέμπει σε κάποιο πολιτικό πρόσωπο στις μέρες μας αλλά δεν γίνεται για να προσδιοριστεί αυτό αλλά για να κατανοήσουν οι θεατές το έργο».
* Οι Νεφέλες είναι ιδιαίτερα επίκαιρες καθώς σατιρίζουν το πρόβλημα της παραπαιδείας. Τότε με τον Σωκράτη και τους σοφιστές και τώρα οι κοινωνικές εξελίξεις με το ζήτημα της ίδρυσης μη ιδιωτικών πανεπιστημίων.
«Το θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων, οι καθηγητές οι οποίοι δίδασκαν και στα σχολεία και στα φροντιστήρια με τον ίδιο τρόπο είναι προβληματισμός που αναπτύσσεται και εστιάζεται στην τοκογλυφία της παιδείας σατιρίζοντας τους ανθρώπους που την εκμεταλλεύονται προς όφελός τους. Τα προβλήματα φαίνεται να παραμένουν ίδια όποιος και αν εξουσιάζει κάθε φορά».
* Έχετε ερμηνεύσει ξανά ρόλους στις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη. Ποιες οι εμπειρίες που έχετε συλλέξει;
«Είναι η τρίτη φορά που συναντιέμαι με τον Αριστοφάνη και το συγκεκριμένο έργο του. Η πρώτη μου φορά ως ηθοποιός, στα σπάργανα ακόμη, ήταν στο τρίτο έτος της σχολής αλλά είχαμε την τύχη, όσοι ήμασταν στη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου να παίρνουμε μέρος σε παραστάσεις στην Επίδαυρο. Την πρώτη φορά λοιπόν έλαβα μέρος στις «Νεφέλες» σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού στην Επίδαυρο και είχα το ρόλο του μαθητή του Σωκράτη. Αργότερα έπαιξα τον Άδικο Λόγο, σε σκηνοθεσία του Κώστα Μπάκα και τώρα βρίσκομαι στο ρόλο του Στρεψιάδη, σε μια αρκετά καλή μου ωρίμανση της θεατρικής μου ζωής. Κάθε φορά είναι διαφορετική και έχει να δώσει πολλά. Αποτελούν εμπειρίες ζωής καθώς και συνεργασίες με διαφορετικούς ανθρώπους. Ο Αλέξης Σολωμός υπήρξε ένας από τους αναβιωτές του αρχαίου δράματος, ο Κώστας ο Μπάκας ήταν ένας σπουδαίος σκηνοθέτης και δάσκαλος και μου έδειξε ένα άλλο δρόμο από την πιο πρακτική πλευρά του θεάτρου. Τώρα με το Θανάση Θεολόγη έχουμε μια πραγματικά άριστη συνεργασία καθώς είναι ένας σκηνοθέτης που συμβουλεύεται και αγαπά τον ηθοποιό. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί νέοι σκηνοθέτες που επιβάλλονται αυταρχικά στη σκηνή».
* Πώς αξιολογείτε τους νεότερους σκηνοθέτες;
«Έχω την αίσθηση ότι οι περισσότεροι από αυτούς έχουν μια ιδιαίτερη αγάπη για το θέατρο την οποία δεν αντιλαμβάνονται. Λειτουργούν και πράττουν χωρίς να γνωρίζουν καλά πού απευθύνονται και τι εννοούν ακριβώς. Το θέατρο στέκει απέναντί μας αιώνες τώρα και οι πρώτες λειτουργίες, σε θεότητες άγνωστες ήταν θεατρικές και από εκεί ξεκίνησε και το θέατρο. Είναι μια τελετουργία λοιπόν. Η υποκριτική τέχνη θα βασιλεύει ερήμην των σκηνοθετών. Ο σκηνοθέτης είναι μια εφεύρεση του εικοστού αιώνα, δεν προϋπήρχε. Ο θεατρίνος δεν είχε ανάγκη κανέναν προκειμένου να αποδώσει το κείμενο που ήταν γραμμένο από τον συγγραφέα στον κόσμο. Έβρισκε τους κώδικες που χρειαζόταν. Στον κινηματογράφο ο σκηνοθέτης είναι ο αποκλειστικός άρχοντας αλλά το θέατρο ανήκει στους ηθοποιούς που πρέπει να είναι σε θέση να αναγνώσουν το έργο με το οποίο καταπιάνονται και να έχουν την ικανότητα να αυτοσκηνοθετούν. Έχω την εντύπωση ότι χρησιμοποιούν το θέατρο για προσωπικό τους όφελος. Ο καθένας έχει να προσφέρει κάτι από όποιον διαφορετικό δρόμο διαλέγει αλλά βέβαιο είναι ότι δεν πρέπει να τοποθετεί κανείς τον εαυτό του σε πρώτη μοίρα και σε δεύτερη το θέατρο. Η χρήση του θεάτρου από τον καλλιτέχνη είναι για εμένα ιδιαίτερα ενοχλητική. Συμφωνώ με το να υπάρχει κανείς μαζί με το θέατρο γιατί το θέατρο υπάρχει πριν από εσένα».
* Πώς πιστεύεται ότι το κοινό επιλέγει τις παραστάσεις που παρακολουθεί;
«Το νεοδιαμορφωθέν θεατρικό κοινό είναι ένα κοινό που έχει διαμορφωθεί μέσα από την τηλεόραση, που βλέπει μέσα από την τηλεόραση επιλογές άλλων. Πολλοί πηγαίνουν στο θέατρο παρακινούμενοι από την επιθυμία να δουν κάποιον ηθοποιό που τους αρέσει ιδιαίτερα γιατί τον έχουν δει πρώτα σε κάποιο τηλεοπτικό πρόγραμμα και αυτό ανεξαρτήτως από το έργο που παίζει. Κάτι όμως που δεν διαμορφώνει καλά θεατρόφιλους ανθρώπους που θέλουν να ψυχαγωγηθούν μέσα από αυτό. Για αυτό και στις μέρες μας υπάρχει και το λεγόμενο άλλωστε τηλεθέατρο που είναι μια παραγωγή που πολύ εύκολα καταγράφεται από νεαρούς συγγραφείς, κυρίως σεναριογράφους τηλεοπτικών σειρών, που το κείμενο τους δεν φέρει καμία διαχρονικότητα. Το κλασικό, από την άλλη, έχει ζήσει διαμέσου των χιλιετηρίδων».
* Τι σχεδιάζετε για το μέλλον;
«Δεν κάνω ποτέ σχέδια, μόνο όνειρα που κάποιες φορές καταγράφονται σαν σχέδια. Βρίσκομαι όμως στην πολύ ευχάριστη θέση σαν καλλιτέχνης να πραγματοποιήσω ένα όνειρό μου, να μπορώ να δημιουργήσω το δικό μου χώρο, μια δραματική σχολή, την «Πρώτη Πράξη» που θα λειτουργήσει από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο στην Αθήνα».
ΟΙ «ΝΕΦΕΛΕΣ»ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ ΑΠΟΨΕ ΣΤΟ ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ
Η ώρα έναρξης της παράστασης «Νεφέλες» είναι στις 9.30 μ.μ. και παρουσιάζεται από την «Αττική Σκηνή» και το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης. Συντελεστές είναι οι: Μετάφραση: Κώστας Γεωργουσόπουλος, σκηνοθεσία: Θανάσης Θεολόγης, σκηνικά-κοστούμια: Αντώνης Χαλκιάς, μουσική: Γιούρι Στούπελ, χορογραφίες: Πέτρας Γάλλιας. Παίζουν οι ηθοποιοί: Τάσος Χαλκιάς, Ηλίας Λογοθέτης, Τάσος Παλαντζίδης, Γιώργος Σεϊταρίδης, Θωμάς Παλιούρας, Μαρία Ζαχαρή, Αναστάσης Κολοβός, Ιωάννα Δελάκου, Ντέπυ Πάγκα, Μιχαέλλα Κοκκινογένη, Ματίνα Καλογεροπούλου, Κατερίνα Μπάστα, Αντώνης Καλογήρου, Αναστασία Ζαφειροπούλου.
Σημειώνεται ότι όλες οι προγραμματισμένες παραστάσεις του Κηποθεάτρου ξεκινούν στις 9.30 μ.μ. Βασικό σημείο προπώλησης εισιτηρίων είναι τα γραφεία της ΔΕΤΠΟΛ στην Ανθίμου Γαζή 31 στον 1ο όροφο τις εργάσιμες ημέρες από τις 9 π.μ. έως τις 2 μ.μ. Επίσης, όσοι επιθυμούν μπορούν να προμηθεύονται τα εισιτήρια των παραστάσεων στο ταμείο του Κηποθέατρου από τις 7 μ.μ. και έως την έναρξη της παράστασης. Για την αποψινή παράσταση χορηγούνται και εισιτήρια από την Εργατική Εστία στην Κούμα 40. Πληροφορίες μπορούν να αναζητήσουν οι ενδιαφερόμενοι στο τηλέφωνο 2410-536.454.
