η ποιητική του συλλογή του Λαρισαίου ποιητή Ηλία Κουρκούτα «Ο σκύλος της αγάπης» (εκδόσεις «τόπος») που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε επιμέλεια Άρη Μαραγκόπουλου. Για τη συλλογή μίλησαν ο Δημήτρης Αγγελής, ποιητής (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2016) και δοκιμιογράφος, διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών και εκδότης του Περιοδικού Φρέαρ, το οποίο βραβεύτηκε από την Επιτροπή Κρατικών Βραβείων. Μίλησαν επίσης για τη συλλογή η Λένα Καλλέργη, βραβευμένη ποιήτρια και δόκιμη μεταφράστρια, καθώς και ο Γιώργος Ρούσκας, ποιητής, κριτικός Λογοτεχνίας και δοκιμιογράφος.
Ο Δημήτρης Αγγελής μίλησε για την ποίηση που έχει απομακρυνθεί από τη συγκινησιακή διάστασή της και το αναγνωστικό κοινό από αυτήν. Αναφέρθηκε στο Μανιφέστο ενάντια στην Ποίηση της Αβεβαιότητας για να τονίσει ότι πλέον η ποίηση απομακρύνεται επικίνδυνα από την έμφυτη επικοινωνιακή της τάση με πλήθος συμβολικών στοιχείων και των τεχνασμάτων που δεν κάνουν άλλο από το να αποκρύπτουν μια έλλειψη παλμού ή αυθεντικών ιδεών. Το συναίσθημα είναι παγκόσμιο και διαχρονικό και η ποίηση οφείλει να το προκαλεί, όπως επισημαίνουν οι Ισπανοί συγγραφείς του Μανιφέστου. Το ποιητικό πόνημα του Ηλία Κουρκούτα είναι γεμάτο συγκινήσεις με έναν λόγο συνεκτικό και στιβαρό που συνδέει τον αναγνώστη με τα βιώματα της αληθινής ζωής.
Όπως αναφέρει και ο Αλέξης Πολίτης με αφορμή το τελευταίο πόνημα του Κώστα Κουτσουρέλη, η σημερινή ποίηση δεν απευθύνεται πλέον στο κοινό, παρά στην κλειστή συντεχνία των ομότεχνων με βάση την ανάγκη των σύγχρονων ποιητών να αναγνωριστούν από αυτούς. Αντίθετα, η ποίηση του Ηλία Κουρκούτα είναι σε συγχρονισμό και σε έντονη συγκινησιακή σύνδεση με τον μέσο αναγνώστη ακόμη και αυτόν που δεν είναι εξοικειωμένος με την ποίηση.
Από την πλευρά της, η Λένα Καλλέργη τόνισε την έντονη παρουσία, αλλά και απουσία αρσενικών και πατρικών μορφών, χωρίς να λείπουν οι μητρικές και γυναικείες μορφές. Το διακύβευμα, όπως επισήμανε, είναι «τι συμβαίνει στους άντρες, στη σχέση τους με τον πατέρα και τον Πατέρα-θεό, με την καταγωγή, με την ικανότητα να συνδεθούν και να αγαπήσουν, με την πατρίδα που είναι οι πρόγονοι, με άλλους ανθρώπους που λειτουργούν ως πατρικές φιγούρες ή με τους οποίους μοιράζεται κανείς τη μοίρα να είναι γιος, δηλαδή άνθρωπος σε αυτήν τη γη».
Η ομιλήτρια ανέφερε, επίσης, ότι η ποιητική φωνή του Ηλία Κουρκούτα καταδείχνει «τις ελλείψεις και τις δυσκολίες των γυναικών, μόνων ή μέσα σε ζευγάρι που είναι ίσως πιο λειασμένες, αφού αναδεικνύεται η γυναικεία μορφή ως τροφός και μορφή προσφοράς. Έχουμε, όμως, και το βίωμα των γυναικών που έχουν υποφέρει από άντρες, καθώς ο ποιητής πραγματεύεται τις προκλήσεις των ερωτικών δεσμών και των σχέσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών».
Ποιήματα με βάθος, που μιλούν με συγκινητικό τρόπο για τον φόβο των ανθρώπων απέναντι στον θάνατο και τη θλίψη της απώλειας: «Όλοι οι άνθρωποι βλέπουν / τον θάνατο σαν συνάντηση / παλιών συμμαθητών / κι απελπισμένων φίλων» όπως αναφέρεται στο ποίημα «Τελετές ταφής».
Η Λένα Καλλέργη τόνισε την αρτιότητα των ποιημάτων «όπου ζυγίζεται η εμπειρία και η συγκίνηση με τρόπο άμεσο, που φανερώνει έναν άνθρωπο που έχει δουλέψει πολύ με συναισθήματα και βιώματα και προσφέρει μια δουλειά κατασταλαγμένη», ενώ συνοψίζοντας σημειώνει ότι «σε κάθε ενότητα υπάρχει πλούτος εμπειριών, φωνών, ποιητικών σχημάτων. Και ο σκύλος της αγάπης έρχεται στις πιο δύσκολες στιγμές για να προσφέρει παρηγοριά μέσα από μια αγάπη πρωτογενή και άδολη, πιστή και τρυφερή, που όλοι έχουμε ανάγκη».
Ο Γιώργος Ρούσκας από τη μεριά του έχοντας αναφέρει πολλά αποσπάσματα από το βιβλίο τόνισε, μεταξύ άλλων, το δυναμικό και συγχρόνως ρευστό στοιχείο (π.χ. θάλασσες, ποτάμια, βροχή) στο ποιητικό σύμπαν του συγγραφέα, ώστε θα μπορούσε να καταλάβει και τον ίδιο τον τίτλο του βιβλίου: «Τα ποτάμια της αγάπης». Υπάρχουν ποτάμια περισυλλογής, διαλογισμού και μνήμης: οι άντρες βλέπουν στα ποτάμια μόνο ήσυχα νερά/ξεχασμένα αδέλφια κι αγαπημένους φίλους.
Ο άνθρωπος τοποθετείται στον όγκο του μεγάλου των ανθρώπων ποταμού, της κοινωνίας, συνθετικό συστατικό της οποίας αποτελεί, με το κοινωνικό ανθρώπινο ποτάμι να ρέει ανάμεσα στα στοιχεία της Φύσης: Ορίστηκα και ζούσα/ανάμεσα στον ουρανό και το ηφαίστειο/τον δαίμονα αέρα/το κόκκινο βαθύ ανθρώπινο ποτάμι.
Ηφαίστειο = φωτιά, αέρας, ποτάμι = νερό, λείπει η γη από την Τετρακτύ του Πυθαγόρα, από τη θεμελιώδη θεώρηση του κόσμου του Εμπεδοκλή, υπογράμμισε ο κ. Ρούσκας. Στη θέση της μπαίνει ο ουρανός, ο Πλατωνικός αιθέρας, ώστε τα τέσσερα στοιχεία του ψυχικού κόσμου του ποιητικού υποκειμένου είναι φωτιά, αέρας, νερό, αιθέρας. Με αυτά τα τέσσερα καλείται να συνθέσει τη δικιά του αρμονική, αντιληπτή με λέξεις για όσο χρόνο ενσαρκώνεται στο γήινο πεδίο.
Οι ομιλητές συνολικά υπογράμμισαν τη συγκινησιακή φόρτιση που εκλύουν τα ποιήματα μιλώντας για τα πάθη, τις απώλειες, τα άγχη θανάτου που μεταπλάθονται σε έντονες ποιητικές εικόνες, αλλά και τα αντικρουόμενα συναισθήματα με τα σημαντικά πρόσωπα που συνθέτουν το ψυχικό κοσμοείδωλο του σημερινού ανθρώπου συνιστώντας τα πλέον εμφανή και «δυνατά» στοιχεία της ποίησης του. Την παρουσίαση εμπλούτισαν οι ηθοποιοί Ανθή Κουρουπή και Θάλεια Παπαδοπούλου με την έντονη θεατρικότητα με την οποία απήγγειλαν τα ποιήματα.
Κλείνοντας παρατίθεται ένα απόσπασμα από τη συλλογή με τίτλο «Εμείς/ Αυτοί».
Αυτοί
Άντρες φουγάρα / τις Κυριακές τ’ απομεσήμερα / γραβάτες στο πάτωμα / σκέψεις σκληρές / άλογα ατίθασα στη μοναξιά της επιθυμίας / άντρες χωμένοι στις πολυθρόνες / σαν πτώματα απλωμένα και πάνω τους άσπρα σεντόνια / σαν για να κρατάνε τη φρεσκάδα του νεκρού / αυτοί ήταν οι πατέρες μας.
Εμείς
Είναι που πορευτήκαμε νωρίς /είναι που πήραμε και δώσαμε πολλά / από τις μανάδες και τις εποχές /είναι που αγαπήσαμε χωρίς να το γνωρίζουμε και ψάχνουμε σαν τους τυφλούς / να μάθουμε τα χρώματα.
Θανάσης Αραμπατζής
