«Προίκα» ένωσε Ελληνες και Τούρκους

ΤΑΙΝΙΑ ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟΥ 1923

Η σκηνοθέτης Γκιουλσέλ Οζκάν με τον συγγραφέα Κεμάλ Γιαλτσίν

Το δράμα των προσφύγων από την Ελλάδα και την Τουρκία που αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν βάσει της Σύμβασης περί Ανταλλαγής των Πληθυσμών που υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών τον Ιανουάριο του 1923, επιχειρεί να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη η τουρκικής καταγωγής Γερμανίδα σκηνοθέτρια Γκιουλσέλ Οζκάν. Ξεκινώντας από μια πραγματική ιστορία, που καταγράφηκε από τον Τούρκο συγγραφέα Κεμάλ Γιαλτσίν στο βιβλίο «Μια προίκα αμανάτι», η Γκ. Οζκάν θα ακολουθήσει την πορεία μιας οικογένειας Ελλήνων που εμπιστεύτηκαν τα προικιά των κοριτσιών τους στον Τούρκο γείτονα.

«Το βιβλίο «Μια προίκα αμανάτι» αφηγείται το δράμα των προσφύγων που προέρχονται και από τις δύο πλευρές. Είναι ένα βιβλίο που αναδεικνύει τις αφηγήσεις των ανθρώπων αυτών και το τραύμα που έχει μείνει όχι μόνο στους πρόσφυγες της πρώτης γενιάς, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει και σε αυτούς της δεύτερης και της τρίτης γενιάς. Όταν διάβασα το βιβλίο, εντυπωσιάστηκα τόσο πολύ από τις αφηγήσεις των προσφύγων από την Ελλάδα και την Τουρκία κι αποφάσισα να το γυρίσω σε μια ταινία μυθοπλασίας. Μεταφέροντας την υπόθεση αυτού του βιβλίου στη μεγάλη οθόνη θέλω να αναδείξω τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων και να προβάλω το δράμα τους και την αλήθεια. Κι αφού δείξω αυτόν τον εφιάλτη που έζησαν να δώσω στις νεότερες γενιές το μήνυμα: «Να μην ξανασυμβούν όλα αυτά που οδήγησαν τους ανθρώπους στην προσφυγιά»», τονίζει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η σκηνοθέτρια. Όπως εξηγεί, στο πλαίσιο της επίσκεψης που πραγματοποιεί στην Ελλάδα, θα μεταβεί μαζί με τον Κεμάλ Γιαλτσίν σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, κυρίως τόπους όπου εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες, ενώ θα επισκεφτεί και λαογραφικά μουσεία προκειμένου να δει τις φορεσιές των ανθρώπων εκείνης της εποχής. Επίσης θα συναντηθεί με εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης και με επιχειρηματίες που θα μπορούσαν να στηρίξουν την παραγωγή της ταινίας ώστε να καταστεί δυνατή η ολοκλήρωσή της στην 100ή επέτειο της ανταλλαγής των πληθυσμών. Να σημειωθεί ότι αντίστοιχες επαφές είχε τον περασμένο μήνα σε περιοχές της Τουρκίας.
Στο πλαίσιο της επίσκεψής της στην Ελλάδα, η Γκιουλσέλ Οζκάν είχε συναντήσεις με καθηγητές από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τη Σχολή Κινηματογράφου του ΑΠΘ, ενώ επισκέφθηκε το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού στην Καλαμαριά προκειμένου να αντλήσει υλικό που θα της φανεί χρήσιμο στην ταινία της.
ΜΙΑ ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΟ ΓΕΙΤΟΝΑ
«Καλημέρα αγαπητά αδέλφια μου, Έλληνες. Φίλες και φίλοι σας χαιρετώ με αγάπη και σεβασμό. Καλά που υπάρχετε», λέει στα ελληνικά ο Κεμάλ Γιαλτσίν, ο οποίος είχε έρθει για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από 28 χρόνια.
«Είχα έρθει πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από 28 χρόνια. Είναι η δέκατη φορά που έρχομαι στη Θεσσαλονίκη. Πριν από 28 χρόνια είχα έρθει στην Ελλάδα για να εκπληρώσω το καθήκον που μου ανέθεσαν οι γονείς μου. Να αναζητήσω τους Ρωμιούς γείτονες, που είχαν αφήσει στον παππού μου τα προικιά τους για να τα φυλάξει. Ξεκίνησα την αναζήτηση από την Αθήνα, πήγα στη Θεσσαλονίκη, την Κοζάνη, τα Γρεβενά, τη Βέροια, την Έδεσσα, τον Πλαταμώνα. Γύρισα την Ελλάδα πόλη πόλη, χωριό χωριό, για να βρω τους γείτονες του παππού μου», λέει ο Κεμάλ Γιαλτσίν, σημειώνοντας ότι τελικά κατάφερε να εντοπίσει την οικογένεια που έψαχνε, στον Βόλο.