Έναν πλούσιο λαογραφικό θησαυρό διατηρεί στην ιματιοθήκη του, το Λύκειο Ελληνίδων Λάρισας που ζωντανεύει κάθε φορά στα σώματα των χορευτών ενώ γίνεται μεταφορέας και συνεχιστής παράδοσης και απεικόνισης του λαϊκού πολιτισμού σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ο λόγος για τις εννιακόσιες παραδοσιακές στολές του Λυκείου Ελληνίδων, αυθεντικές και πιστά αντίγραφα στο σύνολό τους, από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, οι οποίες έχουν εντυπωσιάσει και εξακολουθούν να ελκύουν τα βλέμματα των θεατών στο πλήθος εκδηλώσεων που πραγματοποιεί το Λύκειο Ελληνίδων με τα μονάκριβα υφάσματά τους, τα ζωηρά χρώματά τους, τον σχεδιασμό τους και τα κοσμήματα που τα συνοδεύουν, όλα σύμβολα και γνωρίσματα λαών, αντικείμενα έρευνας λαογραφικής επιστήμης που δίνουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον πνευματικό βίο του χθες αλλά και του σήμερα.
Όπως σημειώνει ο δάσκαλος του Λυκείου Ελληνίδων κ. Δημήτρης Τσιπλακούλης, οι παραδοσιακές φορεσιές φυλάσσονται στο Παραδοσιακό Σπίτι του ΛΕΛ σε ειδικές συνθήκες που τις προστατεύουν από το πέρασμα του χρόνου βάσει των οδηγιών του σεμιναρίου του Παπαντωνίου. Σε ό,τι αφορά στην πιστότητα των φορεσιών, ο κ. Τσιπλακούλης τονίζει την προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλεται προκειμένου οι στολές να πλησιάζουν όσο γίνεται στην αυθεντική καθώς δυστυχώς βλέπουμε και πολλές φορεσιές στις μέρες μας χωρίς να καταλαβαίνουμε την καταγωγή της. «Η φορεσιά χαρακτηρίζει το άτομο. Παλιότερα στην Τσαριτσάνη λόγου χάρη, υπήρχαν Βλάχοι, Σαρακατσάνοι και ντόπιοι. Τις Κυριακές στην εκκλησία, ο καθένας έβαζε τη στολή του για να προσδιορίσει την καταγωγή του» λέει ο κ. Τσιπλακούλης δίνοντάς μας σύντομες πληροφορίες παρακάτω σχετικά με την ιστορία και την εξέλιξη του ενδύματος σε μια διαρκή προσπάθεια λήψης μηνυμάτων της παράδοσης και του παρελθόντος και διάδοσής τους στο μέλλον πατώντας πάντα πάνω στην πολιτισμική μας κουλτούρα. ΥΦΑΝΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΛΩΝ ΣΕ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
Τα υφάσματα είναι πραγματικά καταπληκτικά και πολλές στολές φτιάχνουμε σε μοναστήρια της Κοζάνης και της Πιερίας. Καθώς δεν πωλούνται ευρέως τα υφάσματα, το Λύκειο Ελληνίδων της Λάρισας προκειμένου να διασφαλίσει την αυθεντικότητα των ενδυμάτων προμηθεύεται τα υφάσματα από τη Χαλκιδική τα οποία είναι υφασμένα σε αργαλειό και έπειτα αποστέλλονται σε κάποια μοναστήρια, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, πολλές φορές για να κεντηθούν και να στολιστούν με τα γνωρίσματα του τόπου δίνοντας στις φορεσιές ανεκτίμητη αξία.
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΓΙΟΡΤΙΝΗ ΚΑΙ ΝΥΦΙΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ
Οι τρεις γνωστές κατηγορίες της ελληνικής φορεσιάς καθημερινή, γιορτινή, νυφική και η λεπτομερειακή μελέτη και ανάλυση των υλικών που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες και οι λαϊκοί τεχνίτες για την κατασκευή τους, οδήγησε την Αγγελική Χατζημιχάλη, το πρώτο άτομο που ασχολήθηκε σε βάθος με την έρευνα των παραδοσιακών στολών, στην παρατήρηση ότι η κατασκευή της φορεσιάς προσδιορίζεται από δύο ακόμη παράγοντες: την ηλικία του ανθρώπου (κόρη, νύφη, νιόπαντρη, παντρεμένη χρόνια, ηλικιωμένη για τις γυναίκες και αντίστοιχα για τους άντρες) και την κοινωνική τάξη. Τα στοιχεία αυτά καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο έραβαν και κεντούσαν κάθε κομμάτι φορεσιάς. Γιατί στη ζωή τους το καθένα παίρνει τη λειτουργική του θέση με απόλυτη καθορισμένη τάξη. Μετά τις παραπάνω διαπιστώσεις και από την εικόνα που σχημάτισε με την εποπτεία του συνόλου του υλικού, η Αγγελική Χατζημιχάλη κατέληξε σε μια νέα και πρωτότυπη κατάταξη, πολύ σημαντική για την έρευνα: τη μορφολογική. Η μορφή της φορεσιάς είναι αυτό που θα λέγαμε απλά, ο καθρέπτης του ανθρώπου που τη φορεί. Έτσι οι γυναικείες φορεσιές χωρίστηκαν σε τρεις βασικές κατηγορίες. Οι φορεσιές με το σιγκούνι, οι φορεσιές με το καβάδι, οι φορεσιές με το φουστάνι και σε άλλες δύο οι αντρικές: η φουστανέλα και η βράκα.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ
Η ιστορία και η εξέλιξη του ενδύματος συνδέεται στενά με την κοινωνική ζωή του ατόμου, αφού είναι γνωστό ότι το ένδυμα χαρακτηρίζει την προσωπικότητα ενός ανθρώπου. «Πρωταρχικός σκοπός του ενδύματος είναι η προστασία του ανθρώπου από τις καιρικές συνθήκες, ωστόσο το ένδυμα βρίσκεται σε άμεση σύνδεση με το πρόσωπο ή προσωπείο που το άτομο εμφανίζει στο κοινωνικό του περιβάλλον. Ως εκ τούτου το ένδυμα, φορεσιά ως κοινωνικό σημείο, αποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών για την προσωπική και κοινωνική ταυτότητα των ατόμων, καθώς μπορεί να ερμηνευτεί από ιστορική, οικονομική, ψυχολογική, κοινωνιολογική και γεωγραφική άποψη. Εύλογα λοιπόν η εξέλιξη των ενδυμασιών συνδέθηκε πάντοτε στενά με την ιστορία και την κοινωνική ζωή ιδιαίτερα. Όπως κάθε έκφραση λαϊκής δημιουργίας, έτσι και οι παραδοσιακές φορεσιές πήραν τη σημερινή τους μορφή, έπειτα από μακραίωνη διαδρομή αλληλοεπιδράσεων και εξελίξεων, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερα, κατά τη βυζαντινή περίοδο, η εξέλιξη της ενδυμασίας ήταν επαναστατική, όχι μόνο λόγω της χρήσης πολύτιμων υφασμάτων, χρυσοκέντητων και ασημοκέντητων σχεδίων και βαρύτιμων κοσμημάτων, αλλά και λόγω της στερεότητας και κομψότητας των κατασκευών.
Η ιστορία που φέρουν μαζί τους στο πέρασμα του χρόνου οι παραδοσιακές στολές είναι τεράστια. Μικρές αναφορές παρόλα αυτά στα παραδοσιακά κειμήλια του τόπου μας, τα οποία μας χαρακτηρίζουν και στο εξωτερικό αντανακλούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του λαού μας. Το στήσιμο μιας παραδοσιακής στολής, το ύφασμά της, τα αξεσουάρ της έχουν αποτελέσει και αποτελούν αντικείμενο έρευνας της λαογραφίας και της ιστορίας. Το να ανατρέξει κανείς στο ιστορικό της είναι ένα ταξίδι γεμάτο χρώματα που περιέχει μεγάλο ενδιαφέρον. Το Λύκειο Ελληνίδων τριάντα ένα χρόνια τώρα μας ταξιδεύει στην πλούσια παράδοσή μας.
