Πυλώνας πνευματικής ανάτασης η Μονή Τιμίου Προδρόμου Ανατολής

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ ΧΘΕΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

Της Νατάσας Πολυγένη

Πυλώνας πνευματικής ανάτασης χαρακτηρίστηκε, χθες σε εκδήλωση το ιστορικό Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου Ανατολής, που αναστηλώθηκε με ενέργειες της σημερινής μοναστικής αδελφότητας και πλέον αποτελεί μια Μονή-κόσμημα απαράμιλλης

αισθητικής και αρχιτεκτονικής.
Η αναστηλωμένη πια Ιερά Μονή και η σημασία της για την περιοχή παρουσιάστηκε χθες το απόγευμα στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας μέσα από ομιλίες, αλλά και από έκθεση φωτογραφιών.
Η Ηγουμένη της Ιεράς Μονής μοναχή Θεοδέκτη αναφέρθηκε στο χρονικό της αναστήλωσης, στις δυσκολίες που συνάντησαν οι μοναχές μέχρι το έργο αυτό να γίνει πραγματικότητα, στον ζήλο και την αγάπη των επισκεπτών και στη σημερινή εικόνα της Μονής, ευχαριστώντας όλους όσοι συνέδραμαν στο έργο αυτό. Ιδιαίτερες ευχαριστίες απηύθηνε στην «Ε» για τη στήριξή της και προβολή του έργου της Μονής. Η Μονή ιδρύθηκε και οργανώθηκε από τον οσιομάρτυρα Άγιο Δαμιανό τον εν Κισσάβω το 1550 περίπου. Αφού ο Άγιος Δαμιανός εγκαταστάθηκε ως ασκητής στο όρος Κίσσαβος συνάχθηκαν γύρω του κάποιοι μοναχοί για τους οποίους έκτισε το Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου αξιοποιώντας και παλαιότερα κτίσματα του 10ου αιώνα που ανήκαν στο γνωστό «Όρος των Κελλίων». Λειτούργησε μέχρι το 1897, οπότε καταστράφηκε από τους Τούρκους και διαλύθηκε ως καθίδρυμα το 1900 περίπου. Το 1980 ανασυστάθηκε από ομάδα μοναχών που προσπάθησαν να το αναστηλώσουν χωρίς επιτυχία και εγκατέλειψαν. Το 2004 μετατράπηκε σε γυναικεία Μονή με ενέργειες της σημερινής μοναστικής αδελφότητας, η οποία εγκαταστάθηκε το 2000. Το 2005 εκπονήθηκε μελέτη για την Αναστήλωση της Παλαιάς Μονής από την κ. Θεοχαρίδου και τον Οκτώβριο του 2016 άρχισε η αναστήλωση, η οποία έχει μερικώς, αλλά επαρκώς ολοκληρωθεί.
Η δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Τρικάλων κ. Ελένη Τσιμπίδα αναφέρθηκε κατά την τοποθέτησή της στον ζωγραφικό διάκοσμο της Μονής. Όπως τόνισε «Ο ζωγραφικός διάκοσμος του καθολικού της Μονής εντάσσεται σε μια σειρά ανυπόγραφων έργων του τέλους του 16ου - αρχών του 17ου αιώνα στην περιοχή της Αγιάς, τα οποία θα επηρεάσουν, εικονογραφικά, τη μετέπειτα πορεία της θρησκευτικής τέχνης της περιοχής, αλλά και σε κάποιον βαθμό, ως αντιδάνειο κι εκείνη της Δυτικής Μακεδονίας. Το εικονογραφικό πρόγραμμα του καθολικού είναι ιδιαίτερα πλούσιο. Οι ζωγράφοι του, αντλώντας από μνημεία του 15ου και 16ου αιώνα του βορειοελλαδικού χώρου, αναδεικνύονται σε φορείς ενός σημαντικού αποθέματος εικονογραφικών κύκλων και θεματολογίου. Τα στοιχεία αυτά σε συνδυασμό με την ακριβή χρονολόγηση του διάκοσμου στα 1600, που προέκυψε μετά την πρόσφατη συντήρησή του, καθιστούν το σύνολο ιδιαίτερα σημαντικό για τη σκιαγράφηση των καλλιτεχνικών ρευμάτων και των ιδιωμάτων που συνυπάρχουν στην περιοχή».
Ο πρώην δήμαρχος κ. Ρίζος Κομήτσας μίλησε για τους συναισθηματικούς δεσμούς των κατοίκων με την Ιερά Μονή. Ο κ. Κομήτσας τόνισε με έμφαση ότι όλοι όσοι έλκουν την καταγωγή τους από την Ανατολή αισθάνονται ευγνωμοσύνη γι’ αυτό που κατάφεραν οι μοναχές της Μονής χωρίς καμία χρηματοδότηση. «Πουλώντας ακόμη και την προσωπική τους περιουσία κατάφεραν να αναστηλώσουν το Μοναστήρι, να εξωραΐσουν τον περιβάλλοντα χώρο, να του δώσουν ζωή και μέσα από τις δράσεις τους να απλώσουν τη φήμη του και έξω από τα ελληνικά σύνορα. Το Μοναστήρι υποδέχεται επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
Είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτή την αναγέννηση. Η αδελφότητα κατόρθωσε με την πνευματική της ωριμότητα, την ευγένεια και την αγάπη, να μετατρέψει τη μονή σε πυλώνα πνευματικής ανάτασης και κέντρο πνευματικής αναφοράς».
Για τη Μονή Προδρόμου Ανατολής και τη σημασία της για την τέχνη του 16ου αιώνα, μίλησε ως εκπρόσωπος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας η κ. Ιωάννα Δεληγιάννη που, μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι «η πλούσια διακόσμηση του καθολικού της Μονής Προδρόμου, αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στην τέχνη της εποχής και αποτελεί ευτύχημα ότι υπήρχαν οι συγκυρίες που οδήγησαν στη διάσωση και την προβολή του. Κατ’ αρχήν με τη μεγάλη αφοσίωση των ντόπιων κατοίκων, που από πολύ νωρίς φρόντισαν να προφυλάξουν τα μνημεία και τα κειμήλια, με την ακάματη προσπάθεια της αδελφότητας της Μονής Προδρόμου, που κατάφεραν το δύσκολο έργο της διάσωσης της Μονής, αλλά και με το πολύχρονο έργο της αρχαιολόγου κ. Ε. Τσιμπίδα στην έρευνα και δημοσίευση των μνημείων».
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν η βουλευτής κ. Ευαγγελία Λιακούλη, ο αντιδήμαρχος-εκπροσωπώντας τον δήμαρχο Λαρισαίων - κ. Ντίνος Διαμάντος, ο αρχιερατικός επίτροπος Αγιάς π. Αθανάσιος Μακρής και ο εκπρόσωπος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Λαρίσης κ. Ιερώνυμου και διευθυντής του γρεαφείου του κ. Σωτ. Μπαλατσούκας. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν επίσης ο πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Λάρισας κ. Β. Πινακάς, η αντιπρόεδρος της Δημοτικής Πινακοθήκης κ. Άννυ Ψάρρα - Περήφανου, ο ειδικός συνεργάτης του δημάρχου Λαρισαίων κ. Π. Καμάρης, ο διευθύνων σύμβουλος της «Ε» κ. Γ. Μιχαλόπουλος, πρόεδροι και εκπρόσωποι συλλόγων και φορέων της πόλης.