Του Δημήτρη Βάλλα
Μεγάλη εβδομάδα, κατάνυξη, Θείο Πάθος αλλά και παιδικές μνήμες συνδεδεμένες με αυτή την παράξενη μυρωδιά του κεριού με τα χέρια ιδρωμένα να το κρατούν ευλαβικά, αλλά και με το χρώμα , αυτό το καφετί , το πένθιμο που φτάνει μέχρι τα Δώδεκα Ευαγγέλια της Πέμπτης και μετά στον επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής….
Έπειτα, παίρνει χρώμα και γίνεται γιορτινό από άσπρο, κόκκινο μέχρις ό,τι βάλει ο νους σας… Κερί της Λαμπρής, πασχαλιάτικο , φωτεινό, πολύχρωμο με τη φλόγα να τρεμοπαίζει σε πείσμα των καιρών με τα led λαμπάκια και τα λέιζερ…
Τον πετύχαμε πάνω στις φούριες του στο εργαστήριο στους Αγίους Αναργύρους μέσα σε καπνούς και καζάνια να λειώνει το μίγμα, να στήνει τα καλούπια και να στεγνώνει κρεμώντας στον αέρα τα δημιουργήματά του.
Παλιός κηροπλάστης, παραδοσιακά από πατέρα σε γιο, ο Λαυρέντης Κουτσιάνης ακολουθεί , χρόνια τώρα στα ίδια χνάρια μιας ιστορίας που ξεκινά πριν από τον Εντισον με ρίζες στους προ Χριστού αιώνες
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΦΙΤΙΛΙΑ
Το κερί λοιπόν χωρίς το φιτίλι χρησιμοποιήθηκε από τον άνθρωπο εδώ και πέντε περίπου χιλιάδες χρόνια . Εικάζεται ότι τα πρώτα κεριά δημιουργήθηκαν από τους αρχαίους Αιγυπτίους οι οποίοι χρησιμοποιούσαν πυρσούς από καλάμια που τα βούταγαν σε λίπος. Οι κατασκευές όμως αυτές δεν είχαν φιτίλι για να μπορούμε να τις θεωρήσουμε κεριά.
Η κηροπλαστική, σαν ξεχωριστός κλάδος τέχνης και όχι σαν παραγωγή φωτισμού, ήταν γνωστή στους Αιγυπτίους, στους Πέρσες, στους Ετρούσκους και στους Έλληνες. Στην Ελλάδα, οι κηροτέχνες έφτιαχναν ανθρώπινα ομοιώματα, στέφανα και άνθη τα οποία χρησιμοποιούσαν σε θρησκευτικές γιορτές.
Οι Ρωμαίοι είναι αυτοί που κατασκεύασαν πρώτοι κεριά με φιτίλι τα οποία θα φώτιζαν τα σπίτια, θα οδηγούσαν τους οδοιπόρους μέσα στο σκοτάδι και θα φώτιζαν τα σπίτια. Όπως και Αιγύπτιοι, οι Ρωμαίοι είχαν ως πρώτη ύλη το λίπος από πρόβατα και βοοειδή και το αναμμένο ρωμαϊκό κερί έβγαζε πολύ καπνό και μύριζε άσχημα.
Με την έλευση του Χριστιανισμού το κερί έγινε πρωταγωνιστής κάθε τελετουργίας και αυτό εδραιώθηκε τον Μεσαίωνα αλλά και εξαπλώθηκε και σε λατρείες που δεν ήταν χριστιανικές .
Στον Μεσαίωνα σαν πρώτη ύλη για την κατασκευή κεριών εμφανίστηκε και το μελισσοκέρι, που παράγουν οι μέλισσες για να φτιάξουν τις κυψέλες τους. Το μελισσοκέρια συνέβαλαν στο να αμφισβητηθεί η μοναδικότητα της παραγωγής κεριών από λίπος και είχαν το πλεονέκτημα ότι δεν κάπνιζαν και δεν ανέδιδαν δυσάρεστη μυρωδιά, ενώ τα πρώτα καλούπια για την κατασκευή κεριών εμφανίζονται τον 15ο αιώνα στο Παρίσι.
Μετά τη βιομηχανική επανάσταση παραγωγή του κεριού εμπορευματοποιήθηκε. Σύγχρονες μηχανές παραγωγής αντικατέστησαν μερικώς ή πλήρως το εργατικό δυναμικό το οποίο στη συνέχεια καταρτίστηκε πάνω στον χειρισμό και τη λειτουργία των μηχανημάτων αυτών. Η διαδικασία παραγωγής για το εκκλησιαστικό κερί αποτελείται από 4 στάδια. 1) Το στάδιο τυλίγματος του φιτιλιού στο μεταλλικό τελάρο ,2) Η τοποθέτηση και το βούτηγμα στην κεντρική δεξαμενή κεριού ,3) Στο κόψιμο των κεριών και 4) Στην συσκευασία του, όπου μετέπειτα θα φορτωθεί και θα παραδοθεί στους πελάτες.
Στη Θεσσαλία και συγκεκριμένα στην πόλη της Λάρισας , είναι εγκατεστημένη μια από τις πιο σύγχρονες μονάδες κηροπλαστικής. Η λειτουργία της ξεκίνησε το 1978 και σήμερα αποτελεί ίσως την πιο οργανωμένη παραγωγικά και ποιοτικά μονάδα κηροπλαστικής στα Βαλκάνια. Οι πρώτες ύλες των κεριών παραφίνης προέρχονται από υποπαράγωγα του πετρελαίου εκτός από το μελισσοκέρι (καθαρό κερί) το οποίο προέρχεται από το κερί των μελισσών. Δυστυχώς η εγχώρια παραγωγή κεριών μέλισσα από μελισσοκόμους, αδυνατεί να καλύψει τη ζήτηση και η εισαγωγή από χώρες εκτός της Ε.Ε είναι υποχρεωτική. Τα κεριά παραφίνης και στεατίνης (στεαρικό οξύ) είναι ευρέως διαδομένα στη χώρα μας και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων. Λαμπάδες βαπτίσεως, διακοσμητικοί κορμοί σε διάφορες διαστάσεις καθώς και κεριά σε γυάλινα ποτήρια και πασχαλινές λαμπάδες, ρεσω κ.λ.π είναι μερικές από τις χρήσεις των παραπάνω κεριών. Ορισμένα είδη παραφινών χρησιμοποιούνται και στη βιομηχανία τροφίμων οι οποίες είναι επεξεργασμένες ειδικά για τον τομέα αυτό.
(Σ.Σ . Οι φωτ. του ρεπορτάζ είναι του Λ. Τζέκα)
