CINE ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Από τη Δέσποινα Τριανταφυλλίδου,
Δρα Κινηματογράφου του Α.Π.Θ.
μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας
Κινηματογράφου και της Πανελλήνιας
Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου

 

Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έρχεται στον θερινό κινηματογράφο της Λάρισας, υποδυόμενη την Γκρέτα στην ταινία του Νιλ Τζόρνταν «Η Χήρα».

 

Το δόλωμα!

Η ΧΗΡΑ
(Greta)
Θρίλερ-Έγχρωμο-Διάρκεια: 98’– Παραγωγή: Ιρλανδία, Η.Π.Α., 2018- Σκηνοθεσία: Νιλ Τζόρνταν- Σενάριο: Ρέι Ράιτ, Νιλ Τζόρνταν- Πρωταγωνιστούν: Ιζαμπέλ Ιπέρ, Κλόε Γκρέις Μόρετζ, Μάικα Μονρόε-Κατάλληλο για άνω των 18

ετών.
Η νεαρή Φράνσις (Κλόε Γκρέις Μόρετζ) βρίσκει μια ξεχασμένη τσάντα στο μετρό και αναζητά την κάτοχό της Γκρέτα (Ιζαμπέλ Ιπέρ). Μια φιλία γεννιέται μεταξύ τους, αλλά πολύ γρήγορα η Φράνσις καταλαβαίνει ότι όλα βασίζονται σε μια καλοστημένη παγίδα.
Η συμπεριφορά της Γκρέτα κινείται μεταξύ της απροστάτευτης και μόνης γυναίκας, της ψυχωτικής διώκτριας και της αυστηρής μητέρας. Το αξεσουάρ της, η σικάτη τσάντα που αφήνει σκόπιμα στο μετρό, γίνεται δόλωμα για τα ανυποψίαστα θύματα γένους θηλυκού. Και όταν κάποιο από αυτά πέσει στην παγίδα, θεωρεί καθήκον του να την επιστρέψει. Έτσι και αλλιώς το περιεχόμενό της δεν αποκαλύπτει κάτι το ανησυχητικό, και η φωτογραφία στην ταυτότητα της Γκρέτα δείχνει μια μεγάλης σε ηλικία κυρία, τίποτα, δηλαδή, το περίεργο. Έτσι, η επίσκεψη της Φράνσις στο μικρό της σπίτι είναι μια έκπληξη για εκείνη και η κατάλληλη ευκαιρία να πλέξει τον ιστό της, παγιδεύοντας την κοπέλα.
Αρχικά, λοιπόν, της παρουσιάζεται ως πληγωμένη από τη μοναξιά και τις αναποδιές της ζωής, απομονωμένη σε μια ξένη χώρα και σε μια αφιλόξενη πόλη. Το κόλπο πιάνει αμέσως, διότι αγγίζει ευαίσθητες χορδές της Φράνσις, που έχει πρόσφατα βιώσει την απώλεια της μητέρας της. Με προστατευτική διάθεση η νεαρή γυναίκα υπόσχεται στην Γκρέτα πως θα γίνει φίλη της, κρατώντας της συντροφιά όποτε μπορεί. Και εδώ πρέπει να τονιστεί το βάρος που κουβαλά μια υπόσχεση, ειδικά όταν κάποιος δεσμεύεται απέναντι σε ένα ασταθές ψυχικά και πνευματικά άτομο.
Η Γκρέτα, λοιπόν, πείθεται για την υπόσχεση, αλλά η Φράνσις υποψιάζεται την αλήθεια και απομακρύνεται. Και τότε η Γκρέτα φανερώνει τα κρυφά της ένστικτα. Παρακολουθεί τη Φράνσις, την ενοχλεί αδιάκοπα και φτάνει σε ακραίες καταστάσεις. Ονειρεύεται την αγάπη, αλλά την μπερδεύει με τον εφιάλτη.
Ο Νιλ Τζόρνταν και ο Ρέι Ράιτ οδηγούν την πλοκή σε ανατροπές που σοκάρουν. Η Γκρέτα δηλώνει με το έτσι θέλω παρούσα στη ζωή της Φράνσις.
Στο μυαλό αντικαθιστά πρόσωπα και συμβάντα, βάζοντας σε δράση μια διεστραμμένη οπτική του ρόλου της μητέρας. Όσο, όμως, και αν γνωρίζουμε πως ό,τι βλέπουμε ανήκει στη σφαίρα της μυθοπλασίας, τρομάζουμε από την εμμονή και τις πράξεις της. Και αν σκεφτούμε ότι κατά καιρούς ακούμε παροιμίες ιστορίες στις ειδήσεις, τότε σίγουρα επιβεβαιώνεται για ακόμα μια φορά πόσο τρομακτική μπορεί να γίνει και η πραγματική ζωή.
Έτσι, αυτού του είδους τα θρίλερ μας παγώνουν το αίμα, καθώς περιγράφουν χαρακτήρες και δραματικά περιστατικά που βρίσκουν κάποια αναλογία σε αληθινά πρόσωπα και συμβάντα, ενώ οι ταινίες με βαμπίρ και άλλα τέρατα της φαντασίας των δημιουργών δεν μπορούν να μας επηρεάσουν σε τόσο μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, το σενάριο στην προσπάθειά του να ενισχύσει το τελευταίο του μέρος, πέφτει στην παγίδα της μη πειστικής απάντησης σε διάφορα ερωτήματα που δημιουργούνται στον θεατή, όπως, για παράδειγμα, σε σχέση με τη στάση της Φράνσις απέναντι στην Γκρέτα, αλλά και σε σχέση με το παρελθόν της τελευταίας.
Αναφορικά με τη σκηνοθεσία, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο Τζόρνταν εμπνέεται και λίγο από τα παραμύθια με τις καλόκαρδες πριγκίπισσες και τις δολοπλόκες και κακές μάγισσες.
Αν η τσάντα αποτελεί το δέλεαρ για τη Φράνσις, κάτι σαν το μήλο που έδωσε η κακιά βασίλισσα στη Χιονάτη, τότε το σπίτι της Γκρέτα φαντάζει ως το άντρο μιας επικίνδυνης μάγισσας. Χωμένο ανάμεσα στα πελώρια κτίσματα του Μανχάταν, στέκεται απομονωμένο μακριά από τα βλέμματα των περαστικών. Ο Τζόρνταν το μεταχειρίζεται σαν ένα μεγάλο κουτί που κρύβει στο εσωτερικό του ολοένα και μικρότερα κουτιά που φέρουν μυστικά, ψέματα και «φιλοξενούν» ανατριχιαστικές σκηνές. Ο χαμηλός φωτισμός καλύπτει με σκοτάδι τους τοίχους του, αλλά βοηθά τη Φράνσις να υποψιαστεί από νωρίς ότι κάτι τρέχει με την φαινομενικά καλοκάγαθη Γκρέτα.
Την επίμονη διώκτρια υποδύεται η Ιπέρ. Δίνει στην Γκρέτα το προφίλ της γλυκιάς, φιλεύσπλαχνης και ταλαντούχας πιανίστα, που γοητεύει τη Φράνσις.
Ωστόσο, η απόρριψη της τελευταίας ενεργοποιεί το άλλο πρόσωπο της ηρωίδας και της ηθοποιού. Η Ιπέρ με αξεπέραστη ψυχρότητα και αποφασιστικότητα πετάει τον μανδύα της προσποιητής καλοσύνης και γίνεται απειλητική μέχρι θανάτου. Τα μάτια της, που μέχρι εκείνη τη στιγμή παρακαλούσαν με πόνο την προσοχή της Φράνσις, τώρα την κοιτάζουν ανέκφραστα σαν να είναι φτιαγμένα από γυαλί. Υποκριτικά η σπουδαία Γαλλίδα ηθοποιός δεν επιλέγει συναισθηματικές εξάρσεις, σε αντίθεση με τη συνάδελφό της Μόρετζ που ενεργεί σε αρκετές σκηνές με υπερβολή, σαν να παίζει σε εφηβική ταινία τρόμου.
Σε μικρό ρόλο βλέπουμε και τον Ιρλανδό ηθοποιό Στίβεν Ρία. Η συνεργασία του με τον Τζόρνταν ξεκίνησε το 1982 στο ντεμπούτο του σκηνοθέτη με την ταινία «Angel». Από τότε μέχρι σήμερα η συνύπαρξή τους μετράει πολλές παραγωγές, όπως το οσκαρικό «Crying Game» (Το Παιχνίδι των Λυγμών, 1992), τον βραβευμένο στο Φεστιβάλ Βενετίας «Michael Collins» (Μάικλ Κόλινς, ο Επαναστάτης, 1996) και το ριμέικ «The End of the Affair» (Το Τέλος Μιας Σχέσης, 1999), βασισμένο στη μοναδική ιστορία αγάπης του μυθιστορήματος του Γκράχαμ Γκρην. Ο Ρία εμφανίζεται κάπως αργά στην πλοκή, σε έναν χαρακτήρα που πραγματικά θα άξιζε να δούμε να αναπτύσσεται και να παίρνει μεγαλύτερη θέση στο σενάριο.
Ωστόσο, δεν έχει σημασία τι μπορεί να θέλει ο θεατής. Μετράει μόνο αυτό που θέλει να πει ο σκηνοθέτης. Στην περίπτωση της ταινίας του Τζόρνταν, η πίστη στην καλοσύνη των ξένων είναι εκείνη που ολοκληρώνει το σχέδιο της Γκρέτα και βάζει την πλοκή στα μονοπάτια του σκοτεινού μυαλού της. Μπείτε και εσείς στο λαβύρινθο του!
***/5