Νηφάλιος αναστοχασμός του νεοελληνικού κράτους

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΜΑΡΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΧΘΕΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ

Η συλλογική ωρίμανση του ελληνικού λαού μετά την Ελληνική Επανάσταση, αλλά και οι νέοι θεσμοί και οι πολιτικές πρακτικές που υιοθετήθηκαν μετά από αυτήν ήταν στο επίκεντρο της εξαιρετικής διάλεξης που έδωσε η Λαρισαία καθηγήτρια Ιστορίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Μαρία Ευθυμίου, χθες, στο Δημοτικό Ωδείο της πόλης. Η κ. Ευθυμίου με τον δικό της γλαφυρό και εξαιρετικά μεταδοτικό τρόπο, μακριά από μανιχαϊσμούς, μυθοποιήσεις και δαιμονοποιήσεις, έδωσε την ευκαιρία για έναν νηφάλιο αναστοχασμό, χωρίς κορόνες συναισθηματολογίας, τοποθετώντας ψηφίδες στο μωσαϊκό της «γνωριμίας» (μας) με το νεοελληνικό κράτος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τη διάλεξη που έφερε τον τίτλο «1821: Συνέχειες και ασυνέχειες», διοργάνωσε η Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Επιστημών και το Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων, ενώ την κ. Ευθυμίου προλόγισε η Κωνσταντίνα Κόντσα του Μουσείου Σιτηρών και Αλεύρων.
Η κ. Ευθυμίου δίνοντας το κοινωνικοστρατιωτικό στάτους της εποχής, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη ναυτοσύνη των Ελλήνων, που αν και υπόδουλοι συντηρούσαν μεγάλους στόλους, με προεξάρχουσες περιοχές το νησί της Ύδρας και το Γαλαξίδι. Μάλιστα η κ. Ευθυμίου τόνισε ότι το Γαλαξίδι δεν μπόρεσε να συμμετάσχει στην Επανάσταση, γιατί οι Τούρκοι έκλεισαν τον στόλο του Γαλαξιδίου στο λιμάνι, άρπαξαν τα πλοία και κρέμασαν στα κατάρτια τους Γαλαξιδιώτες ναύτες.
ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ
ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ
«Η Φιλική Εταιρεία όταν ξεκινούσε τη δράση της είχε πολλά στον νου της» θα σημειώσει η Λαρισαία ιστορικός αναφερόμενη στο μέρος απ’ όπου θα ξεκινούσε η Επανάσταση. «Είχε φανταστεί αρχικά να ξεκινήσει η Επανάσταση στην Πελοπόννησο που είναι το πιο νότιο σημείο της Βαλκανικής και άρα μακρύτερα από τις περιοχές που στρατωνίζονταν τα οθωμανικά στρατεύματα. Τα μεγαλύτερα στρατόπεδα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν στην Κωνσταντινούπολη, στην Αδριανούπολη, στη Θεσσαλονίκη, στα Γιάννενα, αλλά και εδώ στη Λάρισα, στο Γενί Σεχίρ, όπως λεγόταν, που ήταν και το τελευταίο σημείο με πολύ στρατό. Οπότε η Πελοπόννησος ήταν η «ιδανική» περιοχή για να ξεκινήσει η Επανάσταση. Η δεύτερή τους επιλογή ήταν να ξεκινήσει η Επανάσταση μέσα στην Κωνσταντινούπολη και Έλληνες ταυτοχρόνως να κάψουν κάποιες συνοικίες που είχαν επιλεγεί και Έλληνες ναύτες να έκαιγαν τον οθωμανικό στόλο μέσα στον ναύσταθμο. Ο σουλτάνος όμως εκτέλεσε προληπτικά και παραδειγματικά ναύτες του στόλου που έμαθε ότι είναι μέσα στη «συνωμοσία». Η επόμενη επιλογή ήταν η Μολδαβία και η Βλαχία και από κει ξεκίνησε το όλο πράγμα. Και ξεκίνησε από κει γιατί η Βλαχία είναι κοντά στη Ρωσία, η Ρωσία ήταν μεγάλος εχθρός της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, είναι χριστιανική ορθόδοξη δύναμη και όλοι οι Βαλκάνιοι χριστιανικοί ορθόδοξοι λαοί έχουν μια ρωσοφιλία την εποχή εκείνη και φυσικά η Φιλική Εταιρεία υπολόγιζε ότι τη ενάρξει των ελληνικών δράσεων μέσα στη Βλαχία, η Ρωσία θα μπει μέσα στη Βλαχία όπως είχε κάνει και στο παρελθόν και εξ αυτού επελέγη αυτή η περιοχή», ενώ σε άλλο σημείο η κ. Ευθυμίου μιλώντας για τη σύσταση των ανθρώπων που απάρτιζαν τη Φιλική Εταιρεία θα σημειώσει ότι: «Έχουμε πια πολλές και καλές μελέτες για τα στοιχεία της Φιλικής Εταιρείας η συντριπτική πλειοψηφία, πάνω από το 50% των μελών της Εταιρείας είναι έμποροι, η επόμενη ομάδα είναι λόγιοι, δάσκαλοι, γιατροί και άλλα τέτοια επαγγέλματα, η τρίτη ομάδα είναι προύχοντες, η τέταρτη είναι κληρικοί, η πέμπτη είναι αρματολοί και κλέφτες και η έκτη είναι γεωργοί που ήταν ελάχιστοι».
Ο ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ «ΒΟΗΘΗΣΕ»
ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Η Μαρία Ευθυμίου δίνοντας το στίγμα της κατάστασης στην Οθωμανική αυτοκρατορία λίγο πριν την έναρξη της Επανάστασης σημείωσε τους πολλούς δελφίνους που ήθελαν να γίνουν σουλτάνοι στη θέση του σουλτάνου και την αναταραχή που έφερναν στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας, με κυρίαρχο πρόβλημα τον Τουρκαλβανό Αλή Πασά που προωθούσε το δικό του κράτος, «μέχρι το σύνταγμα του κράτους του είχε ετοιμάσει, που βρέθηκε στα ρωσικά αρχεία» τόνισε χαρακτηριστικά η Λαρισαία ιστορικός. Ο Αλή πασάς αποδεικνύεται πολύ δύσκολος αντίπαλος, αναγκάζοντας τον σουλτάνο να στείλει τα στρατεύματα της βαλκανικής στην περιοχή. Έτσι διέταξε τον Χουσίτ πασά, που ήταν ο πασάς της Πελοποννήσου, να φύγει από εκεί και να πάει τα στρατεύματά του στα Γιάννενα αδειάζοντας την περιοχή από Οθωμανούς στρατιώτες. Η Φιλική Εταιρεία είπε ή τώρα ή ποτέ, κι έτσι ξεκίνησε...
ΤΟ ΝΑΒΑΡΙΝΟ ΕΔΕΙΞΕ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ
Για την Επανάσταση του 1821, κινητοποιήθηκε το μεγάλο ρεύμα του φιλελληνισμού, το οποίο σάρωσε την Ευρώπη και την Αμερική σε αυτήν τη δεκαετία της Ελληνικής Επανάστασης, με εκατοντάδες δεκάδες ανθρώπων να συγκεντρώνουν χρήματα, φάρμακα, ρούχα και να γράφουν άρθρα υπέρ των Ελλήνων, που δεν είχε ξαναγίνει στην παγκόσμια ιστορία. «Γνωρίζουμε ότι την ώρα που η Επανάσταση πήγαινε να χαθεί, τρεις -μεταξύ τους ανταγωνιστικές- δυνάμεις, της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Αγγλίας συνένωσαν στόλο για να αποτρέψουν τη σφαγή ενός λαού, ήρθαν στον τόπο που συνέβαινε το κακό και πολέμησαν για να αποτρέψουν τις αρνητικές εξελίξεις». Όπως τόνισε η ιστορικός, αυτή η κίνηση έχει καθιερωθεί ως θεσμός, καθώς, όταν σε μία χώρα σημάνει κίνδυνος, στρατεύματα συγκεντρώνονται, υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και πηγαίνουν να σώσουν μια περιοχή από την ανθρωπιστική καταστροφή.
«ΟΧΙ ΠΙΑ»
Η διάλεξη της κ. Ευθυμίου έκλεισε με τους τρεις εμφύλιους πολέμους που συντάραξαν το νεογέννητο νεοελληνικό κράτος και έθεσαν την πορεία της Επανάστασης σε κίνδυνο. «Συγκρούσεις που έφεραν τα δεινότερα αποτελέσματα, οι Ελληνες πέταξαν την καρδάρα με το γάλα επανειλημμένα. Και οι ηρωισμοί και το πείσμα και η καρτερία, αλλά και η αλληλοϋπονόμευση και η ευκολία με την οποία κατρακυλούσαμε σε εμφύλιες συγκρούσεις. Κι αν πρέπει να κρατήσουμε κάτι για τα 200 χρόνια, είναι να φωνάξουμε με μια φωνή «όχι πια!»» τόνισε η Λαρισαία ιστορικός κλείνοντας τη διάλεξή της, για να ακολουθήσει δυνατό και παρατεταμένο χειροκρότημα.
Εν συνεχεία στο βήμα ανέβηκε ο δήμαρχος Λαρισαίων κ. Απόστολος Καλογιάννης, ευχαρίστησε την κ. Ευθυμίου για την εμπεριστατωμένη ομιλία της και ακολούθως της χάρισε το βιβλίο «Η μνήμη της Πόλης. Λάρισα: Κατοχή-Απελευθέρωση (1941-1944)».
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν η βουλευτής ΚΙΝΑΛ κ. Λίτσα Λιακούλη, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δημήτρης Δεληγιάννης, οι αντιδήμαρχοι Πάνος Σάπκας, Σωτήρης Βούλγαρης και Γιάννης Αλεξούλης, δημοτικοί σύμβουλοι, ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη και πολύς κόσμος που γέμισε, τηρουμένων πάντα των υγειονομικών πρωτοκόλλων, το Δημοτικό Ωδείο της Λάρισας.
Θανάσης Αραμπατζής