Η νομικός (τ. δικηγόρος - συμβολαιογράφος) Πολυξένη Τζόκα – Βαρδούλη ήταν η κεντρική εισηγήτρια της εκδήλωσης και ανέλυσε το θέμα παρουσιάζοντας πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα που ανέκυψαν μετά από μακροχρόνιες μελέτες της ίδιας. Επιχειρώντας μία σύγκριση ανάμεσα στις γυναίκες της Αθήνας και της Σπάρτης, τόνισε ότι οι γυναίκες της Σπάρτης ήταν σε πολύ καλύτερη θέση, κυρίως σε κοινωνικό και οικονομικό πεδίο. Οι Σπαρτιάτισσες, όπως και οι Αθηναίες δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα, αποκλείονταν από την άμεση συμμετοχή στον δημόσιο βίο. Είναι αξιομνημόνευτο όμως τόνισε, το γεγονός ότι στη Θεσσαλία, την Ήπειρο, τη Μακεδονία και την Αιτωλία, οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερη δικαιοπρακτική ικανότητα και μπορούσαν να γίνουν ακόμη και αρχηγοί ενός οίκου, ενός γένους ή ενός κράτους, ελλείψει ενήλικου άρρενα συγγενή.
«Στη Θεσσαλία, την εποχή των περσικών πολέμων, αναφέρεται ότι μετά τον θάνατο του Αντιόχου, ταγού της Φαρσάλου, άσκησε διακυβέρνηση για πολλά έτη η εταίρα του Θαργηλία. Επίσης στο βιβλίο του Αντωνίου Μπαμπάκου με τον τίτλο «Πράξεις κοινής διαθέσεως και άλλα συγγενή φαινόμενα κατά το δίκαιο της Αρχαίας Θεσσαλίας» αναφέρεται ότι, σε απελευθερωτική επιγραφή που βρέθηκε, γίνεται λόγος για Θεσσαλή γυναίκα ονόματι Κρατύλλη, η οποία προέβη με διαθήκη σε απελευθέρωση δούλων.
Στην Ήπειρο, στον οίκο των Μολοσσών, το 331 π.Χ., η Κλεοπάτρα, που ήταν κόρη του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου του Β', ανέλαβε τη διακυβέρνηση του βασιλείου, μετά τον θάνατο του συζύγου της Αλεξάνδρου, ως επίτροπος του ανηλίκου τέκνου της. Σε επιγραφικές μαρτυρίες αναφέρεται και ως "θεωροδόκος", που σημαίνει υπεύθυνη για την υποδοχή των "θεωρών", δηλαδή των επισήμων απεσταλμένων για την παρακολούθηση των ιερών τελετών στο Κοινό των Ηπειρωτών.
Στην Αιτωλία βρέθηκε επιγραφή που καταγράφει μια γυναίκα της Ναυπάκτου, τη Λάνασσα ως «Ορφανοφύλακας», δηλαδή επίτροπος και διαχειριστής περιουσίας ορφανού τέκνου που ο πατέρας του σκοτώθηκε σε μάχη. Αυτό σημαίνει ότι η Λάνασσα απέκτησε το δημόσιο αυτό αξίωμα έπειτα από επιλογή του σώματος των πολιτών» πρόσθεσε επίσης η ομιλήτρια. Καταλήγοντας, υπογράμμισε ότι η αντίληψη ότι οι γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα ήταν υποβαθμισμένες και απαξιωμένες στο επίπεδο του δούλων, είναι παρωχημένη και ανυπόστατη. Παρότι λοιπόν, έχουν γραφεί πάρα πολλές μελέτες με αντικείμενο τη θέση και τον ρόλο της γυναίκας στην αρχαιότητα και δη στην κλασική εποχή, με συμπεράσματα πολλές φορές εκ διαμέτρου διαφορετικά έως αντιφατικά, είναι γεγονός ότι η γυναίκα στην Αρχαία Ελλάδα, (με τις σχετικές διαφοροποιήσεις από πόλη σε πόλη και στις διάφορες ιστορικές περιόδους) βίωνε την απαγόρευση της συμμετοχής στην πολιτική ζωή, προφανώς διότι αυτό εθεωρείτο το «ιδεώδες» στην ανδροκρατούμενη αρχαϊκή κοινωνία. Σε άλλες όμως περιοχές της αστικής, θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής έπαιξε σπουδαίο ρόλο και αυτό αντικατοπτρίζεται ποικιλοτρόπως στον πλούτο των πάσης φύσεως αρχαιολογικών ευρημάτων και στον πλούτο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
Στην έναρξη της εκδήλωσης χαιρετισμό απηύθυναν ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας κ. Δημήτρης Κατσαρός, ο αντιπρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Λάρισας κ. Δημήτρης Παπαστεργίου, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων κ. Σταυρούλα Σδρόλια και ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας Ιωάννης Σιούλας. Όπως επισημάνθηκε στη διάρκεια των χαιρετισμών, η διάλεξη της κ. Τζόκα Βαρδούλη εγκαινιάζει τον κύκλο διαλέξεων που προγραμματίζουν οι φίλοι του Διαχρονικού Μουσείου αλλά και τη συνεργασία με τους επιστημονικούς φορείς της πόλης. Ταυτόχρονα με την ομιλία, της κ. Π. Τζόκα Βαρδούλη, έγινε παρουσίαση οπτικού αρχαιολογικού υλικού από τον αρχαιολόγο, επίτιμο διευθυντή Αρχαιοτήτων του ΥΠ.ΠΟ Λεωνίδα Π. Χατζηαγγελάκη. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ξενάγηση στη σχετική ενότητα της έκθεσης από την αρχαιολόγο Στέλλα Κατακούτα.
Της Νατάσας Πολυγένη
