Του Γιώργου Νούλη
Αύξηση στις μεταβιβάσεις ακινήτων κατά τη διάρκεια του 2015 σε σχέση με το 2014 αποτυπώνουν τα στοιχεία των εφοριών της Λάρισας και της Θεσσαλίας γενικότερα, ενόψει των επερχόμενων φορολογικών αλλαγών σε γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές.
Η μνημονιακή δέσμευση της κυβέρνησης, για επανεξέταση από μηδενική βάση του συστήματος αυτών των φόρων με σαρωτικές αλλαγές σε αφορολόγητα ποσά, κλίμακες, συντελεστές και φοροαπαλλαγές, προκάλεσε "έκρηξη" μεταβιβάσεων, με σκοπό να αμβλυνθούν οι επιβαρύνσεις από τα νέα φοροεισπρακτικά μέτρα.
Ενδεικτικό είναι από το σύνολο των συναλλαγών που έγιναν πέρυσι στις δύο εφορίες της Λάρισας και που είναι αυξημένες κατά 20% συγκριτικά με το 2014, δεν είναι στο σύνολό τους αγοραπωλησίες, αλλά είναι κυρίως συναλλαγές φορολογουμένων, δηλαδή δωρεές και γονικές παροχές, που είχαν ως στόχο τη μείωση της περιουσίας τους… στα χαρτιά, προκειμένου να γλιτώσουν από το συμπληρωματικό φόρο του ΕΝΦΙΑ και τις επερχόμενες παρεμβάσεις στη φορολογία κεφαλαίου.
ΑΥΞΗΣΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ
Το 2015 χαρακτηριστικά είχαμε 1.251 μεταβιβάσεις ακινήτων στην Α΄Δ.Ο.Υ. Λάρισας όταν το 2014 ήταν 963. Είχαμε δηλαδή μια αύξηση 30% ενώ μικρότερη ήταν η αύξηση γύρω στο 8,3% στη Β΄ Δ.Ο.Υ. Λάρισας όπου από τις 1.149 μεταβιβάσεις του 2014 πήγαμε στις 1.245 πέρυσι. Σύμφωνα με τον πίνακα πάντως που παραθέτουμε από το 2011, με δεδομένη την εικόνα που παρουσιάζει η κτηματαγορά, το ποσοστό μεταβολής είναι αρνητικό τόσο στο νομό Λάρισας όσο και της Θεσσαλίας.
Ωστόσο, και στις έξι εφορίες της Θεσσαλίας οι μεταβιβάσεις πέρυσι σε σχέση με το 2014 είναι παντού αυξημένες. Επίσης τα στοιχεία δείχνουν ότι η «χειρότερη» χρονιά ήταν το 2013 με το πλήθος των βεβαιώσεων φόρου μεταβιβάσεων ακινήτων να έχει «κατρακυλήσει» σε ποσοστό συνολικά 44,78% σε σχέση με το 2011. Σε αρκετές περιοχές της χώρας μάλιστα οι μειώσεις των μεταβιβάσεων φαίνεται να ξεπέρασαν το 50% και το 60%. Σε όλη τη χώρα το πλήθος των βεβαιώσεων φόρου μεταβιβάσεων ακινήτων το 2011 ανήλθε σε 119.647, το 2012 έπεσε σε 76.859, το 2013 σε 66.071, το 2014 σε 68.851 και το 2015 σε 86.075 βεβαιώσεις φόρου μεταβιβάσεων. Έτσι, σε σχέση με το 2011 το πλήθος των βεβαιώσεων φόρου μεταβιβάσεων, το 2012 σημείωσε πτώση (-35,76%), το 2013 επίσης μείωση (-44,78%), το 2014 μείωση (- 42,45%) και το 2015 μείωση(- 28,06%). Το 2015 δείχνει πάντως να υποχωρεί σταδιακά το φαινόμενο της μείωσης των μεταβιβάσεων ακινήτων σε σχέση με την τριετία 2012, 2013 και 2014.
Να σημειώσουμε πως μετά από πολλά χρόνια οι συντελεστές στους φόρους μεταβίβασης μειώθηκαν για πρώτη φορά το 2010, με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, στο 8% από 9% για την αξία του μεταβιβαζόμενου ακινήτου έως 20.000 ευρώ και στο 10% από 11% για το υπερβάλλον ποσόν. Το 2015 που η κτηματαγορά έπνεε τα λοίσθια στη χώρα ο φόρος μεταβίβασης έπεσε στο 3% για να μπορέσει να σωθεί η οικοδομή, με αποτέλεσμα να συμφέρει να πουλάει κανείς εικονικά το σπίτι στο παιδί του για να πληρώσει φόρο μεταβίβασης 3% στην τιμή που δηλώνεται στο συμβόλαιο, αντί να το δωρίζει και να πληρώνει 10% επί της εξωπραγματικά υψηλής αντικειμενικής αξίας που υπολογίζει η Εφορία.
ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΑΠΟ ΦΕΤΟΣ
Από φέτος όμως γονικές παροχές και δωρεές και δυσκολότερες και ακριβότερες θα γίνουν καθώς φύσεως εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές που ισχύουν, με το νέο φορό ακινήτων που θα νομοθετηθεί φέτος, θα ψαλιδιστούν ή θα χαθούν…
Από τις αλλαγές στο φορολογικό σκηνικό προφανώς και θα θιγεί και η πρώτη κατοικία, τα αφορολόγητα όρια της οποίας σήμερα διαμορφώνονται σε 200.000 ευρώ για τον άγαμο και 250.000 ευρώ για τον έγγαμο. Το ποσόν αυτό προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα παιδιά και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο, και καθένα από τα επόμενα.
Σαρωτικές αλλαγές βεβαίως θα έρθουν και στους φόρους για γονικές παροχές και δωρεές. Το σημερινό αφορολόγητο όριο στις δύο αυτές κατηγορίες είναι 150.000 ευρώ εφόσον πρόκειται για κληρονομιά ή δωρεά προς τέκνο ή εγγονό.
Με την ισχύουσα κλίμακα, για αξία μεταβίβασης έως 300.000 ευρώ ο φόρος γονικής παροχής ή κληρονομιάς ανέρχεται έως 1.500 ευρώ, καθώς ο φορολογικός συντελεστής για την αξία από τα 150.000 ευρώ έως τα 300.000 είναι 1% (τα πρώτα 150.000 είναι αφορολόγητα).
Στην ίδια φορολογική κλίμακα ο ανώτατος συντελεστής είναι 10%, ο οποίος σύμφωνα με τα νέα σενάρια πρόκειται να αυξηθεί προκειμένου να πληρώνουν περισσότερα όσοι κληρονομούν μεγάλης αξίας ακίνητα. Ειδικά για τις δωρεές το αφορολόγητο όριο των 150.000 ευρώ δεν ισχύει μόνο για τις δωρεές ακινήτων από τους γονείς προς τα ενήλικα τέκνα αλλά και από τους παππούδες ή τις γιαγιάδες προς τα εγγόνια.
Επίσης, αφορολόγητο όριο 200.000 ευρώ ισχύει και σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας από άγαμο φορολογούμενο με δωρεά. Σε κάθε περίπτωση, στην απόκτηση πρώτης κατοικίας με γονική παροχή ή δωρεά από έγγαμο φορολογούμενο ισχύει αφορολόγητο όριο 250.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται περαιτέρω αν υπάρχουν και προστατευόμενα τέκνα.
Να σημειώσουμε επίσης πως από το 2014 και μετά ουσιαστικά εφαρμόζονται τρεις φόροι στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Αυτοί είναι ανάλογα με τον αν η κατοικία που αγοράζεται είναι νεόδμητη ή μεταχειρισμένη, πρώτη ή δευτερεύουσα, ενώ με φόρο επιβαρύνονται και όσοι πουλούν ακίνητα (φόρος υπεραξίας). Από τον τελευταίο εξαιρούνται οι φορολογούμενοι που πουλούν ακίνητα τα οποία απέκτησαν πριν από το 1995.
Σε κάθε περίπτωση το βέβαιο είναι θα έρθει γενναίο «κούρεμα» σε όλες αυτές τις περιπτώσεις εκπτώσεων, ενώ κάποιες προϋποθέσεις απαλλαγής (π.χ. στεγαστικές ανάγκες) που ισχύουν σήμερα αναμένεται να «ψαλιδιστούν» σημαντικά. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι οι αλλαγές δεν θα συμπαρασύρουν μόνο τη φορολογία γονικών παροχών, δωρεών και κληρονομιών αλλά θα συμπαρασύρουν και το σύνολο της περιουσίας, δηλαδή και τα κινητά (μετοχές επιχειρήσεων, μετρητά και καταθέσεις)…
Το ποσοστό μεταβολής αφορά στη σύγκριση των συναλλαγών του 2011 με 2015
ΕΦΟΡΙΑ 2011 2012 2013 2014 2015 ΜΕΤΑΒΟΛΗ
Α΄ΛΑΡΙΣΑΣ 1.591 999 914 963 1.251 -21,4%
Β΄ΛΑΡΙΣΑΣ 2.049 1.268 1.094 1.149 1.245 -39.2%
ΒΟΛΟΥ 1.502 872 663 692 835 -44,4%
Ν. ΙΩΝΙΑΣ 838 575 430 474 590 -29,6%
ΤΡΙΚΑΛΩΝ 1.158 778 615 576 1.088 -6,00%
ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 1.246 752 639 691 754 -39.5%
