Γυναίκα και τέχνη

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΝΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΤΗΣ ΕΓΕ ΣΤΗΝ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

Την έκθεση της εικαστικού Ελένης Παυλοπούλου επισκέφθηκαν πρόσφατα οι γυναίκες της Ο.Γ.Ε. στη Δημοτική Πινακοθήκη – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα όπου η Άννα Σπανοπούλου, φιλόλογος, ιστορικός της Τέχνης, ξενάγησε τις επισκέπτριες ξεκινώντας με μια αναφορά στις παλιότερες ενότητες έργων της δημιουργού, «Αρχέτυπα Τοπία», «Κιβωτός», «Μετανάστες της Αγάπης». Μίλησε για τα μεγάλα, ελεύθερα τοπία, που τα ονομάζει αρχέτυπα, όπως εννοεί το αρχέτυπο η ψυχολογία του βάθους και ο Καρλ Γιουνγκ. Δηλαδή, ως αντανάκλαση της πείρας των παλιότερων γενεών, που «εγγράφηκε» ασυνείδητα στη συλλογική, ομαδική μνήμη των νεότερων, ως εικόνες, μύθοι, όνειρα ή καλλιτεχνική δημιουργία. Τέτοιο περιεχόμενο έχουν ακριβώς τα τοπία της, απλωτοί έντονα κίτρινοι κάμποι στο χρώμα του μεστωμένου σταριού, λόφοι στο βάθος, κάποια δέντρα διάσπαρτα, το στοιχείο του νερού και το βαθύ γαλάζιο του ουρανού, όλα αυτά με ύφος λιγότερο αναπαραστατικό και περισσότερο υπαινικτικό- αφαιρετικό. Είναι τα τοπία της πατρίδας της, όπως τα έζησε μικρή, με όλες τις ευρύτερες σημασίες που παίρνουν μέσα στο χρόνο. Τέτοιες σημασίες λαμβάνουν και οι «Κιβωτοί» της, ως αρχέτυπα του σκάφους και του ταξιδιού, της καταστροφής και της σωτηρίας, της επαφής με τα στοιχεία της φύσης. Στοιχεία της κίνησης, της μεταφοράς προς το άγνωστο με άλογα, αμάξια, εμπεριέχουν και οι «Μετανάστες», κάθε είδους, γυναίκες ή παιδιά κατά κύριο λόγο. Ο κατατρεγμός, η καταδίωξη δεν δηλώνεται ρητά, αλλά πάλι υπαινικτικά. Σ’ αυτή την ενότητα ανήκει και η «Χρυσή Ανεμώνη», το έργο που προσέφερε η καλλιτέχνις στη Δημοτική Πινακοθήκη. Τονίστηκε εδώ, ότι κάθε νέα ενότητα έργων της Παυλοπούλου εμπεριέχει στοιχεία από όλες τις προηγούμενες, είτε στοιχεία μορφής, όπως είναι τα έντονα χρώματα, η πλατιά κίνηση και οι μεγάλες επιφάνειες, οι μικτές τεχνικές, είτε περιεχομένου, όπως είναι τα σύμβολα που επανέρχονται. Στα τελευταία έργα, στην ενότητα «Των Αφανών Νυφών, Ωδές και Ελεγεία», η Άννα Σπανοπούλου ξεκίνησε την ανάλυσή της με τις πολλαπλές σημασίες που λαμβάνει η έννοια «αφανής». Αόρατος, καταχθόνιος λόγω του σκότους, άφαντος, ο αγνοούμενος αλλά και ο δραπέτης του πολέμου, ο κρύφιος και μυστικός, ο ακατάληπτος και ανεξιχνίαστος, ο απαρατήρητος, ο ασαφής και αμφίβολος, ο άσημος και ταπεινός. Τις περισσότερες από αυτές τις συνυποδηλώσεις μπορεί κανείς να ανιχνεύσει ή να αποδώσει στις νύφες της Παυλοπούλου. Γυναίκες με φανερό ή ασαφές πρόσωπο ή και προσωπείο, γυναίκες- μοντέλα, με επίγνωση των ρόλων που καλούνται να παίξουν ή τελείως απροετοίμαστες για τις θυσίες που τις περιμένουν, γυναίκες με ρομαντικό περίβλημα μέσα σ’ έναν κόσμο μηχανικό, εχθρικό, ευαίσθητες ή και απειλητικές, ανώνυμες ή με βαριά ιστορικά ονόματα- όλες οι αρχέτυπες και συμβολικές σημασίες που ακολουθούν τη γυναίκα από την αρχαιότητα. Μετά την ξενάγηση, η Δήμητρα Παπαστεργίου, τέως πρόεδρος της Ε.Γ.Λ. και παλιά δασκάλα της Ελένης Παυλοπούλου, μίλησε συγκινητικά για την παλιά της μαθήτρια, από τα λαμπρά μυαλά του σχολείου, για τα εμπόδια και τον αγώνα της για να επιτύχει αυτό που αγαπούσε περισσότερο: τη γνώση και την Τέχνη. Η ίδια η ζωγράφος μίλησε στις γυναίκες και ανέλυσε τον κάθε πίνακα ξεχωριστά, απαντώντας στις ερωτήσεις και στις παρατηρήσεις τους, εμπειρία που γοήτευσε τις επισκέπτριες και τις έφερε σε άμεση επαφή με την πρωτογενή σύλληψη και τη γέννηση του έργου Τέχνης.