Της Νατάσας Πολυγένη
Μια ηχηρή απάντηση μέσω της μουσικής, επιχειρεί να δώσει ο Λαρισαίος τέως υπουργός Θόδωρος Στάθης, σε όλους όσοι επιχειρούν να κάνουν «πλιάτσικο» στην Ελλάδα. Αυτή είναι η απάντηση του στο πώς προέκυψε η νέα του όπερα «Opus Elgin. Η καταστροφή του Παρθενώνα» μέσω της οποίας ζητά την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Καθαρά και ξάστερα δίχως υπονοούμενα, δίχως ασάφειες. Ο πρώην υπουργός συνέθεσε μια όπερα στην οποία παρουσιάζει ολόκληρη την ιστορία της λεηλασίας των γλυπτών της Ακρόπολης των Αθηνών και κυρίως του Παρθενώνα από το Βρετανό λόρδο Έλγιν. Η πρεμιέρα της όπερας θα γίνει στις 29 Μαΐου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, λίγες μέρες μετά την επίσκεψη της Ολυμπιακής Επιτροπής του Λονδίνου στις 17 Μαΐου, η οποία θα παραλάβει τη φλόγα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Μια χρονική συγκυρία διόλου τυχαία...
Ο κ. Θεόδωρος Στάθης, τέως πολιτικός και νυν συνθέτης, μιλά στην «Ε» για όλα όσα τον οδήγησαν στη σύνθεση της νέας του όπερας που πριν καν ανέβει έχει κάνει αίσθηση. «Αφορμή στάθηκε η δεινή θέση της Ελλάδας. Η αιτία της σημερινής κατάντιας της χώρας μας είναι απλή. Πότε δεν σταμάτησαν να αφαιρούν από την Ελλάδα. Πολιτισμό, πλούτο, αξίες πάντα κάτι έπαιρναν. Το πλιάτσικο των μαρμάρων του Παρθενώνα είναι η τρανταχτή απόδειξη... όχι όμως η μόνη» σημειώνει χαρακτηριστικά και προσθέτει «Η Ελλάδα με την ολοκλήρωση του νέου Μουσείου της Ακρόπολης αφαίρεσε από τους Βρετανούς και το τελευταίο μεταπολεμικό επιχείρημα-άλλοθι, πως δήθεν δεν διέθετε τον κατάλληλο χώρο για την προστασία των μαρμάρων και άρα δεν προχωρούσε η πράξη της επιστροφής, παρά τις υποσχέσεις που είχαν επισήμως δώσει, ότι μετά τον πόλεμο τα μάρμαρα θα επέστρεφαν στον Παρθενώνα. Με αυτά τα δεδομένα της εποχής μας σκέφτηκα να προχωρήσω στη σύνθεση της όπερας, για να προσθέσω ένα ακόμη μέσο άσκησης πίεσης με στόχο την επιστροφή των μαρμάρων. Η μουσική μπορεί να επαναλαμβάνεται -άρα και η ιστορία της λεηλασίας των μαρμάρων-συχνότερα και παντού σε όλη την υφήλιο».
Για τον ίδιο τίποτα δεν έγινε τυχαία. Όλα μελετήθηκαν και στην παραμικρή λεπτομέρεια. Ακόμη και το όνομα της όπερας... «Opus Elgin» κατά το «Opus Dei»(έργο του Θεού) των Λατίνων.
Η όπερα γράφτηκε μέσα σε λίγους μήνες. Τον Ιανουάριο του 2010 συνέλαβε την ιδέα τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου έγραψε το λιμπρέτο και τη μουσική. Αποτελείται από δύο πράξεις και εξελίσσεται στη διάρκεια περίπου δύο ωρών με τη διαδοχή δέκα σκηνών, οι περισσότερες εκ των οποίων εκτυλίσσονται στην Ακρόπολη. Η τελευταία σκηνή ξεκινάει στην αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου, όπου βρίσκονται σήμερα τα κλεμμένα μάρμαρα και ολοκληρώνεται με τηλεδιάσκεψη στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα.
Το λιμπρέτο της όπερας αποτυπώνει τα πραγματικά περιστατικά και μέρος του αποτελείται από ορισμένα ποιητικά έργα του Σοφοκλή, του Lord Byron, του Έρνεστ Ρενάν, του Άγγελου Σικελιανού, του Friedrich Schiller, του Percey Shelley, του Richard Aldington και της Κικής Δημουλά που είναι σχετικά με αυτό το θέμα. Αναφορικά με το κόστος της παραγωγής, ο κ. Στάθης σημειώνει ότι όλα γίνονται χάρη στην αγάπη και το μεράκι καλλιτεχνών και ιδιωτών που στηρίζουν αυτή την προσπάθεια, εθελοντικά δίχως να προσδοκούν σε οικονομικά οφέλη. «Το έργο μου το προσφέρω αφιλοκερδώς. Σίγουρα το κόστος για να ανέβει μια όπερα είναι μεγάλο και δυστυχώς η ανταπόκριση σήμερα είναι μικρή. Η αξία του εθελοντισμού όμως μπορεί να υπερπηδήσει όλα τα εμπόδια. Όλοι όσοι πήραν μέρος στην προηγούμενη όπερα που συνέθεσα την «Αντιγόνη» βοηθούν σ’ αυτή. Μεγάλη είναι και η συμβολή της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων» υπογραμμίζει μεταξύ άλλων ο κ. Θ. Στάθης.
Στο ερώτημα για το αν η Λάρισα θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει την «Opus Elgin» ο συνθέτης αναφέρει ότι δυστυχώς δεν έχει εκφραστεί κανένα απολύτως ενδιαφέρον, σημειώνοντας χαρακτηριστικά«Δυστυχώς λένε ότι κανείς δεν αγιάζει στον τόπο του και μάλλον ισχύει. Η Λάρισα έχει και δυνατότητες και υποδομή. Αν οργανωθεί μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Μέχρι στιγμής δεν έχω δει να υπάρχει ενδιαφέρον, μακάρι όμως τα πράγματα να αλλάξουν».
Κλείνοντας, ο κ. Στάθης σημείωσε ότι για τον ίδιο η όπερα είναι μια πράξη πολιτισμού που μπορεί να συνδυάσει όλα τα είδη της τέχνης (μουσική, χορό, θέατρο) με έναν εκπληκτικό τρόπο που διεισδύει στην ψυχή του ακροατή-θεατή.
ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μία ομάδα λοιπόν αξιόλογων καλλιτεχνών ανέλαβε την πρωτοβουλία να «ανεβάσει» την όπερα «Opus Elgin: Η καταστροφή του Παρθενώνα» θέλοντας να αφυπνίσει την κοινή γνώμη για την ανάγκη επιστροφής των μαρμάρων στην Ελλάδα και συγχρόνως να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα στη Βρετανία. Η όπερα «Opus Elgin: Η καταστροφή του Παρθενώνα», ανεβαίνει την Τρίτη 29 Μαΐου 2012, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη» στις 8 το βράδυ, σε σύνθεση του Θεόδωρου Στάθη και υπό τη διεύθυνση του διεθνούς φήμης μαέστρου Peter Tiboris με τη συμμετοχή της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων. Η παράσταση διοργανώνεται από τη μη κερδοσκοπική Εταιρία «Ίμερος για τον πολιτισμό». Σκηνοθέτης του έργου είναι ο Χριστόφορος Χριστοφής, ενώ πρωταγωνιστούν η Νίνα Λοτσάρη (υψίφωνος), ο Δημήτρης Καβράκος (βαθύφωνος), η Ελένη Δάβου (μεσόφωνος), ο Διονύσιος Σούρμπης (βαρύτονος), ο Νίκος Τσαούσης (τενόρος) και άλλοι ταλαντούχοι καλλιτέχνες. Τη χορωδία απαρτίζουν οι Μαρία Ντίμοβα-Ροροπούλου (σοπράνο), Χριστίνα Καραμαλτίδου (άλτο), Ηλίας Τηλιακός (βαρύτονος) και Φάνης Ρορόπουλος (τενόρος). Τις χορογραφίες έχει αναλάβει η Έρση Πήττα και τα κοστούμια ο Γιάννης Βαρελάς.
Η όπερα «Opus Elgin: Η καταστροφή του Παρθενώνα» τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια. Προπώληση εισιτηρίων για την παράσταση γίνεται από την ερχόμενη Τρίτη 8 Μαΐου στα ταμεία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη Αθήνα/ Ομήρου 8 Αθήνα), στην ιστοσελίδα www.megaron.gr και στο τηλέφωνο 210 7282333. H επίσημη ιστοσελίδα της όπερας είναι http://www.all4parthenon.gr.
Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ
O Θεόδωρος Στάθης είναι πρόεδρος της εταιρείας Εθνικής Κεφαλαίου. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Βιέννης στην Αυστρία. Στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης έκανε το μεταπτυχιακό του στο τμήμα Μηχανολογίας, καθώς και το διδακτορικό του και ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ Μηχανικών Επιστημών. Στο εξωτερικό ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα και εργάστηκε ως βοηθός ερευνητής, ως επίκουρος ερευνητής καθηγητής, καθώς και ως αναπληρωτής ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και τέλος ως επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Επιπλέον, διετέλεσε πρόεδρος της Advanced Acoustical Research Corp., αντιπρόεδρος της Ecolotrol, ειδικός επιστημών και εντεταλμένος υφηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, καθώς και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Στην Ελλάδα διετέλεσε διευθύνων σύμβουλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της N.B.G Bancassurance του ομίλου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Ασφαλιστικής. Έχει γράψει το βιβλίο «Η Εθνική Άμυνα και η Αχίλλειος Πτέρνα της», μια σειρά άρθρων στον τομέα της αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας καθώς και πληθώρα επιστημονικών εργασιών και διδακτικών εγχειριδίων. Τέλος, διετέλεσε βουλευτής, υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, υπουργός Αναπληρωτής Πολιτισμού και υπουργός Γεωργίας. Στον τομέα της μουσικής η δραστηριότητά του περιορίστηκε στη σύνθεση, εξαιτίας των πολλαπλών του υποχρεώσεων. Από όλες τις πηγές άντλησης γνώσης στις οποίες ο Θ. Στάθης είχε πρόσβαση, ο Χίντεμιτ ήταν αυτός που άνοιξε σε αυτόν τους ορίζοντες της σύνθεσης. Τα πρώτα βήματα ήταν η συγγραφή μουσικών ιδεών (λεγόμενων και μοτίβων) τα οποία χρησιμοποίησε σε συνδυασμό με μουσικά μοντέλα της γραμμής του μπάσου, που βρίσκονται σε έργα των μεγάλων μουσουργών, κυρίως του Μπετόβεν, για να χτίσει ολοκληρωμένα «νέα» μουσικά επικοδομήματα-έργα. Η σκυτάλη στη συνέχεια πέρασε στην ιδιαίτερη αγάπη του, που είναι η αρχαία ελληνική τραγωδία. Σε αυτές δοκίμασε, όπως αρχικά και η Καμεράτα της Φλωρεντίας στην αυγή της Αναγέννησης, τη μελοποίηση μεταφρασμένων στοίχων των τραγωδιών Αντιγόνη του Σοφοκλή και Άλκηστη του Ευριπίδη. Η προσπάθεια αυτή οδήγησε στη σύνθεση της όπερας «Αντιγόνη», καθώς και της όπερας «Άλκηστη». Η «Αντιγόνη» θα παρουσιαστεί στις 12 Δεκεμβρίου του 2012 στη Νέα Υόρκη στο Carnegie Hall. Όλα τα έσοδα από τα εισιτήρια θα διατεθούν για την ανέγερση του ναού του Αγίου Νικολάου που βρισκόταν στο σημείο μηδέν.
Η τρίτη όπερα με τίτλο «Opus Elgin: Η καταστροφή του Παρθενώνα» γράφτηκε με στόχο να βοηθηθεί και με αυτόν τον τρόπο η προσπάθεια επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα. Στην αποθήκη έργων του υπάρχουν και ορισμένα έργα πιάνου, εγχόρδων και πνευστών, καθώς και τραγούδια.
