Ο Λαρισαίος που δίνει φωνή σε αρχαίες ποιήτριες...

ΘΑΝΟΣ ΤΣΑΚΝΑΚΗΣ

-ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕ ΣΠΑΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΞΕΔΩΣΕ -«ΣΙΩΠΗΛΩΝ ΣΠΑΡΑΓΜΑΤΑ. ΠΟΙΗΤΡΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ -ΤΑ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΕ Η ΛΕΝΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΜΗΝΕΥΕΙ Η ΜΑΡΙΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ -ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΣΤΟ ΗΡΩΔΕΙΟ ΣΤΙΣ 2 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Ο Θάνος Τσακνάκης με τη Μαρία Φαραντούρη (δεξιά) και τη Λένα Πλάτωνος

Του Θανάση Αραμπατζή

Γυναίκες που η φωνή τους «έσβησε» στον χρόνο. Ποιήματα που σώζονται μόνο τμήματά τους. Ονόματα αρχαίων ποιητριών αγνοημένα (ως το) σήμερα: Πράξιλλα, Χαριξένη, Κλεοβουλίνη, Λεαρχίς... Κι ένας Λαρισαίος που σπάει την αιώνια σιωπή. Ο Λαρισαίος φιλόλογος Θάνος Τσακνάκης συγκέντρωσε σπασμένα κομμάτια (σπαράγματα) από ποιήματα γυναικών της αρχαιότητας, τα γιάτρεψε και τα ανθολόγησε σ’ ένα βιβλίο, «Σιωπηλών σπαράγματα.

Ποιήτριες του Αρχαίου Κόσμου» (εκδόσεις Ροδακιό) ο τίτλος του. Κι όχι μόνο αυτό, το αποτέλεσμα της εργώδους προσπάθειας του Λαρισαίου, ενέπνευσε την αέρινη Λένα Πλάτωνος που μελοποίησε τα αρχαία ποιήματα, με τη σπουδαία Μαρία Φαραντούρη να τα ερμηνεύει σκορπώντας από πάνω τους τη σκόνη που σώρευσε ο χρόνος, αλλά και οι εποχές που δεν άντεχαν να ακούγονται δυνατά οι γυναικείες φωνές. Μάλιστα το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωριστεί με τα τραγούδια αυτά στις 2 Σεπτεμβρίου στο Ηρώδειο σε μια μεγάλη συναυλία με τη Μαρία Φαραντούρη και τη Λένα Πλάτωνος, σε αφήγηση Μαρίας Σκουλά.
Σήμερα ο Θάνος Τσακνάκης μιλώντας στην «Ε» για το βιβλίο, αλλά και για τη συναυλία, θα σημειώσει ότι: «Οι ποιήτριες του αρχαίου κόσμου είναι γνωστές στην επιστημονική κοινότητα, όχι όμως στο ευρύ κοινό. Αισθανόμουν από φοιτητής δέος για τα πολύτιμα σπαράγματά τους. Ήδη το «σπάραγμα» με την ελλειπτικότητά του, τα κρυμμένα μυστικά του, τα ερωτηματικά που αφήνει, σε προκαλεί να το αγαπήσεις, να το ερευνήσεις, να το ερμηνεύσεις. Νιώθεις πως έχεις ένα χρέος να το αποκαταστήσεις. Ως καθήκον πιο πολύ αντιμετώπισα αυτήν την εργασία από την αρχή».
Ο ίδιος θέλησε να δώσει ξανά φωνή στις ξεχασμένες ποιήτριες και η Μαρία Φαραντούρη ήταν η καλύτερη επιλογή για να ακουστούν ξανά: «Δύο χρόνια τώρα, λίγο πριν την έναρξη της περιόδου των εγκλεισμών λόγω του Covid, πέρασε από τον νου μου να ανθολογήσω τις ποιήτριες και να αποδώσω σπαράγματά τους με τη λογική να τραγουδηθούν. Η Μαρία Φαραντούρη υπήρξε η «κινητήριος δύναμη» της σκέψης μου. Διάβαζα και απέδιδα έχοντας κατά νου τη φωνή της, ένιωθα πως εκείνη, ως μια άλλη υπερχρονική ιέρεια της τέχνης, θα ήταν το αποτελεσματικότερο όχημα για να παρουσιαστούν οι ποιήτριες στον κόσμο ολόκληρο». Και γιατί τη Λένα Πλάτωνος; «Μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη οδηγηθήκαμε χωρίς δεύτερη σκέψη στη Λένα Πλάτωνος για τη μελοποίηση. Κανένας σύγχρονος συνθέτης δεν θα μπορούσε να «επικοινωνήσει» καλύτερα με την ψυχή των ποιητριών αυτών. Η Λένα, όλοι το ξέρουν, είναι ένα σπάνιο σύμπαν η ίδια, με μια μαγική νοητή γραμμή συνδέει το παρελθόν με το μέλλον. Έγραψε, όπως αναμενόταν, ένα έργο πλήρες, βαθύ, πραγματικό διαμάντι, ας μου επιτραπεί να πω ιστορικής σημασίας - κατά μία έννοια». Πώς έφτασε το έργο στο πιεστήριο; «Στάθηκα πολύ τυχερός γιατί το έργο έφτασε στα αυτιά μια μοναδικής γυναίκας, της Τζούλιας Τσιακίρη, που αμέσως πυροδοτήθηκε όπως όλοι μας και δημιούργησε με έμπνευση μια πολύτιμη έκδοση του έργου στις τόσο αγαπημένες και ξεχωριστές εκδόσεις «Το Ροδακιό». Οι σπουδαίοι νεαροί φιλόλογοι Γιώργος Πικράκης και Βασίλης Πετικάς εμπλούτισαν αρχαιογνωστικά και επιμελήθηκαν τυπογραφικά με σπάνια ευαισθησία και γνώση την έκδοση. Οι αποδόσεις των σπαραγμάτων συνοδεύονται από μικρές λυρικές αφηγήσεις - βιογραφίες των ποιητριών, που μελοποιήθηκαν κι αυτές. Στην παράσταση του Ηρωδείου αφηγήτρια θα είναι η σπουδαία Μαρία Σκουλά». Από τούδε και στο εξής οι φωνές των λησμονημένων ποιητριών θα ακούγονται δυνατά: «Είμαι αισιόδοξος για την τύχη των Ποιητριών από εδώ και πέρα. Μια μεγάλη συναυλία κι ένα καλαίσθητο βιβλίο μάς τις ανασύρουν από τη μακραίωνη λήθη και τις φέρνουν σήμερα κοντά μας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο βιβλίο ανθολογούνται οι ποιήτριες Πράξιλλα, Μεγαλοστράτη, Χαριξένη, Κλεοβουλίνη, Λεαρχίς, Θαλιαρχίς, Μυία, Τελέσιλλα, Μηνοφίλη, Παρθενίς, Ανύτη, Γλαύκη, Διοφίλη, Ευρυδίκη, Ηδύλη, Μοσχίνη, Μνησαρχίς, Νοσσίς, Μοιρώ, Απαρνημένη, Θεοσέβεια, Πραξαγορίς, Ήρινα, Αριστοδήμη, Θεανώ, Αριστομάχη, Κόριννα, Γυριννώ, Δαμόφυλα, Ευνείκα, Κλεανθὶς, Γογγύλα, Αβανθις, Ατθίς, Μνασιδίκη, Σαπφώ, Δωρίχα, Μεγάρα, Αρχεάνασσα, Είρανα, Γοργώ, Ανδρομέδα, Ανακτορία, Δίκα, Αναγόρα, Σύρα, Φιλίννη, Ακανθίς, Μελιννώ, Τιμαρίς, Δημαρέτη, Καικιλία, Τρεβούλλα, Διονυσία, Ιουλία, Βαλβίλα, Δελφίς, Κλαυδία, Δαμώ, «Συναμάτη», Αϊλία, Ευδοκία, Αλκινόη, Αυγούστα, Βοιώ, Θεοφίλη, Κλαυδία, Τροφίμη. Στη συναυλία θα ακουστούν μελοποιημένα ποιήματα που εξυμνούν τη φύση, την παιδική φιλία, τον έρωτα, με λυρισμό υψηλής αισθητικής και σπάνια τρυφερότητα που έχουν γράψει οι: Σαπφώ, Ήριννα, Ανύτη, Νοσσίς, Κόριννα, Πράξιλλα, Τελέσιλλα, Μοιρώ.