Καλαίσθητο, πολυτελές μα πάνω από όλα ενδιαφέρον το λεύκωμα του Λαρισαίου ιστορικού-ερευνητή Νικολάου Παπαθεοδώρου για τον Μιχαήλ Σάπκα που εκδόθηκε από τη ΔΕΥΑΛ.
Ο Μιχαήλ Σάπκας υπήρξε μία από τις κορυφαίες προσωπικότητας που ανέδειξε η Λάρισα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, αν και ο ίδιος και η οικογένειά του δεν είλκυαν την καταγωγή τους από την πόλη αυτή. Το όνομά του σφράγισε για τα πρώτα πενήντα περίπου χρόνια του περασμένου αιώνα την πορεία της πόλης, με τις πολυποίκιλες ευεργετικές προσφορές του.
Ανήσυχο πνεύμα από τη φοιτητική του ακόμα περίοδο, διατήρησε τη δυναμική προσωπικότητά του και στα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Αρχικά διέπρεψε στον επαγγελματικό τομέα σαν ικανότατος Ασκληπιάδης. Ηγήθηκε της τοπικής επιτροπής για την επιτυχία του Μακεδονικού Αγώνα με ευστροφία και μυστικότητα. Εκλέχθηκε τρεις φορές δήμαρχος της πόλης και οι πρωτοποριακές ιδέες και η εργατικότητα που επέδειξε κατά τη διάρκεια της θητείας του τον καθιέρωσαν ιστορικά ως τον αναμορφωτή της Λάρισας. Δημιούργησε πρωτοποριακές δομές στην ύδρευση και τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης. Εκπροσώπησε με επιτυχία τρεις φορές ως βουλευτής και γερουσιαστής τα συμφέροντα του νομού στο κοινοβούλιο σε δύσκολες περιόδους της χώρας. Έθεσε, μαζί με τη σύντροφο της ζωής του Ιουλία, στερεά θεμέλια για την ανάπτυξη του Δημοτικού Ωδείου της πόλης. Έλυσε το διδακτηριακό πρόβλημα που αντιμετώπιζε η πόλη με συνεχείς εισηγήσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο και παρεμβάσεις στην κεντρική εξουσία. Θήτευσε αποδοτικά ως πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού επί σειρά ετών, προσφέροντας σημαντική βοήθεια στους συμπολίτες του, ιδίως κατά τη διάρκεια της Κατοχής και στα πρώτα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια και είχε ενεργό συμμετοχή σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής της πόλης.
Η πλούσια αυτή δραστηριότητά του αλλά και η προσωπικότητα κέντρισαν την προσοχή του Λαρισαίου ιστορικού-ερευνητή Νικόλαου Παπαθεοδώρου, που ακολούθησε τα χνάρια του...
Το κείμενο του βιβλίου βασίστηκε:
- Στις αφηγήσεις, προφορικές και γραπτές, των άμεσων συγγενών του, οι οποίοι τον γνώρισαν από κοντά όσο ζούσε, παρακολούθησαν στιγμές του δημόσιου βίου του και μεταξύ των άλλων έγιναν δέκτες των πολλών αναμνήσεών του.
- Στα προσωπικά του αντικείμενα και στα οικογενειακά κειμήλια που διασώθηκαν και διατηρούν οι απόγονοί του, τα οποία συντηρούν τη μνήμη του επιφανούς προγόνου τους.
- Στην άφθονη βιβλιογραφία που υπάρχει, τοπική και πανελλήνια, ιδίως για το κεφάλαιο της συμμετοχής του στον Μακεδονικό Αγώνα.
- Στην αναδίφηση των τοπικών εφημερίδων, στις σελίδες των οποίων καταγράφεται το έργο του, ιδιαίτερα για την μεταπολεμική περίοδο της ζωής του.
- Στην περιγραφή των εντυπώσεων που αποκόμισαν δημοσιογράφοι που μίλησαν μαζί του, όπως ο Θρασύβουλος Μακρής μεταπολεμικά στα «Θεσσαλικά Νέα», ο Κώστας Περραιβός στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Λάρισα» και την «Ελευθερία», ο Βάσος Καλογιάννης στην «Ελευθερία» και μερικοί άλλοι.
- Στα πρακτικά των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Λαρισαίων από το 1881, όσα διασώθηκαν, τα οποία ευρίσκονται τακτοποιημένα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) του νομού Λάρισας, έχουν ψηφιοποιηθεί και μπορεί κανείς να τα αναζητήσει στο διαδίκτυο.
- Στα προσωπικά αρχεία συμπολιτών, οι οποίοι συγκεντρώνουν με την επιμέλεια και την υπομονή εργώδους μέλισσας, κάθε τι που έχει σχέση με την ιστορία της πόλης μας, όπως το αρχείο του δικηγόρου Γιώργου Ζιαζιά, η πολύτιμη συλλογή του αθόρυβου συλλέκτη Θανάση Μπετχαβέ, του συγγραφέα του βιβλίου και μερικών άλλων.
- Στην πρόσφατη εντόπιση από τον συγγραφέα, μεγάλου μέρους του ανεκτίμητου αρχείου του Μιχαήλ Σάπκα, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην κατοχή του Δήμου Λαρισαίων, έπειτα από σύντομες και συντονισμένες ενέργειες του δημάρχου Κώστα Τζανακούλη.
«Η συγγραφή του βίου και του έργου του Μιχαήλ Σάπκα δεν ήταν εύκολη. Η συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών και από άλλες διάσπαρτες πηγές συναντούσε σοβαρά εμπόδια. Σημαντικότερο απ΄ όλα νομίζω ότι είναι, όπως ήδη αναφέρθηκε, η έλλειψη πλήρους αρχείου των τοπικών εφημερίδων μέχρι το 1945, οι οποίες έχουν καταστραφεί για διάφορους λόγους. Έτσι σήμερα μόνον διάσπαρτα φύλλα των εφημερίδων αυτών βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στη Λάρισα και στην Αθήνα. Ένα επιπλέον σημαντικό εμπόδιο υπήρξε η κρυψίνοια ατόμων με συλλογές τοπικών αντικειμένων, οι οποίες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν πολλαπλά στην πληρότητα της ζωής και του έργου του βιογραφούμενου. Ευτυχώς στην κατηγορία αυτή δεν υπάγονται τα άτομα των οικογενειών Μιχαήλ και Πάνου Σάπκα. Όλοι τους δέχθηκαν με ανοιχτή αγκαλιά τη συζήτηση και υποδέχθηκαν την ιδέα του βιβλίου με ευμενή διάθεση. Η προθυμία τους υπήρξε παροιμιώδης. Ανασκάλεψαν τη μνήμη και τα σεντούκια τους για να βρουν ό,τι είχε σχέση με τον διαπρεπή συγγενή τους και μου τα έθεσαν υπ΄ όψη, χωρίς κανένα περιορισμό. Όμως σε μερικούς άλλους δυστυχώς επικρατεί η αντίληψή της με κάθε θυσία απόκρυψης των ιστορικών πηγών που κατέχουν. Προτάσσουν έναν τοίχο συμπαγή και αδιαπέραστο, χωρίς τη δυνατότητα έσω και μερικής προσφυγής στα προσωπικά τους αρχεία. Οι λόγοι που επικαλούνται δεν μπορούν να κατανοηθούν από τους ιστορικούς ερευνητές. Προσωπικά πιστεύω ότι η γνώση και ιδιαίτερα η ιστορική γνώση δεν πρέπει να «φυλακίζεται» σε βιβλιοθήκες και ράφια ή να «παραχώνεται» σε σεντούκια, τραπεζικές θυρίδες και όπου αλλού η εφευρετικότητα των κρυψίνοων ανακαλύπτει» αναφέρει μεταξύ άλλων στο προλογικό του σημείωμα ο Νίκος Παπαθεοδώρου. Το βιβλίο αναμένεται να παρουσιαστεί το φθινόπωρο στη Λάρισα.
