Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος μέσα από τα μάτια του Γιώργου Αρβανίτη

Ο ΕΠΙ ΣΕΙΡΑ ΕΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΗΝ «Ε» ΓΙΑ ΤΑ 10 ΧΡΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ THEO

Στιγμιότυπο από έκθεση φωτογραφίας του Γιώργου Αρβανίτη στον Παλαιό Παντελεήμονα

Του Θανάση Αραμπατζή

Δέκα χρόνια χωρίς τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Μια αιωνιότητα σχεδόν. Δέκα χρόνια χωρίς τον «μέγα ποιητή των εικόνων», τον σκηνοθέτη, πλάνα του οποίου ζήλεψαν ο Αντρέι Ταρκόφσκι, ο Ακίρα Κουροσάβα και ο Βέρνερ Χέρτζογκ που μετά από μια προβολή του «Θιάσου» γονάτισε συμβολικά μπροστά του και του φίλησε τα πόδια. Στενός συνεργάτης του επί πολλά χρόνια, 11 ταινίες άλλωστε γύρισαν πλάι πλάι, ο Γιώργος Αρβανίτης, ο διευθυντής φωτογραφίας του. Η σχέση που τους ένωνε κάτι πολύ περισσότερο από επαγγελματική, κάποιος θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει ίσως και καρμική: γνωρίστηκαν ως συμμετέχοντες στην ομάδα κινηματογραφιστών μαζί με τον Παντελή Βούλγαρη και τον Χρήστο Παλιγιαννόπουλο κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Γύρισαν μαζί την πρώτη ταινία μικρού μήκους του σκηνοθέτη με τον τίτλο «Εκποµπή», μια ταινία διάρκειας 22 λεπτών, που τους πήρε δύο χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί. Πορεύτηκαν κινηματογραφικά ο ένας στο πλευρό του άλλου για δεκαετίες ολόκληρες. Αμφότεροι δε γνώρισαν τις συζύγους τους στον Πλαταμώνα, στα γυρίσματα του εμβληματικού «Μεγαλέξαντρου». «Γι’ αυτό ο Θοδωρής -όπως κι εγώ- αγαπούσε τόσο πολύ αυτό το μέρος» θα πει σήμερα στην «Ε» ο Γιώργος Αρβανίτης, λίγες μέρες μετά από τη θλιβερή επέτειο των 10 χρόνων από τον θάνατό του.

Ο Γιώργος Αρβανίτης που ζει μόνιμα στη Γαλλία βρίσκεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα για να συμμετάσχει στο αφιέρωμα του Γαλλικού Ινστιτούτου στον Θεόδωρο Αγγελόπουλο, που ήταν προγραμματισμένο για τη Δευτέρα και η κακοκαιρία το μετέθεσε για την προσεχή Δευτέρα. Ωραίο φως έχει όταν χιονίζει, θα μπορούσε να είναι σκηνικό για ταινία του Αγγελόπουλου, θα επισημάνουμε «Θα μπορούσε» απαντά ο Γιώργος Αρβανίτης. «Αλλωστε ο Αγγελόπουλος αγαπούσε τα χιόνια. Βρίσκομαι στην Ελλάδα για το αφιέρωμα του Γαλλικού Ινστιτούτου στον Αγγελόπουλο και όταν άρχισε να χιονίζει είπα: κοίταξε να δεις μέχρι και ο καιρός είναι μαζί μας. Σαν να μας έλεγε πάμε να κάνουμε γύρισμα στο φως. Πραγματικά ωραίο φως. Αγγελοπουλικό φως». Και αρβανίτειο φως, «Και αρβανίτειο».
ΤΑΙΝΙΕΣ ΜΕ ΨΙΧΟΥΛΑ...
Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον Θοδωρή Αγγελόπουλο, θα τον ρωτήσουμε για να μας πει ότι: «Η συνεργασία μας ήταν άψογη. Με τσακωμούς και διαφωνίες βέβαια, αλλά ήταν επάνω στη δουλειά και για τη δουλειά. Ο Θόδωρος στηριζόταν σε μένα και εγώ στηριζόμουν στον Θόδωρο. Είχε έναν τρόπο να με ιντριγκάρει, και να με πιέζει, αλλά δεν γινόταν αλλιώς. Την εποχή που κάναμε τις ταινίες εμείς είχαμε ελάχιστα χρήματα. Να φανταστείς ότι «Ο Θίασος» και η «Αναπαράσταση» έγιναν σχεδόν με ψίχουλα. Επρεπε να δίνουμε κάθε ικμάδα των δυνάμεών μας. Εγώ τον θαύμαζα για το πείσμα και το κουράγιο που είχε. Ο ένας συμπλήρωνε τον άλλο πάνω στη δουλειά, εγώ ήξερα τι ήθελε ο Θόδωρος και ο Θόδωρος ήξερε ότι εγώ θα το κάνω. Όλο αυτό βέβαια έβγαινε μέσα από μία ένταση και ήταν φυσικό να υπάρχει ένταση γιατί έπρεπε να κάνουμε το γύρισμα με σχεδόν μηδενικά μέσα. Επρεπε να βρούμε λύσεις και αυτό μας έσπαγε τα νεύρα, αλλά το αποτέλεσμα μάς δικαίωνε. Μετά πηγαίναμε και πίναμε το κρασάκι μας και τα λέγαμε».
ΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ
Εκτός κινηματογράφησης τι άνθρωπος ήταν; «Καταρχήν ήταν ένας άνθρωπος με πολύ χιούμορ αν και δεν το έδειχνε. Σε πολλούς φαινόταν ότι κρατούσε μια απόσταση, αλλά όλο αυτό ήταν η αφοσίωση που είχε στην τέχνη του. Το μυαλό του Θοδωρή ήταν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο σε αυτό που έκανε, εγώ μπορεί να του έλεγα, χαλάρωσε κι απόλαυσε το κρασί σου, αυτός όμως ήδη δούλευε την επόμενη μέρα» θα σημειώσει ο κ. Αρβανίτης. Είχατε επισκεφτεί και τη Λάρισα για γυρίσματα θα αναφέρουμε «Βέβαια! Πολλές φορές. Θυμάμαι για τον «Θίασο» είχαμε κάνει γυρίσματα σε ένα καταπληκτικό καφενείο που απ’ ό,τι μαθαίνω δυστυχώς γκρεμίστηκε. Στον «Μελισσοκόμο» κάναμε γυρίσματα στην Τσαριτσάνη και τον Τύρναβο. Κόσμος συνέρρεε προκειμένου να δει από τον Μαρτσέλο Μαστρογιάννι. Το «Τοπίο στην Ομίχλη» το σκηνικό στήθηκε στο ανάχωμα κοντά στο Αεροδρόμιο, ενώ για το «Μία αιωνιότητα και μία μέρα» γυρίσματα έγιναν στο εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο «Εντελβάις» στην Εθνική οδό».
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
Ηταν τόσο προσηλωμένος στη δουλειά του όσο ακούγεται ότι ήταν; «Όταν γύριζε ταινία ο Θοδωρής Αγγελόπουλος σκεφτόταν μόνο αυτό. Εβαζε το κεφάλι κάτω και περπατούσε σκεφτόμενος την ταινία. Δεν σου κρύβω πως πολλές φορές τον είχα σώσει εγώ από αυτοκίνητα, του έλεγα: έλα εδώ ρε παιδί μου, πρόσεχε πού πας. Δυστυχώς το νήμα της ζωής του κόπηκε βίαια χάνοντας η Ελλάδα έναν τεράστιο κινηματογραφιστή». Εχει κατανοήσει η χώρα μας το μέγεθος του ανθρώπου, θα τον ρωτήσουμε, για να μας πει ότι: «Δεν ξέρω για την Ελλάδα, αλλά οι άνθρωποι στο εξωτερικό ναι. Μην ξεχνάς ότι εγώ έφυγα από την Ελλάδα και ήμουν γνωστός στην Ευρώπη και στην Αμερική μέσα από τις ταινίες του Αγγελόπουλου. Οσο για την αναγνώριση θα σας πω μόνο αυτό: την εκδήλωση για τα δέκα χρόνια από τον θάνατό του, ποιος την κάνει; Το γαλλικό κράτος μέσω της Γαλλικής Πρεσβείας…».
Τέλος θα του ζητήσουμε να ανακαλέσει ένα περιστατικό από τη μνήμη του, για να μας πει: «Επειδή ήταν μακρινά τα πλάνα του και όλοι έλεγαν ότι είναι μακριά ηθοποιοί και η κίνηση αργή, είχα πάρει εγώ κάτι κιάλια και κοίταζα στην ταινία «Μεγαλέξαντρος» τα βουνά απέναντι, έρχεται ο Θοδωρής και με ρωτάει «Τι κοιτάς;» του λέω κι εγώ ψάχνω τους ηθοποιούς. Του άρεσε πολύ να τον πειράζω, έκανε πως θύμωνε αλλά γελούσε...».