Στην τριήμερη διοργάνωση, που υλοποιείται υπό την αιγίδα της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού και Επιστημών του Δήμου Λαρισαίων και του Συλλόγου «Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας», θα παρουσιαστούν μελέτες που αφορούν τη μουσειακή εμπειρία, τη σημαντικότητα των λαογραφικών μουσείων, ειδικά στην περιφέρεια, όπως επίσης και έρευνες που αφορούν στην τοπική ιστορία της Λάρισας, αλλά και της Θεσσαλίας. Επίσημος ομιλητής, στην έναρξη του συνεδρίου την Παρασκευή 3 Νοεμβρίου θα είναι ο καθηγητής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Άγγελος Δεληβορριάς.
Αναλυτικά το πρόγραμμα των εργασιών:
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
18:30 Χαιρετισμοί επισήμων
19:00-19:10 Ο Γιώργος και η Λένα Γουργιώτη. Βάσω Παρίση, τ. γενική γραμματέας Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας.
Έναρξη συνεδρίου με επίσημο ομιλητή τον καθηγητή ΕΚΠΑ, διευθυντή Μουσείου Μπενάκη, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Άγγελος Δεληβορριάς, με θέμα «Γύρω από τον ελληνικό πολιτισμό των χρόνων της τουρκοκρατίας: κρατικό ενδιαφέρον και ιδιωτική πρωτοβουλία».
-Λύκειο Ελληνίδων Λάρισας: Παρουσίαση Παραδοσιακών Ενδυμασιών.
ΣΑΒΒΑΤΟ 4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017
1η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Ευάγγελος Καραμανές, διευθυντής Ερευνών, διευθύνων το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
9:00-9:15 Αποτιμώντας τις αξίες των μουσείων, αναγνωρίζοντας τα άξια μουσεία. Η δημιουργική ευθύνη των κριτών του Εuropean Museum of the Year Award. Μάρλεν Μούλιου, λέκτορας Μουσειολογίας ΕΚΠΑ, μέλος της Κριτικής Επιτροπής του ΕΜΥΑ
9:15-9:30 Το Σωματείο: Οι Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη. Ρωξάνη Τσιμπιροπούλου, πρόεδρος Δ.Σ. Φίλων Μουσείου Μπενάκη.
9:30-9:45 Η Ελληνική Ομοσπονδία Φίλων των Μουσείων, μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας WFFM. Μια δραστήρια παρουσία τριάντα χρόνων στην Ελλάδα και στον Διεθνή μουσειακό χώρο. Έργα και προοπτικές. Λίλα ντε Τσάβες, πρόεδρος Heritage & Museums, Σε εταιρική Συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης, Πρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων.
9:45-10:00 Λαογραφικά Εθνογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα του 21ου αιώνα. Μία ουτοπία; Μαρία Βελιώτη, κοινωνική Ανθρωπολόγος, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Π/μίου Πελοποννήσου.
10:00-10:15 Περιφερειακά Μουσεία: Η Αθέατη πλευρά της Δημόσιας Αρχαιολογίας. Αναστασία Λαζαρίδου, διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, αντιπρόεδρος Δ.Σ. του ICOM.
10:15-10:30 Τα πρόσωπα εν τοις πράγμασιν. Η συναρπαστική εντελέχεια ορισμένων τοπικών και άλλων τινών μουσείων. Ελεωνόρα Σκουτέρη, τ. αναπληρώτρια καθηγήτρια Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας ΑΠΘ.
10:30-10:45 Στρατηγικός Σχεδιασμός του Νέου Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης και Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων. Ελένη Μελίδη, διευθύντρια Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης και Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων.
10:45-11:00 Το Λαογραφικό Μουσείο ως προνόμιο και ως ευθύνη. Ζήσης Σκαμπάλης, προϊστάμενος διευθυντής Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας-Θράκης.
2η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Τέτη Χατζηνικολάου, επίτιμη διευθύντρια ΥΠΠΟΑ
11:45-12:00 Ο Τυρναβίτης Διονύσιος Πάμπους και ο Λαρισαίος Αλέξανδρος Ελλάδιος: στοιχεία από τη ζωή και τη δράση τους σε Αγγλία και Ρωσία (τέλη 17ου–αρχές 18ου αιώνα). Βασίλειος Μακρίδης, καθηγητής Π/μίου Erfurt.
12:00-12:15 Η εξύμνηση της Θεσσαλικής Επαναστάσεως του 1878 από τη δημώδη μούσα. Γεώργιος Αντωνακόπουλος, ομότιμος καθηγητής Ιατρικής Σχολής Π/μίου Θεσσαλίας.
12:15-12:30 Ο επιστημονικός και πολιτιστικός κύκλος του Σανατορίου του Πηλίου και η γιατρός Άννα Κατσίγρα –Μελά. Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης, καθηγητής Ιατρικής Σχολής Π/μίου Θεσσαλίας, διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής Π/μίου Θεσσαλίας.
12:30-12:45 Η «ήπια δύναμη» της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τα Μουσεία του Νεότερου Πολιτισμού. Σταυρούλα-Βίλλυ Φωτοπούλου, διευθύντρια Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ΥΠΠΟΑ
12:45-13:00 Διαχείριση της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Το παράδειγμα της Κύπρου. Ευφροσύνη Ριζοπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Π/μίου Κύπρου.
13:00-13:15 Τα εργαστήρια Τυποβαφικής του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας: Μια φερέλπιδα προσπάθεια δημιουργικής αναβίωσης. Φανή Καλοκαιρινού, αρχαιολόγος-λαογράφος, υπεύθυνη Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας.
13:15-13:30 Η συνέχιση μιας λαϊκής τέχνης με τη χρήση σύγχρονων, ψηφιακών τεχνολογιών. Δημήτρης Τσίποτας, συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (PhD), καθηγητής Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης.
13:30-13:45 Χρώμα και χρωστικές στο Ελληνικό ύφασμα. Ευαγγελία Βαρέλλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Χημείας ΑΠΘ
13:45–14:00 Συζήτηση
14:00-15:30 Διάλειμμα - Βιωματικό εργαστήριο Τυποβαφικής
3η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Κατερίνα Καμηλάκη, τ. διευθύντρια, επιστημονική συνεργάτης Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
15:30-15:45 Μουσειακή Διανυκτέρευση (Museum Sleepover) Ενηλίκων στην Κερκυραϊκή Πινακοθήκη (Μάιος 2017): μια δράση με αφετηρία το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας.
Γιώργος Παπαϊωάννου, ακαδημαϊκός University College London, Διευθυντής Εργαστηρίου Μουσειολογίας Ιονίου Π/μίου. Σοφία Πάσχου, ερευνήτρια Εργαστηρίου Μουσειολογίας Ιονίου Π/μίου Παρασκευή-Δέσποινα Μποτσαροπούλου, νομικός. Σοφία Αγαθονικοπούλου, Διευθύντρια-Πρόεδρος Διαχειριστικής Ομάδας Κερκυραϊκής Πινακοθήκης.
15:45-16:00 Μουσειακή εκπαίδευση και σύγχρονο πολιτισμικό και κοινωνικό περιβάλλον. Ειρήνη Νάκου, ομότιμη Καθηγήτρια Μουσειακής και Ιστορικής Εκπαίδευσης Π/μίου Θεσσαλίας.
16:00-16:15 Περιηγητές στη Θεσσαλία τον 19ο αιώνα. Η μαρτυρία των εικόνων. Αφροδίτη Κούρια, ιστορικός της Τέχνης-επιμελήτρια εκθέσεων.
16:15-16:30 Έφη Μιχελή: Από το ατελιέ της ναΐφ ζωγράφου στη «μελέτη, προαγωγή και διάδοση της αισθητικής και της φιλοσοφίας της τέχνης και των αισθητικών θεμάτων». Μαρίνα Τσούλου, διευθύντρια Δραστηριότητας Ιδρύματος Μιχελή.
16:30-16:45 Η μουσειολογική μελέτη για το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας και η εκτέλεσή της. Ελένη Δουνδουλάκη, Θεατρολόγος, σύμβουλος Πολιτιστικής Πολιτικής και Διαχείρισης. Λαλούλα Χρυσικοπούλου, αρχιτέκτων, μουσειολόγος, ενδυματολόγος.
16:45-17:00 Μύλος Παππά: Μεταλλάσσοντας ένα βιομηχανικό μνημείο του 19ου αι. σε σύγχρονο Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων. Ευγενία Σταυράκη, μουσειολόγος, μέλος της ομάδας έργου «Μουσειολογική-Μουσειογραφική Μελέτη Μύλου Παππά».
4η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Σπανός, Ιστορικός ερευνητής, Εκδότης «Θεσσαλικού Ημερολογίου»
17:45-18:00 Γιώργος και Λένα Γουργιώτη: Οι συλλέκτες, οι επιστήμονες, οι δωρητές, οι άνθρωποι. Κατερίνα Κορρέ, ομότιμη καθηγήτρια Λαογραφίας ΕΚΠΑ.
18:00-18:15 Ένα θεατρικό ειδώλιο από την αρχαία Λάρισα. Θεόδωρος Παλιούγκας, αρχαιολόγος, υποψ. Δρ Κλασικής Αρχαιολογίας.
18:15-18:30 Το Μπαϊρακλί Τζαμί (Bayraklı Cami) της Λάρισας. Πασχάλης Ανδρούδης, επίκουρος καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης ΑΠΘ.
18:30-18:45 Η Θεσσαλία της Οθωμανικής Περιόδου στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας. Σταυρούλα Σδρόλια, αρχαιολόγος, Δρ Βυζαντινής Αρχαιολογίας, προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας.
18:45-19:00 Η αποκατάσταση της οικίας Παύλου Νιρβάνα και η μετασκευή της σε εκθετήριο της Ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου. Δημήτρης Παλιούρας, αρχιτέκτων μηχανικός, διευθυντής επί τιμή της Υπηρεσίας Νεότερων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας ΥΠΠΟΑ.
19:00-19:15 Η Μονή του Αγίου Αθανασίου στην Τσαριτσάνη Ελασσόνας. Συμβολή στην αποκατάσταση του τοιχογραφικού διάκοσμου. Σταυρούλα Νάκου, συντηρήτρια Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης
19:15-19:30 Συζήτηση.
ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
5η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Σταυρούλα-Βίλλυ Φωτοπούλου, διευθύντρια Νεότερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ΥΠΠΟΑ.
10:00-10:15 Των αοιδίμων χορηγών του πολιτισμού Γεωργίου και Ελένης Γουργιώτη, αιωνία η μνήμη. Κατερίνα Καμηλάκη, τ. διευθύντρια, επιστημονική συνεργάτης Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
10:15-10:30 Οι ποιμενικοί πληθυσμοί της Ηπειρωτικής Ελλάδας ή ο διαχρονικός διάλογος των βουνών με τη θεσσαλική πεδιάδα στο έργο της Λένας και του Γιώργου Γουργιώτη. Ευάγγελος Καραμανές, Διευθυντής Ερευνών, διευθύνων το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
10:30-10:45 Η επαναλειτουργία των λατομείων της Χασάμπαλης και η χρήση του πράσινου Θεσσαλικού λίθου κατά τον 20ό αι. Βασίλειος Μέλφος, επίκουρος καθηγητής Γεωλογίας ΑΠΘ.
10:45-11:00 Το χρονικό των εργασιών αποκατάστασης της Πυριτιδαποθήκης-Παλαιών φυλακών Λάρισας σε Μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Ιωάννης Βλαχοστέργιος, Δρ Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ, τ. διευθυντής Υπηρεσιών Νεότερων Μνημείων Ηπείρου, Θεσσαλίας και Κεντρικής Στ. Ελλάδος, ΥΠΠΟΑ.
11:00-11:15 Τα εικονογραφικά πρότυπα του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ και οι ιστοριογραφικές προσεγγίσεις του έργου του. Μαρία Μόσχου, Δρ Ιστορίας της Τέχνης Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ΕΚΠΑ.
6η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Ευφροσύνη Ριζοπούλου ομότιμη καθηγήτρια Π/μίου Κύπρου
11:30-11:45 Πληροφορίες για τους Αρχιεπισκόπους της Ελασσόνας του 18ου αιώνα. Κωνσταντίνος Σπανός, ιστορικός ερευνητής, εκδότης «Θεσσαλικού Ημερολογίου»
11:45-12:00 Λάρισα 1881-1910. Οι μεταμορφώσεις μιας πόλης και μιας κοινωνίας όπως αποτυπώθηκαν στον Τύπο της εποχής. Μαρούλα Κλιάφα, συγγραφέας.
12:00-12:15 Ο θεσμός της εμποροπανήγυρης στην Ελλάδα: το παζάρι του Βόλου και η διαδρομή του. Μαρία Σπανού, μουσειοπαιδαγωγός, ιστορική ερευνήτρια
12:15-12:30 Από το Άντρον Νυμφών και Χείρωνος παρά την Φάρσαλον έως την επαρχία Αγιάς. Οι Περιηγήσεις του Νικολάου Ι. Γιαννόπουλου στον νομό Λαρίσης. Χρυσούλα Κοντογεωργάκη, εκπαιδευτικός, πρόεδρος Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού ΟΘΡΥΣ
12:30-12:45 Οι φούρνοι (κλίβανοι) της Λάρισας την περίοδο 1881-1900. Αλέξανδρος Γρηγορίου, ιστορικός ερευνητής
12:45-13:00 Λαϊκές παραδόσεις περιοχής Αλμυρού και το μυθολογικό-ιστορικό υπόβαθρό τους. Βίκτωρ Κοντονάτσιος, εκπαιδευτικός.
13:00-13:15 Ο θεσμός της προίκας στη Θεσσαλία κατά τον 19ο αιώνα. Παρασκευή Τσιρίκα, ιστορικός-ερευνήτρια.
13:15-13:30 Το Όρος των Κελλίων ή Όσσα. Μαρία Βουβούση, φιλόλογος.
Συμπεράσματα και λήξη συνεδρίου.