Ενα σχολείο... γκαλερί τέχνης

Η ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥ 4ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ κ. ΘΕΟΔΩΡΑ ΤΣΙΑΤΣΙΟΥ ΜΙΛΑ ΣΤΗΝ «Ε» ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΑ ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ ΔΥΝΑΤΟ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΜΟΛΥΒΙΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ

Του Θανάση Αραμπατζή
Φωτ.: Βασίλης Ντάμπλης

Ενα ιστορικό κτίριο της πόλης, ένας ναός της γνώσης που στους διαδρόμους του έχουν περπατήσει χιλιάδες μαθητές. Ένα κτίριο εμβληματικό, μα φθαρμένο από τον πανδαμάτορα χρόνο. Ένα κτίριο που χτίστηκε το 1934 με τις επιταγές του τότε και τις αυστηρές γραμμές που έπρεπε να είναι χτισμένο ένα σχολικό συγκρότημα. Κι όμως όταν υπάρχει όρεξη, μεράκι, δημιουργικότητα και πάνω απ’ όλα αγάπη για τους μαθητές και την τέχνη, τότε δεν αργεί ένα κτίριο με σχεδόν 90 χρόνια ζωής να μετατραπεί σε γκαλερί τέχνης. Ο λόγος για το 4ο Γυμνάσιο Λάρισας που οι διάδρομοί του, μα και οι αίθουσές του, δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από μουσεία σύγχρονης τέχνης.

Υπεύθυνοι για τη «μετατροπή» του η εικαστικός του Σχολείου και υποδιευθύντρια κ. Θεοδώρα Τσιάτσιου, οι συνάδελφοί της εκπαιδευτικοί που στήριξαν την προσπάθειά της, η προηγούμενη και η τωρινή διεύθυνση, και φυσικά οι «απόλυτοι πρωταγωνιστές»-οι μαθητές που έπιασαν τα πινέλα, δημιούργησαν έργα τέχνης και πάνω απ’ όλα σεβάστηκαν και σέβονται τον χώρο, αφού στους τοίχους και γενικά στους κοινόχρηστους χώρους δεν υπάρχει η παραμικρή μολυβιά.
Η «Ε» περπάτησε μαζί με την κ. Τσιάτσιου στους διαδρόμους του 4ου Γυμνασίου, του ιστορικού αυτού σχολείου, και συνομίλησε μαζί της για το πώς γίνεται ένα παλιό και ψυχρό κτιριακό συγκρότημα να αλλάξει μορφή, τους μαθητές που έγιναν «μικροί Πικάσο», την καθημερινή επαφή με την τέχνη και πώς λειτουργεί για τα παιδιά, αλλά και για το δημόσιο σχολείο που έχει τη δύναμη και έχει μάθει να αντιστέκεται.
«-Κυρία, το σχολείο μας είναι πολύ παλιό… και ψυχρό. Αυτή είναι μία φράση, που άκουγα συχνά από τους μαθητές μου, όταν τους ζητούσα να περιγράψουν τι νιώθουν για το σχολείο τους» θα πει η κ. Τσιάτσιου, ξεκινώντας να μας περιγράφει το τι γέννησε την ιδέα της μεταμόρφωσης, για να συνεχίσει λέγοντας ότι: «Αλήθεια, είναι ένα παλιό σχολείο, τους απαντούσα! Όμως έχει ιστορία! Και αυτά που δεν μας αρέσουν, μπορούμε να τα μεταμορφώσουμε μέσω της τέχνης…
Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ
Η ιδέα είχε ήδη γεννηθεί. Το όραμα ήταν να φτιάξουμε ένα σχολείο σαν χαρούμενο μουσείο, που να αποπνέει χρώμα και ομορφιά. Ένας επιπλέον σπουδαίος στόχος ήταν να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορία της τέχνης μέσα από αναπαραγωγές σπουδαίων έργων ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, να έρθουν σε επαφή με κινήματα της τέχνης και τέλος, να διατηρηθεί η ιστορική μνήμη.
Μετατέθηκα στο σχολείο πριν 12 χρόνια και πρωτοαντίκρισα ένα επιβλητικό παλιό κτίριο που απέπνεε αρχοντιά. Είχε ήδη έναν πλούσιο διάκοσμο από εκτυπωμένες αναπαραγωγές έργων της Εθνικής Πινακοθήκης, οι οποίες εξακολουθούν να κοσμούν κάποιους χώρους του σχολείου. Μετά από σκέψη και μελέτη, θεώρησα ότι το σχολείο είχε ανάγκη από περισσότερο χρώμα (μιας και απευθύνεται σε εφήβους), χωρίς όμως να χάσει την αίγλη του. Έτσι ξεκίνησε να παίρνει μορφή στο μυαλό μου η αισθητική αναβάθμιση του σχολείου, που βρήκε πρόσφορο έδαφος για να καρποφορήσει με τη συμπαράσταση και συνεργασία της τότε διεύθυνσης του σχολείου. Στον πρώτο όροφο του σχολείου τοποθετήθηκαν αναπαραγωγές από σπουδαίους Έλληνες καλλιτέχνες ζωγραφισμένες σε καμβά. Έργα των Τσαρούχη, Βασιλείου, Παπαλουκά, Φασιανού, Γαΐτη, Κατράκη, Τάσσου, Ζούνη, Σικελιώτη, Μόραλη, Χατζηκυριάκου Γκίκα, Παρθένη και άλλων, υπάρχουν σε κάθε τοίχο του μεγάλου διαδρόμου του σχολείου» θα πει η κ. Τσιάτσιου.
Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
Ερωτώμενη δε πώς λειτουργεί αυτή η ακούσια καθημερινώς πρόσληψη τέχνης στους μαθητές, θα απαντήσει ότι: «Η καθημερινή θέασή τους έχει ως αποτέλεσμα να αποτυπώνονται τα έργα στο μυαλό και στην ψυχή των μαθητών. Επιπλέον, οι πληροφορίες που συνοδεύουν τα έργα, τους δίνουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τους καλλιτέχνες, τη ζωή τους, αλλά και το προσωπικό ύφος του καθενός. Παρέχονται, επίσης, πληροφορίες για την τέχνη, για τα μουσεία της πόλης, αλλά και για μουσεία-ιστορικούς χώρους απ’ όλη την Ελλάδα.
Οι σύγχρονοι έφηβοι βομβαρδίζονται από εικόνες μέσω του διαδικτύου και η ματιά τους έχει εξοικειωθεί με την οπτική πληροφορία. Η οπτική εικαστική ξενάγηση στους χώρους του σχολείου, στην πορεία διαπίστωσα ότι λειτούργησε εξαιρετικά, όταν μέσα από το μάθημα των εικαστικών έδειχνα στους μαθητές έργα, που ανήκαν σε συλλογές μουσείων και συλλεκτών χωρίς να τα κατονομάσω, και αναγνώριζαν τον καλλιτέχνη, αλλά και το προσωπικό ύφος του».
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ
«Στο ισόγειο του σχολείου παρουσιάζονται οι φωτογραφίες-πορτραίτα των ευεργετών του σχολείου Ανδρέα και Άννης Κουτσίνα, επίσης γίνεται αναφορά στον γλύπτη Μίμη Γεντέκο, σε έναν τοίχο με εικόνες και πληροφορίες, ώστε να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορία του σχολείου και να διατηρηθεί η ιστορική μνήμη» θα πει η Θεοδώρα Τσιάτσιου μιλώντας για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, ενώ συνεχίζοντας την περιήγηση θα μας πει ότι «στο ισόγειο αντικρίζουμε πορτραίτα ηρώων και λάβαρα της Επανάστασης του 1821. Αυτά τα έργα δημιουργήθηκαν με αφορμή το επετειακό έτος για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης, τα οποία, επίσης, παρουσιάσαμε στην αίθουσα Τάκη Τλούπα στο «Χατζηγιάννειο» Πνευματικό Κέντρο στις αρχές του τρέχοντος σχολικού έτους. Στη συνέχεια εκτίθενται τα πρόσφατα δημιουργήματα, μια σειρά έργων, που  ανήκουν στην ελληνική αρχαιότητα (εκθέματα από το Μουσείο της Ακρόπολης), τον μινωικό πολιτισμό, αναπαραστάσεις από τις τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου Θήρας».
Πολλές εργατοώρες και από σας και από τους μαθητές σας, θα σχολιάσουμε, «Για να υλοποιηθούν όλα αυτά τα έργα» θα σημειώσει απαντώντας «χρειάστηκε οι μαθητές να δουλέψουν πολλές ώρες, κάποιες κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου -μετά από συνεννόηση με καθηγητές άλλων ειδικοτήτων-, αλλά -το πιο συγκινητικό για εμένα- επισκέψεις τα Σάββατα. Ο αριθμός των μαθητών που δούλεψαν πάνω σε όλα τα πρότζεκτ από το 2014 έως σήμερα ξεπερνά τους 250».
ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΑ
Κυρία Τσιάτσιου, δεν βλέπουμε ούτε μια μουντζούρα στους τοίχους, ούτε μια μολυβιά, πώς το καταφέρατε αυτό, θα τη ρωτήσουμε: «Ενισχύοντας το αίσθημα των μαθητών ότι το σχολείο είναι το «δεύτερο σπίτι» τους και τα έργα τους θα κοσμούν τους χώρους του, καταφέραμε να μειωθούν -σχεδόν εξαφανιστούν- οι βανδαλισμοί στους τοίχους και θέλουμε να πιστεύουμε ότι τους καλλιεργήσαμε το αίσθημα του σεβασμού του χώρου και της δημόσιας περιουσίας, καθώς και της καθαριότητας. Θα μου επιτρέψετε πριν κλείσουμε να ευχαριστήσω όλη τη σχολική κοινότητα για την υποστήριξη, να ευχαριστήσω θερμά, αλλά και να τονίσω τη συμβολή του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του σχολείου μας, ο οποίος χρηματοδότησε τη δράση, τόσο για την αγορά ειδών ζωγραφικής, όσο και για την αγορά οικοδομικών χρωμάτων για το βάψιμο των κλιμακοστασίων του σχολείου. Θερμές ευχαριστίες, επίσης, στην Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Λαρισαίων -Τμήμα Συντήρησης Σχολικών και Δημοτικών Κτιρίων- που διέθεσε το συνεργείο του για να πραγματοποιηθεί το έργο.
Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Το δημόσιο σχολείο έχει πολύ μεγάλη δύναμη. Αντιστέκεται, έχει μάθει να επιβιώνει σε δύσκολες συνθήκες. Όσον αφορά το μάθημα της Αισθητικής Αγωγής, θλίβομαι που δεν υπάρχει πια στο Λύκειο. Τουλάχιστον στο Γυμνάσιο παρακολουθώντας τόσα χρόνια την εξέλιξη της εικαστικής παιδείας στα σχολεία, μπορώ να πω με απόλυτη βεβαιότητα ότι γίνονται θαύματα στα σχολεία από καθηγητές της Αισθητικής Αγωγής (Μουσικής, Εικαστικών, Θεατρολογίας) και δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι μαθητές αγκαλιάζουν τα μαθήματα της Τέχνης με πολλή αγάπη και αυτό είναι που μας δίνει τη δύναμη να πορευτούμε στο μέλλον» θα σημειώσει καταληκτικά η κ. Θεοδώρα Τσιάτσιου.