«Η Βόρεια Θεσσαλία είχε την πρωτοπορία σε εκπαιδευτικές και πνευματικές δραστηριότητες, οι οποίες αρχίζουν από τα μέσα του ΙΣΤ' αιώνα», τόνισε χθες ο σχολικός σύμβουλος φιλολόγων ν. Τρικάλων κ. Θ. Νημάς, στο βιβλιοπωλείο «Γνώση», στο πλαίσιο των «μαθημάτων θεσσαλικής ιστορίας».
Ο κ. Νήμας υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι τα πολλά, και σε κοντινή μεταξύ τους απόσταση, εκπαιδευτικά κέντρα με τα ανώτερα σχολεία τους, οι πολλοί και φωτισμένοι ντόπιοι δασκάλοι, οι οποίοι έδρασαν και εκτός Ελλάδος και ανέπτυξαν αξιόλογη συγγραφική δράση, οι εκατοντάδες συνδρομητές από την περιοχή αυτή σε επιστημονικές εκδόσεις της εποχής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, η ίδρυση πλουσίων βιβλιοθηκών κ.λπ. δείχνουν ότι εδώ δημιουργήθηκε και άνθησε για αιώνες μια μεγάλη πνευματική και εκπαιδευτική παράδοση με ευεργετικές συνέπειες για όλον τον Ελληνισμό.
Με τη δημιουργία του ελεύθερου Ελληνικού κράτους το 1830, οι Θεσσαλοί, παράλληλα με τα επαναστατικά κινήματα, οργανώνουν καλύτερα την εκπαίδευσή του. Σ' όλη αυτή την αναγεννητική εκπαιδευτική και πνευματική κίνηση που παρατηρείται στη Θεσσαλία καθ' όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας πρωταγωνιστικό ρόλο έχει η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι εκάστοτε μητροπολίτες Λαρίσης, άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο, πρωτοστατούν στις προσπάθειες για την ίδρυση και τη συντήρηση των σχολείων», επισήμανε ο ομιλητής και κατέληξε: «Γενικά έχει διαπιστωθεί ότι η Θεσσαλία έπαιξε έναν πρωταγωνιστικό και πρωτοποριακό ρόλο, στο πλαίσιο δε του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο Θεσσαλικός Διαφωτισμός κατέχει εξέχουσα θέση. Στη Θεσσαλία ιδρύθηκαν τα περισσότερα και καλύτερα σχολεία κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, από τα οποία αποφοίτησαν πολλοί και σπουδαίοι δάσκαλοι και λόγιοι. Και είναι γεγονός ότι καμία άλλη περιοχή της Ελλάδος, πλην της Ηπείρου ίσως, δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της σ' αυτόν τον τομέα. Στη Θεσσαλία ανήκει το τιμητικό προνόμιο να έχει αναδείξει τις περισσότερες και σημαντικότερες μορφές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού».
