Η Κεντρική Επιτροπή Απλούστευσης Διαδικασιών, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, επέλεξε να ασχοληθεί με την απλούστευση των διαδικασιών αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και για το λόγο αυτό συνέταξε σχετική Έκθεση στην οποία παρουσιάζει τις διαπιστώσεις και τις προτάσεις της για τις διαδικασίες αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, οργανικά στοιχεία των οποίων -και βασικά προβλήματα- αποτελούν η δέσμευση της ιδιοκτησίας και η καταβολή της σχετικής αποζημίωσης.
Οι διαδικασίες αυτές, σύμφωνα με ενημέρωση από το Γραφείο Τύπου, του υφυπουργού Εσωτερικών κ. Χρήστου Ζώη, ρυθμίζονται από ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο θεσμικό πλαίσιο που περιλαμβάνει συνταγματικές διατάξεις, πληθώρα νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων και πλούσια σχετική νομολογία. Οι διαδικασίες αυτές διαφοροποιούνται ανάλογα με το αντικείμενο της απαλλοτρίωσης (τεχνικές δημόσιες υποδομές, κοινόχρηστοι χώροι, σχολεία, χώρος αρχαιολογικού ενδιαφέροντος κλπ.) και τον δημόσιο φορέα υπέρ του οποίου γίνεται η απαλλοτρίωση και εντάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες: απαλλοτριώσεις ιδιοκτησιών σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλης και απαλλοτριώσεις ιδιοκτησιών σε περιοχές εντός σχεδίου πόλης για τις οποίες απαιτείται αλλαγή του ρυμοτομικού σχεδίου.
Τα προβλήματα που διαπιστώθηκαν από την καταγραφή και αξιολόγηση της ισχύουσας κατάστασης, επικεντρώνονται στις χρονικές καθυστερήσεις διεκπεραίωσης της διαδικασίας κήρυξης της απαλλοτρίωσης και αποζημίωσης των ιδιοκτητών, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα την δέσμευση της ιδιοκτησίας για χρονικά διαστήματα ακόμη και 10 ή 20 ετών χωρίς καταβολή της σχετικής αποζημίωσης
Κύρια γενεσιουργό αιτία των καθυστερήσεων αποτελεί η οικονομική αδυναμία των δημοσίων φορέων, κυρίως στις περιπτώσεις των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Υπουργείου Πολιτισμού, να διαθέσουν τα ποσά που απαιτούνται για την καταβολή της αποζημίωσης, καθώς και η κίνηση της διαδικασίας απαλλοτρίωσης και δέσμευσης ιδιοκτησιών χωρίς να είναι διαθέσιμοι οι αναγκαίοι για την αποζημίωση πόροι.
Πέραν των προβλημάτων αυτών, υπάρχουν και άλλα θεσμικά και επιχειρησιακά προβλήματα τα οποία συμβάλλουν παράλληλα στις παρατηρούμενες καθυστερήσεις. Τα προβλήματα αυτά αφορούν στην ελλιπή πληροφόρηση των θιγόμενων ιδιοκτητών, στην ανεπαρκή και μη χρηστική κωδικοποίηση των ισχυουσών ρυθμίσεων, στην απουσία υποχρεωτικών προδιαγραφών κατάρτισης της μελέτης Κτηματολογίου, στην οποία βασίζεται η διαδικασία της απαλλοτρίωσης, στην ύπαρξη ρυθμίσεων, των οποίων η κατάργηση ή αναπροσαρμογή θα διευκόλυνε τους θιγόμενους ιδιοκτήτες και τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, και τέλος σε οργανωτικές αδυναμίες των εμπλεκόμενων υπηρεσιών.
Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, από την Επιτροπή προτείνονται 6 δέσμες μέτρων με τα οποία:
• Επιταχύνεται σημαντικά και απλουστεύεται η διαδικασία απαλλοτρίωσης προς όφελος και των θιγομένων ιδιοκτητών και του Δημοσίου.
• Διευρύνονται τα δικαιώματα των θιγομένων ιδιοκτητών.
• Κατοχυρώνεται η έγκαιρη καταβολή των αποζημιώσεων ή στην αντίθετη περίπτωση η άρση της απαλλοτρίωσης σε εύλογο χρόνο.
• Ενισχύεται η διαφάνεια της διαδικασίας και η πληροφόρηση των θιγομένων ιδιοκτητών και άλλων ενδιαφερομένων.
• Διευκολύνονται οι υπηρεσίες που διαχειρίζονται την διαδικασία της απαλλοτρίωσης.
• Παρακολουθείται και αξιολογείται συστηματικά η εφαρμογή της διαδικασίας.
