«Α, ρε μαμά», το πρώτο πεζογραφικό βιβλίο της Ελένης Θωμά

Το πρώτο πεζογραφικό βιβλίο της Ελένης Θωμά «Α, ρε μαμά», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άπαρσις, πρώτο μα όχι πρωτόλειο, εντυπωσιάζει με την καθαρή σκέψη, τη στέρεη δομή, την ώριμη γραφή. Η Άννα, κεντρική ηρωίδα και αφηγήτρια, βιώνει τη ρουτίνα του γάμου και τις βίαιες ανατροπές της οικονομικής κρίσης. Συνειδητοποιεί ωστόσο ότι κάτι βαθύτερο την κατατρύχει.

Και καταφεύγει σε ψυχολόγους, για να μπορέσει να επαναπροσδιορίσει τη σχέση με τον άνδρα της και να αντέξει τον ξενιτεμό των παιδιών της. Βασικό θέμα λοιπόν του μυθιστορήματος η πορεία της προς το φως, μέσα από μια οδυνηρή ψυχοθεραπευτική διαδρομή. Όμως, ψάχνοντας τον εαυτό της, η πρωταγωνίστρια μπαίνει στη ζωή της μάνας της και πέφτει πάνω σε ένα ανομολόγητο μυστικό. Αποφασισμένη, ρίχνεται στην αναζήτηση της αλήθειας, με απίστευτη επιμονή, αν και δεν λείπουν οι φόβοι και τα μεγάλα διλήμματα. Έχει όμως στο πλευρό της την οικογένειά της και τους ψυχοθεραπευτές. Κι επειδή η μάνα δεν μπορεί να μιλήσει, νεκρή ούσα, μιλούν γι’ αυτήν συγγενείς, χωριανοί, φίλες. Έτσι, σε ρόλο πρωταγωνιστικό η ορεινή Ήπειρος της φτώχειας και της μετανάστευσης, του τότε και του τώρα. Μια ιδιόμορφη ανθρωπογεωγραφία, με το αξιακό της σύστημα, τους οικογενειακούς κώδικες τιμής, και κυρίως με τη «συνομωσία της σιωπής» τείχος αδιαπέραστο. Ανίερη τυμβωρυχία μοιάζει ετούτη η αναμόχλευση, αλλά η ηρωίδα θεωρεί χρέος το καθάρισμα του ονόματος της μάνας και τον εξαγνισμό ενός άγους. Κι ακόμα, την απόδοση δικαιοσύνης, αφού μια βαριά αξεδιάλυτη υπόθεση φορτώθηκε όλη στις τρυφερές πλάτες του τότε μικρού κοριτσιού, της Στέλλας, που την κουβαλούσε ισοβίως σαν ένα ασήκωτο βάρος ενοχής, ντροπής και πόνου, έστω και αν βρήκε το κουράγιο να προχωρήσει τη ζωή του. Καθώς, λοιπόν, η κόρη αναζητεί τα άγνωστα χνάρια της μητέρας σε τόπους της παιδικής ηλικίας και καταγωγής, ξεθάβονται προγονικά μυστικά και αμαρτήματα. Ανασηκώνοντας το βαρύ πέπλο της σιωπής, αποκαλύπτεται μια τραγική βρεφοκτονία. Μια ιστορία με αρκετά αρχετυπικά στοιχεία. Στη μικρή κλειστή κοινωνία, μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη κι ένας φόνος με πολλά ερωτηματικά σκεπάζονται για χρόνια με παράξενη σιωπή. Τώρα βγαίνουν στο φως με χάσματα, αντιφάσεις, πισωγυρίσματα και ανατροπές, με καταβυθίσεις σε μνήμες δυσάρεστες. Και καθώς όλα μετακυλύονται σαν ρευστό τοπίο, πάντα κάτι αινιγματικό παραμονεύει. Το μυθιστόρημα «Α, ρε μαμά...», με χρονικό ορίζοντα τα μετεμφυλιακά κυρίως χρόνια (δεκαετία του ‘50) έως και την πρόσφατη οικονομική κρίση, είναι έργο πολυεπίπεδο. Μέσα από τρεις γενιές γυναικών ανοίγεται ένα παράθυρο και στον χωροχρόνο της μεγάλης ιστορίας, με «μικροδιηγήσεις» αυθεντικών μαρτύρων.