πώς θα γίνει μέσα στους τροχούς της μεγάλης ιστορίας και των μεγάλων αφηγήσεων να μην συντρίβεται ο άνθρωπος της μικρής προσωπικής του ιστορίας; Στοίχημα τραγικά επίκαιρο καθώς η ιστορία - ιδιαίτερα σήμερα – δημιουργεί συνεχώς άτομα που στερούνται το δικαίωμα στο παρελθόν τους, που οδεύουν προς ένα άγνωστο μέλλον και που το προσφυγικό δράμα παραμένει πάντα επίκαιρο» τόνισε ο φιλόλογος Τάσος Μάτος παρουσιάζοντας το νέο βιβλίο του Θωμά Ψύρρα «Τι απομένει απ’ τη φωτιά», χθες το απόγευμα, στο «Χατζηγιάννειο» Πνευματικό Κέντρο. Στην εκδήλωση που διοργάνωσαν η Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Επιστημών του Δήμου Λάρισας, το βιβλιοπωλείο Καλτσάς και οι εκδόσεις «Μεταίχμιο» και παρουσία πλήθους κόσμου Λαρισαίων που τίμησαν με την παρουσία τους τον Λαρισαίο δάσκαλο, ο Τάσος Μάτος μιλώντας για το βιβλίο σημείωσε ανάμεσα σε άλλα ότι: «Το θέμα του βιβλίου μπορεί να διατυπωθεί με μορφή ερωτημάτων που εντάσσονται στη ζώσα και εύφλεκτη πραγματικότητα της εποχής μας: «Ποια είναι η ιδεολογική και η εθνική μου ταυτότητα τώρα που αναστοχάζομαι τον βίο μου;», «ποιος θα ήθελα να γίνω κάποτε και ποιος έγινα τελικά;». Ο μύθος ενώ σε πρώτη ματιά μοιάζει λιτός – πρόκειται για μαρτυρία με χρονικά - γραμμική αφήγηση – στην πραγματικότητα διαθέτει ενδιαφέροντα τεχνάσματα με κομβικό ρόλο και ιδιαίτερη σημασία για την εξέλιξη της αφήγησης. Οι χαρακτήρες που παρελαύνουν στο έργο είναι πολλοί,όμως ο κεντρικός ήρωας ένας είναι: ο Αρτέμ Αμπαριάν. Όλοι οι υπόλοιποι διατηρούν τη μυθοπλαστική αυθυπαρξία τους, αλλά λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να φωτίζεται πληρέστερα η εσωτερική περιπέτεια του κεντρικού ήρωα». Εισάγοντας τους παρευρισκομένους στην πλοκή της νουβέλας του Θωμά Ψύρρα ο κ. Μάτος ανέφερε ότι: «Η αφήγηση της ζωής του κεντρικού ήρωα περιέχει πλήθος γεγονότων. Γεννήθηκε στην Ελλάδα, από γονείς Αρμένιους πρόσφυγες και γέρος πια - στέλνει επιστολή στον γιο παλιάς του συμμαθήτριας, στην οποία ιστορεί όλη του τη ζωή. Ο ήρωας του βιβλίου στην αυγή της ζωής του στο Καζακλάρ, επιθυμεί τα ειρηνικά έργα και τη ζωή του αμπελουργού. Για να αποφύγει όμως τις πιέσεις του καθεστώτος, καθώς ο αδελφός του είναι αριστερός αντάρτης, αλλά και ο ίδιος δεν κρύβει την ιδεολογία του, θα μπαρκάρει σε φορτηγό πλοίο. Λαχταρώντας όμως την επικράτηση του καλού στον κόσμο, μαζί με μερικούς άλλους ναυτικούς, μόλις το πλοίο τους δέσει σε πολωνικό λιμάνι, φεύγουν και ζητάνε από τον εκεί κομματικό μηχανισμό, να τους στείλουν πίσω στην πατρίδα, να πολεμήσουν μαζί με τους συντρόφους τους.
Παρά το γεγονός ότι μέχρις εκεί η ζωή επιφυλάσσει στον Αρτέμ πολλές δυσάρεστες ανατροπές, η κυρίως ανατροπή θα συμβεί από εδώ και στο εξής: ο κόσμος στον οποίο πίστεψε και αφιέρωσε τους αγώνες του θα τον μετατρέψει σε έγκλειστο σε διάφορα στρατόπεδα, θα τον αντιμετωπίζει ως κατάσκοπο και στο τέλος θα τον ξεχάσει – ένα ακόμα όνομα μέσα σε χιλιάδες άλλα ονόματα της διοικητικής γραφειοκρατίας. Η ανατροπή αυτή θα προκαλέσει μια άλλη σημαντικότερη, εσωτερική αυτή τη φορά: ο ήρωας δεν θα ξέρει πια ποιος και τι είναι και θα βιώνει το βασανιστήριο αλλεπάλληλων εσωτερικών ματαιώσεων. Στο τέλος της αφήγησης συναντιέται, μετά από δεκαετίες, με την αδερφή και τον αδερφό του στην Αργεντινή, όπου ζει και πάλι ως Έλληνας κι Αρμένης δηλαδή τίποτα, ως κοσμοπολίτης χωρίς πατρίδα».
Θανάσης Αραμπατζής
