Λαρισαίες κεντήτριες τιμούν τη γυναίκα...

ΣΕ ΜΙΑ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΤΗΣ ΛΥΓΕΡΗΣ ΤΟ ΦΟΡΕΜΑ ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ ΤΟ ΦΟΥΣΤΑΝΙ»-ΑΡΗΣ ΚΑΡΤΣΑΦΛΕΚΗΣ: ΕΡΓΑΖΟΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΕΙΩΝ

Η κ. Ιφιγένεια Σδούκου αριστερά και η κ. Φανή Καλοκαιρινού

Του Θανάση Αραμπατζή

Μια δράση-ωδή στη γυναίκα και στους πολλαπλούς ρόλους που υπηρετεί διαχρονικά, σχεδιάζει και θα υλοποιήσει το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας-Γιώργος και Λένα Γουργιώτη.

Η δράση φέρει τον τίτλο «Της λυγερής το φόρεμα της νύφης το φουστάνι», πραγματοποιείται στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης «Προίκα» που εγκαινίασε το Μουσείο για τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων και το αποτέλεσμα θα είναι ένα συλλογικό έργο, ένα αφηγηματικό κέντημα με αναφορά στον κεντητό ποδόγυρο του νυφιάτικου πουκαμίσου της γυναικείας παραδοσιακής ενδυμασίας. Το έργο θα εκτεθεί αρχικά στο Μουσείο και στο πλαίσιο της εξωστρέφειας και της δικτύωσής του με ομόλογους φορείς θα φιλοξενηθεί και σε άλλα μουσεία της χώρας.
Την εικαστική επιμέλεια έχει η εικαστικός Ιφιγένεια Σδούκου που χρησιμοποιεί σαν μέσο το κέντημα και την επιστημονική επιμέλεια η κ. Φανή Καλοκαιρινού, επιστημονική υπεύθυνη του ΛΙΜΛ - αρχαιολόγος- λαογράφος.
Μιλώντας στην «Ε» ο αντιπρόεδρος του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου-Γιώργος και Λένα Γουργιώτη κ. Αρης Καρτσαφλέκης θα σημειώσει ότι «Κατ’ αρχάς θα ήθελα να σημειώσω πως για μένα ήταν ιδιαίτερη τιμή που ο δήμαρχος με επέλεξε για τη θέση του αντιπροέδρου του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας. Το συλλογικό έργο κεντήματος που θα ταξιδέψει σε όλη τη χώρα δείχνει τη βούληση της δημοτικής αρχής το Λαογραφικό Μουσείο να κινηθεί στην κατεύθυνση της εξωστρέφειας, αλλά και της συνεργασίας και των συνεργειών με άλλα ιδρύματα πολιτισμού.
Όπως έχει δηλώσει, άλλωστε, ο δήμαρχός μας Θανάσης Μαμάκος, δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην αναβάθμιση και την αναγνωρισιμότητα του Μουσείου ώστε να αποτελέσει πόλο έλξης των επισκεπτών και αυτό να αποτελέσει μια διαφήμιση της πόλης».
Ο γάμος αποτελεί ένα πολυήμερο γιορταστικό συμβάν για τη ζωή της ελληνικής παραδοσιακής κοινότητας, φορτισμένο από μία σειρά τελετουργιών με μαγικό περιεχόμενο, που έχουν ως κύριο στόχο να αποτρέψουν το κακό και να προκαλέσουν το καλό. Μία σειρά εθίμων τελούνται κατά τη «διάβαση» των μελλονύμφων προς τον έγγαμο βίο, ο οποίος τους επιφυλάσσει ένα νέο κοινωνικό ρόλο. Γι’ αυτό τα σύμβολα του παραδοσιακού γάμου, η εθιμική τελετουργία, οι μαγικοί χειρισμοί που τη συνοδεύουν, μεταβιβάζονταν με σεβασμό από γενιά σε γενιά. Το νυφικό πουκάμισο αποτελεί το κατ’ εξοχήν ιερό τμήμα της φορεσιάς, καθώς έρχεται σε επαφή με το γυναικείο σώμα. Τα μοτίβα που κεντιούνται στη νυφική φορεσιά - ιδιαίτερα στο πουκάμισο - έχουν συμβολικά και γονιμικά θέματα (πετεινάρια, ρόδια, μήλα, κουκουνάρια, φεγγάρια) και στοχεύουν στην προστασία της νέας γυναίκας και στην πρόκληση της γονιμότητας. Σε πρώτη φάση 14 σύγχρονες Λαρισαίες ταλαντούχες κεντήστρες, χρησιμοποιώντας ένα μέσο όπως το κέντημα, που διεκδικεί να διατηρήσει τη γυναικεία ταυτότητα, επιδιώκουν να αφηγηθούν μια ιστορία. Παράλληλα θέλουν να τιμήσουν τις γυναίκες από περασμένες εποχές και το έργο τους. Οι συμμετέχουσες δεν θέλουν να ξεριζώσουν το παρελθόν του μέσου, αντίθετα, διεκδικούν εκ νέου το κέντημα ως ένα εγγενώς φεμινιστικό μέσο.
Το έργο τους συνδέεται με τις τόσες γυναίκες που χρησιμοποίησαν το κέντημα ως μορφή τέχνης ή ως τρόπο έκφρασης. Η δημιουργία τους αφορά ένα αφηγηματικό κέντημα που αποτελείται από 14 τμήματα κεντημένα στο χέρι, καθένα από τα οποία εστιάζει σε μια φάση της προετοιμασίας του γάμου, δίνοντας έμφαση στην πλευρά της νύφης.
Το κέντημά τους επιδιώκει να σχολιάσει τη συλλογική μας ιστορία και να εξερευνήσει σημαντικά κοινωνικά ζητήματα, όπως η θέση της γυναίκας, η προίκα, η ανισότητα. Το κάθε τμήμα αντιμετωπίζει ξεχωριστά τις διάφορες φάσεις με χιούμορ, σάτιρα, θυμό αλλά και κάποιες φορές με νοσταλγία. Εμπνέεται από τα κόμικ αλλά και τα παραδοσιακά στολίδια-μοτίβα των παλιών κεντημάτων. Οι ανθρώπινες φιγούρες βρίσκονται στο κεντρικό πεδίο, υποδυόμενοι τους ρόλους τους, ενώ πλαισιώνονται από διακοσμητικά και συμβολικά μοτίβα. Η έμπνευση έρχεται τόσο από την ελληνική παράδοση των κεντημένων εργόχειρων, όσο κι από την ευρωπαϊκή παράδοση όπως εκφράζεται από τον τοιχοτάπητα του Μπαγιέ. Άλλωστε ιστορικά, η παράδοση του αφηγηματικού κεντήματος χρησιμοποιήθηκε για να προβάλει, να τιμήσει και να διδάξει και να ασκήσει κοινωνική κριτική.
Οι γυναίκες που θα φιλοτεχνήσουν τα τμήματα του συλλογικού έργου είναι οι:
Μαρία Τσούκα, Ευαγγελία Βλαχοστέργου, Μάγδα Μπακάλη, Θέκλα Τσολάκη, Χάιδω Πανταζή, Όλγα Γκλώνα, Ευμορφία Κυριακάκη, Αριστέα Μπέσιου, Βάσω Φακίτσα, Ειρήνη Κόκκα, Ιφιγένεια Σδούκου, Θάλεια Μακρή, Ελισάβετ Τσικαντέρη, Ραλλού Τσικαντέρη.