Του Κώστα Γκιάστα
Ηθοποιός από τη μία. Δικηγόρος από την άλλη. «Και στα δύο επαγγέλματα μπαίνεις, κατά κάποιον τρόπο, στα παπούτσια του άλλου, αφού στο θέατρο υποδύεσαι έναν ρόλο, ένα άλλο πρόσωπο, και στη δικηγορία αναλαμβάνεις να υπερασπιστείς έναν άλλο άνθρωπο».
Με αυτόν τον τρόπο, η δικηγόρος – ηθοποιός, Χριστίνα Βράκα εξηγεί στην «Ε» εκείνα που χωρίζουν μα και όσα ενώνουν τις δύο αυτές ιδιότητες, οι οποίες θα γίνουν «ένα» απόψε στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα, με αφορμή την παράσταση «12 άβολες καρέκλες» της θεατρικής ομάδας του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας, που είναι βασισμένη στο έργο «Οι 12 Ένορκοι» του Ρέτζιναλντ Ρόουζ και σκηνοθετεί η ίδια.
- Από την Ψεύτρα στους 12 ενόρκους...
* Η πρώτη παράσταση της θεατρικής ομάδας ΔΣΛ ήταν «Η Ψεύτρα του Ζαν Κοκτώ μέσα από 10+1 αληθινές ιστορίες», μία σύνθεση ιστοριών που έγραψαν τα ίδια τα μέλη της ομάδας και στη συνέχεια διασκεύασα εγώ, ιστορίες εμπνευσμένες από την καθημερινότητα του επαγγέλματος της δικηγορίας, και στις οποίες εντάχθηκαν αποσπάσματα από την «Ψεύτρα» του Ζαν Κοκτώ.
Τώρα η ομάδα εξέφρασε την επιθυμία να δουλέψει, αφενός πάνω σε ένα υπάρχον θεατρικό κείμενο, αφετέρου, να υπάρξουν ευρύτερες συνεργασίες. Επέλεξα, έτσι, το έργο “Οι 12 Ένορκοι” του Ρέτζιναλντ Ρόουζ, που, θα μπορούσα να πω, ήταν μεγάλη πρόκληση για μία ερασιτεχνική ομάδα, αφού απαιτούσε όλοι οι ηθοποιοί να είναι διαρκώς παρόντες στη σκηνή, κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά, καθώς και οι μικρότεροι ρόλοι έχουνε έντονη παρουσία καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου. Συνεπώς, απαιτούσε και τη συνεχή παρουσία των δικηγόρων στις πρόβες, που ξεκίνησαν σε χαλαρούς ρυθμούς και κατέληξαν να γίνονται σε καθημερινή βάση.
Η επιλογή του συγκεκριμένου έργου έδωσε έτσι στην ομάδα την ευκαιρία να συνεργαστούν όλοι και κατ’ επέκταση γέννησε την ανάγκη μιας συνεχούς αλληλοϋποστήριξης πάνω και κάτω από τη σκηνή. Η παράσταση άλλωστε ήταν κατά κάποιον τρόπο ο προορισμός, αλλά αυτό που απόλαυσε η ομάδα ήταν το ταξίδι.
- Και τα δύο έργα σχετίζονται με το επάγγελμά σας.
* Ναι σαφώς. Στην πορεία όμως ανακαλύψαμε και άλλους λόγους για τους οποίους θέλαμε να ανεβεί η συγκεκριμένη παράσταση. Στο έργο αυτό του Ρέτζιναλντ Ρόουζ 12 άνθρωποι διαφορετικής καταγωγής, κουλτούρας, νοοτροπίας και με εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες κλείνονται σε ένα δωμάτιο, έχοντας αναλάβει το καθήκον να βγάλουν ομόφωνη απόφαση για την αθώωση ή καταδίκη ενός άλλου ανθρώπου. Οι 12 αυτοί άνθρωποι έχουν κληθεί να αναλάβουν τον ρόλο του ενόρκου, του λαϊκού δικαστή και να αποδώσουν δικαιοσύνη. Βλέπουμε από τα πρώτα λεπτά να ξεδιπλώνονται αυτοί οι χαρακτήρες, με τις αντιλήψεις τους, τις προκαταλήψεις τους, τις εκρήξεις τους, αποτελώντας έτσι η ομάδα αυτών των ανθρώπων μία μικρογραφία της κοινωνίας. Βρίσκουμε αρκετά κοινά χαρακτηριστικά στην αμερικανική κοινωνία της δεκαετίας του ’50 και τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα (σ.σ. έχουν μεταφέρει το έργο σε μεταγενέστερο χρόνο, αρχές δεκαετίας ’70).
Ο ξενοφοβικός, ο τυχοδιώκτης φαφλατάς, ο ρατσιστής, ο νάρκισσος διαφημιστής, ο υπερόπτης, με τη στάση τους, μας φέρνουν αντιμέτωπους με στάσεις και συμπεριφορές που συναντάμε καθημερινά, κάνοντας το έργο επίκαιρο και διαχρονικό. Διανύουμε μια δύσκολη εποχή, όπου καθημερινά θίγονται, εκτός των άλλων, ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης. Για τον λόγο αυτό, κλείνει η παράσταση με ένα τραγούδι, για την ακρίβεια διασκευή-σύνθεση δύο τραγουδιών, που ήχησε στα αυτιά μας σαν μία κραυγή ενάντια στην αυθαιρεσία της εποχής.
- Έχουν αγκαλιάσει την προσπάθεια των δικηγόρων στο θέατρο οι συνάδελφοί σας; Τι μηνύματα λαμβάνετε;
* Ναι, από την πρώτη στιγμή. Καταρχάς, ήταν μια πολύ μεγάλη κατάκτηση για τον Σύλλογό μας να συσταθεί για πρώτη φορά θεατρική ομάδα αποτελούμενη από μέλη του. Ήδη από την πρώτη παράστασή μας η προσέλευση συναδέλφων ήταν μεγάλη, όπως μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον για τη συνέχεια της ομάδας μας και η στήριξη σε αυτή.
Ανεβάζουμε ξανά την παράσταση καθώς ήταν ένα αίτημα από πολύ κόσμο, ιδιαίτερα συναδέλφους, που δεν είχαν τη δυνατότητα να έρθουν στην πρώτη ή δεν κατάφεραν να βρούνε τελικά εισιτήριο, μιας και η παράσταση ήτανε sold out ήδη πριν ξεκινήσει.
- Υπάρχουν κάποιοι δικηγόροι που έχουν επηρεαστεί θετικά και θέλουν να ακολουθήσουν τον δρόμο σας;
* Ναι. Αρκετοί συνάδελφοι, έχοντας δει τις πρώτες δύο παραστάσεις και έχοντας ακούσει για τις συναντήσεις της ομάδας εξέφρασαν την επιθυμία να έρθουν στα μαθήματα, όπως και έγινε, και φυσικά θα συμμετέχουν στην επόμενη προγραμματισμένη παράσταση. Άλλοι συνάδελφοι πάλι, που έχουν κάποια σχέση με άλλες τέχνες, όπως με μουσική, χορό, εικαστικά, κλπ προθυμοποιήθηκαν να βάλουν το λιθαράκι τους στο επόμενο εγχείρημα της ομάδας. Όπως φάνηκε, πολλοί δικηγόροι τρέφουν μεγάλη αγάπη για το θέατρο.
Ήδη από την πρώτη παράσταση η έκπληξη πολλών δικηγόρων ήταν τεράστια όταν αντίκρισαν στη σκηνή συναδέλφους τους που έβλεπαν καθημερινά και δεν περίμεναν ότι θα επιδείκνυαν τέτοια υποκριτική δεινότητα. Μάλιστα, πολλοί ήταν εκείνοι που μας είπανε πως ξεπερνούσε τα όρια μιας ερασιτεχνικής παράστασης.
- Συνδυάζεις τη νομική επιστήμη με το θέατρο. Ακούγονται αντιφατικά. Εσύ βρίσκεις κοινά στοιχεία;
* Η αλήθεια είναι πως εκ πρώτης όψεως φαίνονται αντιφατικά. Στην πραγματικότητα, όμως, έχουν αρκετά κοινά στοιχεία. Η λέξη «παράσταση» είναι στο καθημερινό λεξιλόγιο των δικηγόρων, όσο και των ηθοποιών, με άλλη βέβαια σημασία. Για τους πρώτους λαμβάνει χώρα στο ακροατήριο, ενώ για τους δεύτερους σε μία θεατρική σκηνή. Και στις δύο περιπτώσεις έρχεσαι αντιμέτωπος με συνεχή έκθεση, κάτι που είναι αρκετά δύσκολο. Επίσης, και στα δύο επαγγέλματα μπαίνεις, κατά κάποιον τρόπο, στα παπούτσια του άλλου, αφού στο θέατρο υποδύεσαι έναν ρόλο, ένα άλλο πρόσωπο, και στη δικηγορία αναλαμβάνεις να υπερασπιστείς έναν άλλο άνθρωπο. Δικηγόροι και ηθοποιοί εξασκούνται στον λόγο, που είναι βασικό εργαλείο της δουλειάς τους, για αυτό και αρκετοί δικηγόροι, ιδίως στην Αθήνα από όσο ξέρω, κάνουν μαθήματα ορθοφωνίας, όπως και οι ηθοποιοί. Αυτά και πολλά άλλα κοινά στοιχεία θα μπορούσαμε να βρούμε, αλλά εννοείται υπάρχουν και τεράστιες διαφορές. Τώρα ο συνδυασμός αυτών των δύο δεν είναι και ό,τι πιο εύκολο, αλλά εδώ ανοίγει μεγάλη κουβέντα… Σίγουρα κάπου θα γέρνει η ζυγαριά, δεν γίνεται διαφορετικά.
Η ταυτότητα της παράστασης
Δικηγόροι που ερμηνεύουν τους ρόλους με αλφαβητική σειρά: Μένια Γαργάλα, Ανθή Γιάγκα, Φώτης Γιαννούλας, Νίκος Κολοκυθόπουλος, Κατερίνα Κούτσικου, Κατερίνα Λόκα, Χρύσα Μούσιου, Δανάη Μπουροτζίκα, Ιωάννα Πολύζου, Μαριλίνα Ρεμπάκη, Κατερίνα Σταυροπούλου και Θανάσης Φυτιλής. Συμμετέχουν επίσης οι δικηγόροι: Γιώργος Αποστολόπουλος ως φύλακας και Βαγγέλης Τσικαρδώνης ως πρόεδρος.
Σκηνοθεσία: Χριστίνα Βράκα. Μετάφραση: Σωκράτης Κυριαζής. Δημιουργία αφίσας: Εύα Νταή. Δημιουργία/επεξεργασία βίντεο: Δημήτρης Γκουσγκούνης. Τα σκηνικά τα παραχώρησε το 17ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας. Συνδιοργάνωση Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα.
