Δωρήτρα η Φύση σκίρτησε στο θεϊκό σου νεύμα...
...Κι έριξε φως απλόχερα, και στέκει ο Άη – Αντώνης
με ματοκλάδι ασκίαστο θεόμορφος αγναντεύει»
(ποίημα Αντώνη Περδικούλη)
Ξεκινά την Τετάρτη 31 Αυγούστου το ιστορικό πανηγύρι της Αγιάς και εγκαινιάζεται η 21η Γιορτή Μήλου, η οποία πλαισιώνεται με ποικίλες πο¬λιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, που θα διαρκέσουν ως τις 7 Σεπτεμβρίου.
Ταυτόχρονα με το πανηγύρι τους, οι Αγιώτες τιμούν με λαμπρές θρησκευτικές εκδηλώσεις τη μνήμη των προστατών τους, του ασκητή της ερήμου Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου, ασκήσαντος τον 4ο αιώνα, και του Νέου του εν Βεροία, ασκήσαντος στη Βέροια τον 10ο αιώνα.
Παράλληλα, θα γιορταστεί, ως είθισται εδώ και λίγα χρόνια, η επέ-τειος απελευθέρωσης της Αγιάς από τους Τούρκους το 1881.
Φέτος, και είναι η πρώτη φορά που αυτό αναφέρεται σαν ιστορικό στοιχείο, μετά από έρευνα του ιστοριοδίφη κ. Ιωάννη Μανίκα, το Αγιώ-τικο Πανηγύρι κλείνει αισίως, από την επίσημη – με τη βούλα του κρά-τους – έναρξή του το έτος 1886, 130 χρόνια ζωής. Ήταν 20 Φεβρουαρίου του 1886, όταν βασιλικό διάταγμα δημοσιευμένο στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του τότε Βασιλείου της Ελλάδας, υπογεγραμμένο από τον βασιλέα Γεώργιο τον Α’ και από τον υπουργό Εσωτερικών Ν. Παπαμι-χαλόπουλο, αναφέρει «Περί συστάσεως της ετήσιας εμπορικής πανηγύ-ρεως εν Αγυιά. Προτάσει του Ημετέρου επί των Εσωτερικών Υπουργού. Εγκρίνομεν την σύστασιν ετησίας εμπορικής πανηγύρεως εν Αγυιά, πρω-τευούση του δήμου Δωτίου της ομωνύμου επαρχίας, αρχομένης από 1 Σεπτεμβρίου και ληγούσης την ογδόην του αυτού μηνός». Πρόκειται ου-σιαστικά για την επίσημη από την Πολιτεία σύσταση της εμποροπανήγυ-ρης, λίγο μετά την απελευθέρωση της περιοχής από τους Τούρκους, που η Αγιά επί δεκαετίες πάρα πολλές και δύσκολα ακριβώς προσδιορίσιμες τελούσε κάθε χρόνο την ίδια περίοδο επί Οθωμανικής κυριαρχίας.
Κέντρο και κατά κάποιον τρόπο αφορμή σύναξης των ανθρώπων ήταν ο Ιερός Ναός των Αγίων Αντωνίων, που αποτελεί σήμερα τη μη-τρόπολή της. Αυτές τις ημέρες συγκεντρώνονταν χιλιάδες επι¬σκέπτες και προσκυνητές απ’ όλη τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μα¬κεδονία! Αυ¬τήν η ιδιόμορφη σύναξη των ανθρώπων, αν και ξεκινούσε από την ανά¬γκη της κοινής λατρείας, γινόταν η αιτία για μια άλλη διά¬σταση στη ζωή, αντίθετη της καθημερινότητας. Ανανεώνονταν φιλίες, συνάπτονταν κοι¬νωνικές σχέσεις, ευφραίνονταν η ψυχή των επισκεπτών με τον χορό, τη μουσική, τις συνεστιάσεις και τα αθλήματα. Το πιο ση¬μαντικό ήταν ότι αυτές τις ημέρες περίμενε ο κάθε ντόπιος παραγωγός, τεχνίτης, έμπο¬ρος, να ξοδέψει τη σοδειά του χρόνου ολόκληρου. Εξίσου προετοιμασμέ¬νοι ήταν όλοι να ανταλλάξουν μέρος του εισοδήματός τους με προμή¬θειες από τους εμπόρους του χώρου του πανηγυριού.
Μεγάλη δόξα το πανηγύρι γνώρισε κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, οπότε και η περιοχή ζούσε περίοδο μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης (γε-ωργία – σηροτροφία – βυρσοδεψία). Μετά την απελευθέρωση της Αγιάς ένας σημαντικός αριθμός προσκυνητών από τη Μακεδονία και την Ήπειρο έπρεπε να περνούν τα ελληνοτουρκικά σύνορα, και επειδή η δυ-σκολία κινήσεως εμπόρων και πανηγυριστών μέσω συνόρων διήρκησε 31 χρόνια (ως το 1912), επήλθε η αναμενόμενη κάμψη. Επιπρόσθετος λό¬γος παρακμής του πανηγυριού, από το 1892 και μετά, ήταν και η επικρά¬τηση της Λαρισαϊκής εμποροπανήγυρης. Μετά το 1912 μεταλλάσσεται ο εμπορικός χαρακτήρας του πανηγυριού (μεταπωλήσεις ειδών τοπικής παραγωγής) με την προβολή αρχικά της σηροτροφίας ως το 1930 και με-ταπολεμικά με την πλούσια παραγωγή του τόπου. Το 1956 δημιουργείται από τον αείμνηστο Τάκη Καρδάρα, κοινοτάρχη τότε και μετέπειτα βου-λευτή, ο θεσμός των γεωργοκτηνοτροφοδασικών και λαογραφικών εκθέ-σεων που θα κρατήσουν για πάρα πολλά χρόνια με τεράστια επιτυχία και απήχηση στον κόσμο. Από το 1996, η Αγιά, με δήμαρχο τον Αντώνη Μαυρογιάννη, θέλοντας να προβάλλει το μήλο ως κύριο προϊόν βιοπορι-σμού της περιοχής, θεσπίζει την 1η Γιορτή Μήλου που κρατάει ως και σή-μερα φτάνοντας φέτος αισίως τη 21η συνεχόμενη.
Όσον αφορά ειδικά τον ναό των Αγίων Αντωνίων, η θεσσαλική παροιμία «Τούτος είναι δια τον Άγιον Αντώνιον» υποδηλώνει τη φήμη των Αγίων ότι φέρουν το χάρισμα της των παραφρονούντων ιάσεως. Ο ναός θεωρούνταν κατά το παρελθόν το θεραπευτήριο των ψυχικά αρρώ-στων. Στα πέριξ αυτού κε¬λιά φιλοξενούνταν οι ασθενείς και οι συγγενείς τους. Υπήρχε και ιδιαίτε¬ρος χώρος στον οποίον έδεναν με αλυσίδες τους παρανοϊκούς, τους οποί¬ους φρόντιζαν οι συγγενείς ή κατ’ ανάθεση υπάλ-ληλος του ναού, προ¬σμένοντας τη θεραπεία από τους Αγίους. Οι Άγιοι Αντώνιοι τύγχαναν πανθεσσαλικής φήμης και αναφέρονται πολλές περι-πτώσεις κατά τις οποίες ασθενείς θεραπεύτηκαν μερικώς ή εξ ολοκλή¬ρου. Στα αρχεία του ναού, μάλιστα, υπάρχει και βιβλίο καταγραφής θαυ¬μάτων από ψυχικά αρρώστους, και όχι μόνον, οι οποίοι διανυκτέρευαν στο γυναικωνίτη προσευχόμενοι.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων
Σύμφωνα, λοιπόν, με το πρόγραμμα, που εξεδόθη από τον Δήμο Αγιάς, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, την Περιφερειακή Ένωση Δή¬μων Θεσσαλίας και την Αρχιερατική Περιφέρεια Αγιάς, προ-βλέπο¬νται τα εξής:
Τετάρτη 31 Αυγούστου
Γενικός σημαιοστολισμός οικιών και καταστημάτων από το μεσημέρι της 31ης Αυγούστου μέχρι την εσπέρα της 1ης Σεπτεμβρίου.
7μμ, συγκέντρωση τοπικών αρχών για την υποδοχή του Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αγιάς κ.κ. Ιγνατίου.
7:15μμ, μέγας πανηγυρικός αρχιερατικός εσπερινός.
8μμ, άφιξη επισήμων.
8:30μμ, περιφορά εικόνας με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του Δήμου Τυρνάβου.
9:30μμ, χαιρετισμοί, απονομή βραβείου Ευαγγέλου Κ. Καραμπάτσα, βράβευση μαθητών, εγκαίνια Γιορτής Μήλου.
10μμ, δεξίωση επισήμων στο Πνευματικό Κέντρο των Αγίων Αντωνίων από τον Σύλλογο Γυναικών Αγιάς.
Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου
7:30πμ, όρθρος και πανηγυρική θεία λειτουργία ιερουργούντος του αρχι-μανδρίτη π. Σεραφείμ Κωνταξή.
10πμ, προσέλευση επισήμων, δοξολογία, ομιλία για την απελευθέρωση της πόλης, κατάθεση στεφάνων.
7μμ, δραστηριότητες για παιδιά από τη Σχολή Χορού «Έκφραση» στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
8:30μμ, Θέατρο Σκιών στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
9:30μμ, ενημέρωση για το πρόγραμμα CLLD LEADER 2014 – 2020.
10μμ, μουσική βραδιά με τους «D and D» στην πλατεία της Αγιάς.
Παρασκευή 2 Σεπτεμβρίου
10πμ, εκδήλωση – ημερίδα, με θέμα «100 χρόνια Μέση Δασική Σχολή Αγιάς» στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο «Χρυσαλλίδα». Θα ακολου-θήσει ξενάγηση στον χώρο της σχολής (Δασαρχείο Αγιάς), όπου θα λει-τουργεί έκθεση με φωτογραφικό υλικό και αντικείμενα της σχολής.
7μμ, δραστηριότητες για παιδιά από τη Σχολή Χορού «Έκφραση» στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
9μμ, παρουσίαση βιβλίου «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ – ΕΥΕΞΙΑΣ», στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων, από τη συγγραφέα Ιωάννα Λάκα, με ομιλητές τον διευθυντή του Κέντρου Υγείας Αγιάς Βασίλη Χάμο, τον καρδιολόγο Χρήστο Ντουλούλη και τη διατροφολόγο Γεωργία Μαυρογιάννη.
10μμ, μουσική βραδιά με τους «ΜΑΔΑΡΙΤΕΣ» στην πλατεία της Αγιάς.
Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου
7μμ, δραστηριότητες για παιδιά από το εργαστήρι του κυρ-Παίγνιου του Παραμυθά στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
7μμ, διαγωνισμός γευσιγνωσίας «Έτος Γεύσεων» από τη «Μαγνήτων Κιβωτός» στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
10μμ, μουσική βραδιά με τη «Μαγνήτων Κιβωτός» στην πλατεία της Αγιάς.
Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου
9πμ, ποδηλατοβόλτα από την πλατεία της Αγιάς στα μηλοπερίβολα.
7μμ, δραστηριότητες για παιδιά από το εργαστήρι του κυρ-Παίγνιου του Παραμυθά στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
Μουσική βραδιά
Α’ μέρος, 8:30μμ, Αρχοντικό «Καλυψώ Αλεξούλη»
Β’ μέρος, 10μμ, πλατεία Αγιάς.
Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου
7μμ, δραστηριότητες για παιδιά από την «Trekking Hellas» (τοξοβολία, αναρρίχηση) στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
9μμ, παρουσίαση παιδικών χορευτικών στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
10μμ, παρουσίαση χορευτικών ενηλίκων στην πλατεία της Αγιάς.
Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου
7μμ, δραστηριότητες για παιδιά από την «Trekking Hellas» (τοξοβολία, αναρρίχηση) στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
9μμ, Θέατρο Σκιών στον εκθεσιακό χώρο των Αγίων Αντωνίων.
10μμ, μουσική βραδιά με την ορχήστρα του Παναγιώτη Σδράλη (καθη-γητή της Μουσικής Σχολής του Δήμου Αγιάς) στην πλατεία της Αγιάς.
Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου
9μμ, μουσικοχορευτική βραδιά στον χώρο της εμποροπανήγυρης από τον Σύλλογο Γυναικών Αγιάς.
