Ηταν μια υπέροχη οπερατική βραδιά

* Για την Τόσκα που παρουσιάστηκε στο Ηρώδειο, γράφει η πρόεδρος των Φίλων της Συμφωνικής Νέλλη Βασβατέκη

Μια Τόσκα συγκλονιστική, δραματική και απολύτως συνεπής στο πνεύμα του Τζάκομο Πουτσίνι και στο ιστορικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται το λιμπρέτο είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν τα μέλη του Συλλόγου Φίλων Συμφωνικής Ορχήστρας το περασμένο Σάββατο, που έκανε πρεμιέρα στο Ηρώδειο και συντάραξε το ακροατήριο.

Το σκηνικό του Ούγκο ντε Ανα, η ατμόσφαιρα του Ηρωδείου, ο ήχος από τις καμπάνες του Αγίου Πέτρου που ηχούν στις περιοχές του Καστέλ Σαν Άντζελο, συνέβαλαν στη δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας για το έργο. Ο Πουτσίνι πρόσεχε πάντα ιδιαίτερα το φόντο στο οποίο διαδραματίζονταν οι όπερές του. Δεν καθόριζε μόνο τα συναισθήματα που πρέπει να δείξουν τα πρόσωπα του έργου και τις κινήσεις που πρέπει να κάνουν, αλλά και τα λεπτομέρειες του φόντου μέσα στο οποίο θα κινηθούν.
Στον ρόλο της Τόσκα η διάσημη Ρωσίδα υψίφωνος Γεβγκένια Μουραβιέβα που ερμήνευσε (την Τόσκα) με δυνατή αισθησιακή φωνή και με εκρηκτικό ταπεραμέντο. Η δυναμική σκηνική της παρουσία ήταν μια συναρπαστική θεατρική εμπειρία.
Η Τόσκα μίλησε για τον έρωτα, τη ζήλια, την πίστη στη φιλία, τη ματαιοδοξία, τη σύγκρουση με τις αρχές, ενώ το συγκινητικό θέμα της σκηνής του φόνου την αναδεικνύουν σε τραγική ηρωίδα.
Ο Ρικκάρντο Μάσσι, στον σπουδαίο ρόλο του Καβαραντόσσι, ερμήνευσε με μαλακή βελούδινη φωνή τις δύο άριές του που ήταν πολύ μελαγχολικές, τη μία εκεί που ζωγράφιζε στην Πρώτη Πράξη και τη δεύτερη την ώρα που έγραφε την αποχαιρετιστήρια επιστολή στην Τρίτη Πράξη.
Η μοναδική άρια της Τόσκα «Vissi d’ arte» («Ζω για την τέχνη»), οι δύο σύντομες άριες του Καβαραντόσσι και τα πολύ σύντομα ντουέτα τους, μας φανέρωσαν ότι ο Πουτσίνι ήθελε να δώσει έμφαση στη δράση. Κι εκείνο που έμεινε στο μυαλό μας φεύγοντας δεν ήταν η Τόσκα σε μια σειρά από μεμονωμένες στιγμές, αλλά όλη η ιστορία της, οι κινήσεις, οι αντιδράσεις και η ευστροφία της. Επεισόδια και καταστάσεις που ξεδιπλώθηκαν μπροστά στα μάτια μας σαν κινηματογραφική ταινία. Η εμφάνιση της Τόσκα στην εκκλησία σαν μια απαστράπτουσα ντίβα στην Πρώτη Πράξη, η έκρηξη ζήλιας μόλις αντικρίζει το μοντέλο της εικόνας που ζωγράφιζε ο Καβαραντόσσι, το δίλημμα μπροστά στις απαιτήσεις του Σκάρπια στη Δεύτερη Πράξη, η απόφασή της να δολοφονήσει τον Σκάρπια, το τελευταίο αντίο με τον Καβαραντόσσι στην Τρίτη Πράξη, όλες οι σκηνές ενώνονταν σαν ένα μωσαϊκό και συνέθεταν τη μορφή της γυναίκας που το κοινό γνωρίζει ως Τόσκα.
Μας καθήλωσε η επιβλητική είσοδος του βαρόνου Σκάρπια στην Α’ Πράξη και μας συγκλόνισε η εντυπωσιακή κατάληξη της Πρώτης Πράξης.
Στην εισαγωγική μουσική της Τρίτης Πράξης, η λυρική περιγραφή της καλοκαιρινής αυγής έρχονταν σε αντίθεση με την τραγωδία που ακολουθούσε. Ο λυπητερός σκοπός του τραγουδιού που ακουγόταν από μακριά, από τη φωνή ενός βοσκού «Σου στέλνω άλλους τόσους αναστεναγμούς», φαινόταν να απορρέει από την παράδοση της περιοχής της Καμπανίας.
Σ’ αυτό το οπερατικό θρίλερ παράφορα πάθη και ακραία συναισθήματα που εκφράστηκαν με μεγάλη ένταση υπογραμμίζονταν από την άκρως υποβλητική μουσική του Τζάκομο Πουτσίνι που απέδωσε η εξαιρετική ορχήστρα της Ε.Λ.Σ. υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Τόσκα παρουσιάστηκε από την Εθνική Λυρική Σκηνή για πρώτη φορά το 1942 με τη δεκαεννιάχρονη Μαρία Κάλλας στον ομώνυμο ρόλο. Όμως, η Τόσκα που παρουσίασε η Μαρία Κάλλας στο Covent Garden θεωρείται ακόμη από τους λάτρεις της όπερας ως η απόλυτη ερμηνεία που είναι αδύνατον να ξεπεραστεί.
Και φυσικά δεν ξεχνάμε τη δική μας Τόσκα, την παραγωγή της δικής μας Συμφωνικής Ορχήστρας και τον θρίαμβο που σημείωσε τον Οκτώβρη του 2017 στο Δημοτικό μας Ωδείο και στη συνέχεια στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Μαζί με τα μέλη του Συλλόγου που παρακολούθησαν την όπερα και η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Γαρυφαλλιά Καρυστιανού και η σύζυγος του δημάρχου κ. Αγάπη Μαμάκου.
Την επόμενη μέρα τα μέλη του Συλλόγου βίωσαν μια συναρπαστική εμπειρία από την επίσκεψη στο Μουσείο Μπενάκη, το οποίο στεγάζεται σε ένα από τα ωραιότερα νεοκλασικά κτίρια της Αθήνας και φιλοξενεί μια μοναδική διαχρονική έκθεση για την πορεία του Ελληνικού Πολιτισμού από την προϊστορία έως τον 20ό αιώνα.
Νέλλη Βασβατέκη