που μοιράστηκε στο έπακρο μύχια μυστικά βάζοντας τον εαυτό του στις θέσεις τους συνεχώς -και όπως αναφέρει στο οπισθόφυλλο- μια άσκηση που τον έκαψε ως ψυχίατρο, ή αλλιώς... «Ο δόκτωρ Ψ ανάμεσα στους άλλους». Ο Λαρισαίος ποιητής, μεταφραστής, δοκιμιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, πεζογράφος, δάσκαλος βιωματικής γραφής, ανθολόγος, εθνικός συντονιστής του Παγκόσμιου Ποιητικού Κινήματος και συγγραφέας Σωτήρης Παστάκας επανασυστήνει στο κοινό τον δόκτορα Ψ, τη λογοτεχνική alter ego περσόνα του στο νέο του βιβλίο «Ο δόκτωρ Ψ ανάμεσα στους άλλους» (εκδόσεις «Κέδρος»). Ο Σωτήρης Παστάκας πήρε τις ιστορίες που συνάντησε στην πολύχρονη διαδρομή του ως ψυχίατρος στην Αθήνα, τις μετασχημάτισε, τις ένωσε και τις «εμπλούτισε» και τις συμπεριέλαβε στο νέο του βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό. Σήμερα μιλάει στην «Ε» για τον δόκτορα Ψ, τη διαύγεια που του (προσ)έδωσε η χρονική και χωρική απόσταση, τα βιβλία που τον ενέπνευσαν και συστήνει, τη σχέση του με τους νέους ψυχιάτρους, αλλά και το πλούσιο -σε ποιότητα και ποσότητα- λογοτεχνικό δυναμικό της Λάρισας.
Κύριε Παστάκα, ο δόκτωρ Ψ, η alter ego περσόνα σας πρωταγωνίστρια και σ’ αυτό το βιβλίο, θα του πούμε ζητώντας το σχόλιό του, «Η περσόνα του δόκτορα Ψ ξεκίνησε από πολύ παλιά, το κείμενο που ανοίγει το βιβλίο πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Δέντρο». Μετά με ρωτούσαν όλοι γιατί δεν γράφεις, αλλά ξέρεις σ’ εμάς τους ψυχιάτρους όταν δουλεύουμε έχουμε πολύ λίγο χρόνο διαθέσιμο. Ολο αυτό το πράγμα για να πάρει αυτήν τη μορφή χρειάστηκε να περάσει αρκετός καιρός. Πρώτα απ’ όλα όσο ήμουν ενεργός ψυχίατρος δεν είχα τον χρόνο να καθίσω να τα γράψω, ούτε και είχα το καθαρό μυαλό για να το κάνω. Οπότε έπρεπε να φύγω από την Αθήνα, κι έτσι με τον φακό της απόστασης από τη Λάρισα, μπόρεσα και είδα όταν κατακάθισε η θολούρα στο ποτήρι μου τη διαύγεια που απέκτησε το νερό. Η φόρμα όμως ήρθε όταν διάβασα τις «Ιστορίες της παλάμης», το βιβλίο του Ιάπωνα Γιασουνάρι Καουαμπάτα με το βραβείο Νόμπελ, είναι ένα εκπληκτικό βιβλίο και σου το συστήνω».
Αυτοβιογραφείστε τρόπον τινά στο βιβλίο θα ρωτήσουμε τον Σωτήρη Παστάκα. «Από κάποιο και σημείο, ναι... Μπήκε και ο Ψ ως σχολιαστής σε διάφορα φαινόμενα, γιατί μην ξεχνάμε ότι η τελευταία δεκαετία ήταν γεμάτη «γεγονότα», οπότε πέρασε κι αυτό σαν σχόλιο κοινωνικό και παρηγοριάς. Βέβαια επειδή μιλάμε και για ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα δεν δόθηκαν όπως είναι οι πρωταγωνιστές. Τις περισσότερες φορές είναι μια μίξη από τρία-τέσσερα περιστατικά. Εδώ με βοήθησε πάρα πολύ το βιβλίο «Ιταλικά λαϊκά παραμύθια» όπως το μετέγραψε ο Ίταλο Καλβίνο. Είναι απίθανο βιβλίο, που κι αυτό στο συστήνω. Εχει έντονα το στοιχείο της παραμυθίας, δηλαδή της υπερβολής για παράδειγμα στους αριθμούς, όπως τα «12 αδέρφια», τα «7 παιδιά», τους «45 ψυχιάτρους» συν τα ρητά, τις παροιμίες... Τις ιστορίες μπορείς να τις διαβάσεις και ξεχωριστά» θα επισημάνει απαντώντας.
Είναι οδηγός προς νέους ψυχιάτρους το βιβλίο σας, θα τον ρωτήσουμε, για να απαντήσει λέγοντας ότι: «Να σου πω την αλήθεια είχα στο μυαλό μου και τους νέους που αρχίζουν ειδικότητα στην Ψυχιατρική. Πάντα είχα πολύ καλή σχέση με τα παιδιά που έκαναν ειδικότητα και έρχονταν στην κλινική και αυτήν τη σχέση «κάπως» βλέπω ότι την αγγίζω μέσα από το βιβλίο. Να τους λέω και να τους διηγούμαι διάφορα περιστατικά που δεν υπάρχουν στα βιβλία τα επίσημα και τα εγχειρίδια των εξετάσεών τους...».
Η νέα γενιά των Λαρισαίων λογοτεχνών είναι πλούσια και σε ποιότητα και σε ποσότητα, θα του επισημάνουμε για να τον ρωτήσουμε αισθάνεσθε χαρούμενος που εν μέρει -λιγότερο ή περισσότερο- συμβάλατε κι εσείς σ’ αυτό, «Αισθάνομαι ιδιαίτερα καλά γιατί με αγκάλιασαν όλα τα παιδιά. Τα είχα «βγάλει» πριν τα γνωρίσω όταν είχα το περιοδικό «ποιείν» στην Αθήνα. Ο αριθμός των Λαρισαίων λογοτεχνών έχει μεγαλώσει πολύ και χαίρομαι ιδιαίτερα γι’ αυτό» θα τονίσει καταληκτικά ο Σωτήρης Παστάκας.
ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΙΛΙΟΥ
Συνηθισμένος να θέτει σε εφαρμογή την ενσυναίσθηση (empathy) στη σχέση με τους ασθενείς του, βάζοντας τον εαυτό του στη θέση τους συνεχώς (μια άσκηση που τον έκαψε ως ψυχίατρο), ο δόκτωρ Ψ νιώθει την ασυνείδητη ανάγκη να δει τον ίδιο μέσα από τα μάτια των άλλων. Χρησιμοποιεί λοιπόν την ενσυναίσθηση και στη σχέση του με όλους τους άλλους, για να μπει στη θέση τους και να καταλάβει τον υπέροχο κόσμο και τα ανθρώπινα που τον απαρτίζουν. Ανάμεσα στους άλλους, δημιουργεί ψευδή βιογραφικά στοιχεία για να τους «ανοίξει», στήνεται στην ουρά και κρυφακούει, χρησιμοποιεί τις αστικές συγκοινωνίες, λατρεύει τις τηλεοπτικές σειρές και τους μύθους... Ένας ψυχίατρος που αποφεύγει την παρέα των συναδέλφων του (τους οποίους ωστόσο παρατηρεί αμείλικτα και καταγράφει τα τικ και τις συμπεριφορές τους) και προτιμά τη φιλία με μουσικούς, ζωγράφους, ποιητές, ηθοποιούς, πρεζάκια, φυλακόβιους και θεότρελους. Ένας ψυχίατρος που γράφει ποιήματα μας μιλάει με χιούμορ και αυτοσαρκασμό για τα μείζονα ψυχιατρικά θέματα: την απώλεια, τον έρωτα, τη φιλία, το σεξ, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, την ευτυχία, τον χρόνο, την αυτογνωσία και συνταγογραφεί ανύπαρκτα φάρμακα. Ο αναγνώστης θα ανακαλύψει μόνος του αυτό που γνώριζε ήδη από τον τίτλο: τον ψεύτη και τον ψυχίατρο δόκτορα Ψ στη διαρκή προσπάθεια για αυτογνωσία. Γιατί 2.500 χρόνια ψυχιατρικής προσπαθούν να απαντήσουν στο σωκρατικό ζητούμενο, αυτό το «γνώθι σαυτόν», που παραμένει άλυτο.
