Αυτά είναι μερικά μόνο από τα «συστατικά» που συνθέτουν τον κλασικό ελληνικό χορό, μια μέθοδο που παραδόξως δημιουργήθηκε από μια Βρετανίδα χορεύτρια στις αρχές του περασμένου αιώνα και στην Ελλάδα εφαρμόζεται αποκλειστικά από την καθηγήτρια χορού Ανδριάνα Παπανικολάου, που ζει και εργάζεται στη Λάρισα.
Η Ανδριάνα Παπανικολάου γεννήθηκε στη Νότια Αφρική από μητέρα Ελληνίδα και πατέρα Κύπριο. Εκεί, ως μαθήτρια στο πλαίσιο του σχολικού προγράμματος διδάχθηκε τον κλασικό ελληνικό χορό, μια μέθοδο εμπνευσμένη από παραστάσεις της αρχαίας Ελλάδας, την οποία δημιούργησε η Βρετανή Ρούμπι Τζίνερ και γνώρισε μεγάλη άνθηση στις χώρες του Ηνωμένου Βασιλείου. Μεγαλώνοντας σπούδασε χορό και ασχολήθηκε με αυτόν επαγγελματικά, διδάσκοντας κλασικό μπαλέτο, ενώ ταυτόχρονα έγινε πιστοποιημένη καθηγήτρια του κλασικού ελληνικού χορού. Ως χορεύτρια έχει χορέψει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με γνωστές ομάδες χορού, στην Εθνική Λυρική Σκηνή και στα «Χορικά» της αείμνηστης Ζουζούς Νικολούδη σε πρωτεύοντες ρόλους.
Ως καθηγήτρια, δούλεψε με όλες τις ηλικίες από νήπια στο Κέντρο Ισιδώρα Ντάνκαν μέχρι επαγγελματίες σπουδαστές θεάτρου στη δραματική σχολή του Κώστα Καζάκου και στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης (ΚΣΟΤ) του Υπουργείου Πολιτισμού. Με δικές της χορογραφίες έχει συνεργαστεί και με κορυφαίους καλλιτέχνες και ερευνητές. Επί σειρά ετών δίδαξε τον ελληνικό κλασικό χορό στο Θέατρο Ελληνικών Χορών Δώρας Στράτου.
Το συγκεκριμένο είδος είναι αναγνωρισμένο από το Imperial Society Teachers of Dancing, έναν από τους σημαντικότερους οργανισμούς, που δρα διεθνώς, εκπαιδεύοντας και πιστοποιώντας δασκάλους να διδάξουν. Αν και για πολλά χρόνια δεν ασχολούνταν με τη διδασκαλία αυτού του είδους, η αγάπη της και η έρευνα πάνω στο αντικείμενο δεν σταμάτησε ποτέ.
Σήμερα ζει στη Λάρισα, λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων του συζύγου της και είναι η μοναδική καθηγήτρια κλασικού ελληνικού χορού στην Ελλάδα και ασχολείται κυρίως με τη διδασκαλία σε επαγγελματίες χορευτές, που θα μπορέσουν με τη σειρά τους, αποκτώντας την κατάλληλη εκπαίδευση, να διαδώσουν αυτή την ενδιαφέρουσα μορφή έκφρασης. Στόχος της, όπως λέει, είναι να εισαγάγει αυτήν τη θεατρική χορευτική μορφή στην Ελλάδα και να παρακινήσει μικρούς και μεγάλους να συνειδητοποιήσουν με τον πιο απαλό και όμορφο τρόπο την αξία της πολιτιστικής και ιστορικής μας κληρονομιάς.
«Τα μαθήματα χορού είναι μόνο το ένα κομμάτι της εκπαίδευσης. Το άλλο είναι το πολιτιστικό «έναυσμα», που μπορεί να δώσει σε αυτούς που συμμετέχουν. Η αρχαία ελληνική μυθολογία, η ιστορία και η γλώσσα θα ζωντανέψουν με τις λίγες ώρες που θα ασχοληθούν οι μαθητές στο μάθημα του κλασικού ελληνικού χορού. Παρόλο που υπάρχει μία τυποποιημένη ύλη και μια πειθαρχημένη τεχνική, η οποία πρέπει να μάθουν για να συμμετάσχουν στις εξετάσεις σε κάθε επίπεδο, υπάρχει ελευθερία για τη φαντασία και δημιουργικές ικανότητες και προσωπική δημιουργική δουλειά του κάθε μαθητή» σημειώνει, ενώ ξεκαθαρίζει ότι η επαφή με αυτή τη μορφή χορού, που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, δεν σχετίζεται σε καμία περίπτωση με τον δωδεκαθεϊσμό, ούτε με την αρχαιολατρία. «Πολλοί μπερδεύονται και πιστεύουν ότι η εκμάθηση αυτού του χορού έχει να κάνει με επικίνδυνες θεωρίες ή ότι είναι αντίθετη με τη χριστιανική πίστη. Σε αυτό απαντώ κατηγορηματικά όχι» λέει η κ. Παπανικολάου. «Επιτέλους πρέπει να απενοχοποιήσουμε την εξύμνηση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, που έδωσε τα φώτα στην ευρωπαϊκή διανόηση, μόνο και μόνο επειδή χρησιμοποιείται από κάποιες ακραίες ιδεολογίες. Ο κλασικός ελληνικός χορός, όπως και οι δημοτικοί χοροί, είναι μέρος της κουλτούρας μας. Άλλωστε, με αυτόν ασχολήθηκε στο παρελθόν και η Δώρα Στράτου που πίστευε ιδιαίτερα στη διάσωση της ιστορίας και της παράδοσής μας».
Για την κ. Παπανικολάου φαντάζει παράδοξο το γεγονός ότι οι ξένοι ασχολούνται τόσο με αυτό το είδος χορού, ενώ στην Ελλάδα ελάχιστοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν την ύπαρξή του. Ακόμη και στο αρχαίο δράμα, σχολιάζει, όπου θα μπορούσε να βρει την κύρια εφαρμογή του ο χορός προτιμούνται άλλες μοντέρνες τεχνικές, ίσως γιατί ακριβώς οι σκηνοθέτες και οι χορογράφοι αγνοούν την ύπαρξή του. Στόχος της, λοιπόν, με αργά και σταθερά βήματα, όλο και περισσότερος κόσμος, επαγγελματίες και μη να έλθουν σε επαφή με αυτή την τέχνη.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ
Η μέθοδος της Ρούμπι Τζίνερ πάνω στον κλασικό ελληνικό χορό είναι μια σύγχρονη μέθοδος, βασισμένη στις φυσικές κινήσεις του σώματος, που αβίαστα οδηγούν στη χάρη, στη δύναμη, στην αρμονία, στην ηρεμία και στην ισορροπία νου και σώματος, τα οποία είναι διαχρονικά ελληνικά ιδανικά. Φορώντας ένα λιτό, κοντό χιτώνα, δεμένο στη μέση με λεπτή ζώνη, χορεύεται με γυμνά πόδια. Δημιουργήθηκε μετά από πολυετή μελέτη της Τζίνερ πάνω στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και ποικίλα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως αγάλματα και απεικονίσεις σε αγγεία. Προκειμένου, λοιπόν, να αντιληφθεί την κίνηση που έβλεπε στην κλασική τέχνη έπρεπε να μελετήσει το μέγεθος και το σχήμα των θεάτρων και τα στάδια, την αρχιτεκτονική των ναών, να μελετήσει τα ρούχα της εποχής. Έπρεπε να μάθει για τη ζωή, τις ιδέες, τα έθιμα, τις τελετουργίες, τη θρησκεία και την πίστη των αρχαίων Ελλήνων, τη δραματουργία, την ποίηση και τη φιλοσοφία τους. Ξεκινώντας από αυτές τις πηγές ανακάλυψε μια τεχνική φόρμα, μοναδική, που μπορούσε να εκφράσει χορευτικά το εύρος, τη δύναμη και την ποικιλία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Οι τεχνικές ασκήσεις, οι οποίες χρησιμεύουν στο να ζεσταθεί το σώμα και να προετοιμασθεί για την πιο προχωρημένη και εκφραστική δουλειά των ανώτερων επιπέδων, είναι ταξινομημένες στο εγχειρίδιο που έγραψε η Ρούμπι Τζίνερ και στο εγχειρίδιο της διδακτέας ύλης ISTD. Για κάθε άσκηση υπάρχει ένας σκοπός προς τον οποίον στοχεύει και για κάθε άσκηση δίνεται ένας μουσικός ρυθμός, ενώ περιλαμβάνει ασκήσεις για όλο το σώμα, αλλά και για χαλάρωση και ισορροπία. Έπειτα, ακολουθεί η εξέλιξη της «έκφρασης» και της δημιουργικότητας του μαθητή, μέσα από τη μελέτη των ρυθμών της φύσης, της έκφρασης των αισθημάτων και τον αυτοσχεδιασμό. Η κάθε ενότητα είναι σχεδιασμένη με προοδευτικό και σταδιακό τρόπο ώστε η κάθε κίνηση να ξεκινάει με την πιο βασική άσκηση ή βήμα και οδηγείται με μεθοδικό τρόπο στην εξέλιξή της στις πιο δύσκολες και προχωρημένες κινήσεις τής κάθε ενότητας.
Παναγιώτα Φούντα
