Η «Ζωντανή μνήμη» του Στέλιου Τσιανίκα

Το βιβλίο «πολιτικό, πολιτιστικό και αισθητικό περιουσιολόγιο» της Ανατολής Αγιάς

Κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό το βιβλίο του κ. Στέλιου Τσιανίκα «ΖΩΝΤΑΝΗ ΜΝΗΜΗ». Το βιβλίο είναι το «πολιτικό, πολιτιστικό και αισθητικό περιουσιολόγιο» του χωριού του, της Ανατολής Αγιάς, ενώ στις σελίδες του ο συγγραφέας περιγράφει τις συγκλονιστικές μορφές των γυναικών του χωριού του, οι οποίες βίωσαν το μεγάλο πένθος της απώλειας αγαπημένων προσώπων.

Όπως αναφέρεται στον πρόλογο του βιβλίου «Άκουγα από τους παππούδες μας όταν μιλούσαν για την τραγική περίοδο 1940-1950 ότι τη δεκαετία αυτή χάθηκαν από το χωριό μας τα καλύτερα παιδιά. Για λόγους ιστορικής δικαιοσύνης έπρεπε τα παιδιά αυτά να καταγραφούν.
Βρήκα στα συρτάρια του Γιώργου και του Σίμου Γερογιώργου δύο καταλόγους. Ακολούθως με τον φίλο μου Κυριαζή Μαρούδα, ψάξαμε σπίτι-σπίτι τους νεκρούς. Το αποτέλεσμα αυτής της έρευνας ήταν συγκλονιστικό. Η Ανατολή έχασε 128 ανθρώπους. Χάθηκε δηλαδή το 10% των κατοίκων εκείνης της περιόδου. Τραγικό!
Έτσι αποφάσισα να αναλάβω την ευθύνη να καταγράψω το πολιτικό, πολιτιστικό και αισθητικό περιουσιολόγιο του χωριού μου, προλαβαίνοντας εν ζωή τις μνήμες των συγχωριανών μου, αλλά και τη δική μου μνήμη, γιατί όπως μας λέει ο Σεφέρης «αύριο η ψυχή μας κάνει πανιά» […].».
Ο Στέλιος Τσιανίκας γράφει επίσης ότι: «Στην ελληνική παράδοση που αφορά τις πυρίκαυστες περιοχές από πολέμους και εμφύλιες τραγωδίες, η γυναικεία παρουσία θρηνεί και οδύρεται. Είναι γνωστός ο τριπλός θρήνος της Ανδρομάχης, της Εκάβης και της Ελένης στην τραγωδία του Ευριπίδη Τρωάδες. Επίσης στην τραγωδία του Ευριπίδη Ικέτιδες, οι χαροκαμένες γερόντισσες από το Άργος, πέφτουν στα πόδια του βασιλιά των Αθηνών, Θησέα, και πνιγμένες στα δάκρυα παρακαλούν τον βασιλιά να τους λυπηθεί και να δώσει τάφο στα παιδιά του. Στην Οδύσσεια ραψωδία Ω, οι Μούσες θρηνούν τον Αχιλλέα. Όταν ο Απόλλων και η Άρτεμις σκοτώνουν τα δώδεκα παιδιά της Νιόβης, η Νιόβη μεταμορφώνεται σε πέτρα στον Σίπυλο για να θρηνεί για πάντα.
Ο μύθος λέει, όταν η Νιόβη αντίκρισε τα παιδιά της νεκρά, «εκ της φρίκης έμεινε άλαλος και ακίνητος ως να απελιθώθη. Μια θύελλα την ανήρπασε και την μετέφερε στο όρος Σίπυλο της Φρυγίας όπου εκεί θρηνεί χύνουσα τα δάκρυά της αιωνίως».
Ο περιηγητής Παυσανίας γράφει: «Όταν ανέβηκα στο όρος Σίπυλο της Φρυγίας αντίκρισα βράχον όστις εκ τινός αποστάσεως ορώμενος, παρέχει σχήμα γυναικός δεδακρυμένης και κατηφούς». Αυτήν την κατήφια της Νιόβης αντίκρυζα πάντα στα πρόσωπα των γυναικών του χωριού μου όταν τις συναντούσα. Ο πόνος μανάδων, θυγατέρων, αδελφών, συζύγων, είναι βαρύς και αβάσταχτος, συντριπτικός και άδικος. Όπως ο πόνος της Νιόβης που μεταμορφώθηκε σε πέτρα, κλείνοντας μέσα στην πέτρινη μορφή της τον γόο, την οιμωγή και τον βόγγο».
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε δε «...Η γιαγιά Λούκαινα έχασε μέσα σε 10 χρόνια 3 παιδιά. Τον Γιώργο στην Αλβανία, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, τον Χαρίλαο και τον Χρίστο στον εμφύλιο. Εξομολογείται στην κόρη της Ευδοξία πως κάθε μέρα κλείνεται στο σπίτι της, το οποίο έβαψε μαύρο ρίχνοντας στον ασβέστη καρβουνόσκονη. Τα βράδια κάθεται στη ρίζα μιας καρυδιάς και θρηνεί […]
Εδώ η οδύνη της γιαγιάς Λούκαινας ταυτίζεται με την οδύνη των μύθων, αλλά και τον σπαραγμό των μεγάλων ποιητικών κειμένων».
Το βιβλίο διατίθεται στο βιβλιοπωλείο «Παράθυρο στον κόσμο» Παλαιολόγου 2 (περιοχή Σταθμού) - τηλ.: 2411-116.754.