τόσο ως προς τη στιχουργική του ευλυγισία όσο και ως προς τη μουσική του ευκαμψία. Πρόκειται για πολυμορφία, ένα ιδιότυπο ηχητικό περιβάλλον που ανακατεύει τζουράδες, μπουζουκομάνες, ηλεκτρικές κιθάρες, εμπλουτίζει εξακολουθητικά την πνευματική αναζήτηση με νέους όρους και αποκαλύπτει τη δυναμική του ποιητικού λόγου διαχρονικά» τονίζει σήμερα στην «Ε» ο Λέων Ναρ, συγγραφέας του βιβλίου «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη. Σχεδίασμα Ποιητικής Βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου», που θα παρουσιαστεί σήμερα και ώρα 7 μ.μ. στη Λογοτεχνική Γωνία. Ο Λέων Ναρ στη συνέντευξή του αναφέρεται γιατί επέλεξε να «μελετήσει» τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, για τον ετερόκλητο και υβριδικό στιχουργικό κόσμο του Θεσσαλού τραγουδοποιού, τα συστατικά του ποιητικού σύμπαντός του, την ανάγκη ο Θανάσης να διδάσκεται στα σχολεία, αλλά και για το αν βρήκε ο ίδιος «του νήματος την άκρη».
Συνέντευξη στον Θανάση Αραμπατζή
• Γιατί τον Θανάση Παπακωνσταντίνου; Τι το «ξεχωριστό» έχει;
-Καταπιάνομαι πάντα με θέματα που με ενδιαφέρουν, είτε γράφω θέατρο (τον Φεβρουάριο θα ανέβει στην Αθήνα το δεύτερο θεατρικό μου έργο, με τίτλο Live Streaming) είτε κάνω έρευνα για κάποιο θέμα. Άλλες φορές μπορεί να διαβάσω κάτι το οποίο μπορεί να πυροδοτήσει κάποια σκέψη είτε μπορεί να προκύψει κάτι άλλο ως αποτέλεσμα κουβέντας και προβληματισμού.
Ο Θανάσης κυκλοφόρησε τα πρώτα του τραγούδια στις αρχές της δεκαετίας του ’90, σε μια εποχή που, θεωρώ, πως σημάδεψε την ελληνική τραγουδοποιία. Οι μουσικές και κυρίως οι στίχοι του άρχισαν να με ενδιαφέρουν από την πρώτη στιγμή που άκουσα τα τραγούδια του. Τότε μεσουρανούσε ένα από τα πιο ζωντανά δημιουργικά κύτταρα της Θεσσαλονίκης, το στούντιο «Αγροτικόν» του Νίκου Παπάζογλου, εκεί που ηχογραφούσαν πάνω κάτω την ίδια εποχή ο Σωκράτης Μάλαμας, η Μελίνα Κανά, η Λιζέτα Καλημέρη και τόσοι άλλοι. Σε αυτό το ευρύτερο δημιουργικότατο σύνολο εντάχτηκε και ο Παπακωνσταντίνου στα πρώτα του βήματα. Από εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι έχουμε να κάνουμε με μια περίπτωση καλλιτέχνη που δεν είναι μόνο ένας απλός τραγουδοποιός, αλλά ένας ποιητής. Ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν παραγνωρίζω ότι οι μελωδίες του χαρίζουν εξίσου αισθητική απόλαυση.
• Ποιητής ή στιχουργός;
- Το βιβλίο «ασχολείται» με τον στιχουργικό κόσμο του Θανάση, έναν κόσμο ετερόκλητο και υβριδικό, που έχει λειτουργήσει και εξακολουθεί να λειτουργεί όχι μόνο στο χαρτί και με τη μουσική, αλλά και αυτόνομα. Πρόκειται, νομίζω, για ποίηση που δεν έχει εκδοθεί σε βιβλίο, αλλά έχει αγαπηθεί πολύ όπως «ακούγεται» στα τραγούδια. Η πρόσφατη βράβευση του Μπομπ Ντύλαν με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2016 προκάλεσε, εξάλλου, μια σχετική συζήτηση με την αναγνώριση των στίχων του ως ποιητικού έργου. Στο βιβλίο παρατίθενται χαρακτηριστικά παραδείγματα των στίχων του, που «συστήνουν» τη διαφορετική οπτική του, ενώ στοιχειοθετείται, σε έναν βαθμό, ο κόσμος του έργου του ως προς την πραγματολογική του διάσταση. Δεν πρόκειται, σε καμιά περίπτωση, για τα άπαντα του ποιητικού του έργου, δεν έγραψα μια μονογραφία και η ανάλυση που επιχειρήθηκε δεν ήταν εξαντλητική.
• Από τι αποτελείται το ποιητικό σύμπαν του Θανάση;
-Έχουμε να κάνουμε με ένα μουσικό κράμα που ακούγεται ταυτοχρόνως φρέσκο και την ίδια στιγμή αναγνωρίσιμο. Οι παράτολμοι, σε μια πρώτη ανάγνωση, χειρισμοί του ισορροπούν, θαρρείς, την κάθε αντίθεση: τον απόλυτο σεβασμό της παραδοσιακής μουσικής –χωρίς όμως την αίσθηση του δέους απέναντί της, που λειτουργεί ως αμήχανος διεκπεραιωτής–, αλλά και την απόλυτη ανάγκη επαναπροσέγγισής της σε ενεστώτα χρόνο. Και δεν είναι διόλου εύκολο να συνδέεσαι με τους λαϊκούς δημιουργούς του παρελθόντος και την ίδια στιγμή να εκφράζεις το συναίσθημα που προκύπτει από μία εικόνα του παρόντος και μόνο. Και όλο αυτό ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου το εκφράζει αυθεντικά, χωρίς φιοριτούρες, σημάδι ίσως της ιδιαιτερότητας που χαρακτηρίζει το έργο του. Παράλληλα, πέρα από το πάντρεμα παραδοσιακού και σύγχρονου, ο Θανάσης προβαίνει επίσης στον επιτυχή συγκερασμό Ανατολής και Δύσης. Έχουμε, λοιπόν, μια αυτοδυναμία συνδυασμένη με μια ιδιότυπη ελευθερία – αυτά είναι, νομίζω, τα συστατικά που διαμορφώνουν συνολικά τη μουσική κοσμοθεωρία του. Και η υβριδικότητα αυτή τον καθιστά ξεχωριστή περίπτωση στον χώρο του ελληνικού πενταγράμμου, τόσο ως προς τη στιχουργική του ευλυγισία όσο και ως προς τη μουσική του ευκαμψία. Πρόκειται για πολυμορφία, ένα ιδιότυπο ηχητικό περιβάλλον που ανακατεύει τζουράδες, μπουζουκομάνες, ηλεκτρικές κιθάρες, εμπλουτίζει εξακολουθητικά την πνευματική αναζήτηση με νέους όρους και αποκαλύπτει τη δυναμική του ποιητικού λόγου διαχρονικά.
• Τελικά τη βρήκατε του νήματος την άκρη;
-Αυτό, νομίζω, ότι θα το κρίνουν οι αναγνώστες, με τους στίχους του Θανάση δεν είναι κι εύκολο... Αν το δούμε με βάση την αναγνωστική ανταπόκριση (4 εκδόσεις του βιβλίου στο πρώτο τρίμηνο κυκλοφορίας του), το σίγουρο είναι πως δεν είναι λίγοι τελικά αυτές-οί που ψάχνουν να βρουν «του νήματος την άκρη».
