που έπαιξε στον αγώνα το παραδοσιακό τρίπτυχο τραγούδι-μουσική-χορός, ως βασικός κώδικας έκφρασης κι επικοινωνίας του λαϊκού μας πολιτισμού παρουσιάστηκε χθες στο Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας. Εκεί ο διακεκριμένος καθηγητής Εθνομουσικολογίας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και παρουσιαστής της εκπομπής «Το Αλάτι της Γης» Λάμπρος Λιάβας παρουσίασε το νέο του βιβλίο «Φάγαμεν ψωμί, τραγουδήσαμεν κι εγλεντήσαμεν! Τα τραγούδια και οι μουσικές του 1821».
Ο κ. Λιάβας μιλώντας για τον τίτλο του βιβλίου του σημείωσε ότι «Δεν είναι τυχαίο ότι επιλέξαμε ως τίτλο ένα απόσπασμα από τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη όπου, περιγράφοντας τις προετοιμασίες για τη μάχη της Ακρόπολης, αφηγείται: «Φάγαμεν ψωμί, τραγουδήσαμεν κι εγλεντήσαμεν»!
Η φράση αυτή θεωρούμε ότι περικλείει το βαθύτερο νόημα και τη διαχρονική λειτουργία του τραγουδιού για τον Νεοέλληνα. Το τραγούδι αποτελεί γι’ αυτόν είδος πρώτης ανάγκης, όπως και το ψωμί!», ενώ αναφερόμενος για το βιβλίο και τους στόχους του σημείωσε ότι «...η συγκεκριμένη έκδοση επιχειρεί μια γενική ιστορική ανασκόπηση, με θέμα τα τραγούδια και τις μουσικές του 1821, θέτοντας ως βασικό ερώτημα το πώς τραγούδησε η λαϊκή μούσα την Επανάσταση και ποιες υπήρξαν οι πρακτικές, επικοινωνιακές και συμβολικές λειτουργίες της μουσικής την περίοδο του αγώνα».
Μιλώντας για το χρονικό εύρος που καλύπτει η έκδοση που παρουσιάστηκε χθες ανέφερε ότι «Το χρονικό πλαίσιο που καλύπτει η έρευνά μας ξεκινά από τα τέλη του 18ου αιώνα, με τα προεπαναστατικά εμβατήρια του Ρήγα Φεραίου και των άλλων επώνυμων βάρδων. Για να καταλήξει στο 1862, με την έξωση του Όθωνα, που σηματοδοτεί το τέλος της Βαυαροκρατίας, της πρώτης μετεπαναστατικής περιόδου, η οποία υπήρξε εξίσου κρίσιμη για την πρόσληψη και διαμόρφωση της μουσικής ταυτότητας των Νεοελλήνων».
Ο Λάμπρος Λιάβας μεταξύ άλλων τόνισε ακόμη ότι «...η παρούσα είναι η πρώτη εκδοτική προσπάθεια που πραγματοποιεί μια τόσο εκτεταμένη συγκέντρωση μουσικών πληροφοριών από τις ετερόκλητες και διάσπαρτες πηγές, επιχειρώντας ταυτοχρόνως και μια συνοπτική αποτίμηση της ιστορικής και κοινωνικής τους διάστασης».
Την εκδήλωση χαιρέτισε ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Πάνος Σάπκας που ανάμεσα σε άλλα σημείωσε ότι «...δράττομαι της ευκαιρίας να σας ευχαριστήσω που με την καταγραφή, μελέτη και προβολή της ελληνικής μουσικής παράδοσης εδώ και 40 χρόνια, μας δείξατε πώς να την αντιμετωπίζουμε: ως ένα ζωντανό οργανισμό που εξελίσσεται και όχι σαν μουσειακό αντικείμενο, προϊόν αρχαιολογικής ανασκαφής. Να σας συγχαρώ επίσης, για το πρόσφατο βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, γι’ αυτή την τεράστια προσφορά σας. ...το τραγούδι, η μουσική και ο χορός, είναι η ψυχή του λαού μας, όπως και κάθε λαού φαντάζομαι, και πρέπει να τη διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού».
Η διευθύντρια του Λαογραφικού Μουσείου κ. Φανή Καλοκαιρινού που συντόνιζε την εκδήλωση σημείωσε μεταξύ άλλων ότι το βιβλίο του Λάμπρου Λιάβα «καταδεικνύει τον ρόλο που διαδραμάτισε το τραγούδι, η μουσική και ο χορός στον Αγώνα για την ανεξαρτησία ως μέσο επικοινωνίας του πολιτισμού μας, αλλά και ως κώδικας έκφρασης. Άλλωστε εστιάζει σε μια περίοδο που ουσιαστικά είναι αυτή που ορίζουμε ως παράδοση, καθώς τότε διαμορφώνεται ο παραδοσιακός πολιτισμός με τον αγροτοποιμενικό χαρακτήρα. Και φυσικά το τραγούδι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την παραδοσιακή κοινότητα, τον καθημερινό βίο, την εργασία και τις επιτελεστικές πρακτικές στον κύκλο του χρόνου και τον κύκλο της ζωής».
Η εκδήλωση έκλεισε με μουσικό πρόγραμμα από τη Σχολή Παραδοσιακής Μουσικής του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας υπό την επιμέλεια του Γιώργου Δεληγιάννη, στην οποία συμμετείχαν οι μουσικοί: Σοφία Ζαχάρη: τραγούδι. Κώστας Δεδούσης: κλαρίνο. Τάσος Σβάρνας: λαούτο, τραγούδι. Γιώργος Δεληγιάννης: ντέφι.
Θανάσης Αραμπατζής
