Το ενδιαφέρον πολλών αναλυτών-οικονομολόγων της Γερμανίας, καθώς και άλλων χωρών της Ευρώπης, εξακολουθεί να επικεντρώνεται στη δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας. Μάλιστα, η πλειονότητά τους εκτιμά ότι η κατάσταση αυτή συνιστά σοβαρή δοκιμασία για την ΟΝΕ και το ευρώ. Άλλωστε, δεν είναι λίγοι εκείνοι που μίλησαν ακόμη και για χρεοκοπία της χώρας, ενώ άλλοι δεν απέκλεισαν ούτε την κατάρρευση της ίδιας της ΟΝΕ.
Από την πλευρά της, η Ντόιτσε Βέλε («ΝΒ»), μίλησε με δύο κορυφαίους αναλυτές και τους έθεσε το ερώτημα «Τι σημαίνει πραγματικά για το ευρώ και την ΟΝΕ η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας και το τεράστιο έλλειμμα;». Σύμφωνα, πάντως, με όσα αναφέρονται στο σχετικό δημοσίευμα της ιστοσελίδας της «ΝΒ», αμφότεροι υποστήριξαν πως η Ελλάδα δεν πρόκειται να χρεοκοπήσει αλλά και ότι η ΟΝΕ είναι μονόδρομος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Γερμανός οικονομολόγος Γιόαχιμ Σταρμπάτι, που είναι και πρόεδρος της Πρωτοβουλίας Κοινωνική Οικονομία της Αγοράς, εντόπισε το πρόβλημα στη ρίζα του και εκτίμησε ότι το πλαίσιο και οι ρήτρες της συνθήκης του Άμστερνταμ, τις οποίες εισήγαγε το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, είναι χαλαρές.
«Όταν ιδρύθηκε η ΟΝΕ, είπε, εντάχθηκαν σε αυτήν χώρες με διαφορετικό οικονομικό-πολιτικό προφίλ. Ορισμένες από αυτές είχαν δημοσιονομική και οικονομική σταθερότητα, αλλά αρκετές δεν διέθεταν καν αυτές τις προϋποθέσεις. Ασφαλώς, θεσπίστηκαν κριτήρια ένταξης στην ΟΝΕ αλλά είναι πολύ χαλαρά. Ερμηνεύονται μέχρι σήμερα πλημμελώς και ορισμένες φορές ούτε καν ελέγχονται διεξοδικά. Έτσι, εντάχθηκαν στην ΟΝΕ χώρες που η ποιοτική διαφορά των οικονομικών και κοινωνικοπολιτικών τους μοντέλων και δομών ήταν μεγάλη».
ΕΛΛΙΠΗΣ Η ΕΝΙΑΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΝΕ
Όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα, ο καθηγητής Σταρμπάτι είχε προσφύγει, το 1997 -μαζί με άλλους τρεις Γερμανούς οικονομολόγους- στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας, διεκδικώντας τη μη εισαγωγή του ευρώ στη χώρα. Τι σημαίνει όμως ότι είναι χαλαρά τα κριτήρια για την ένταξη στην ΟΝΕ;
«Μια οικονομική και νομισματική ένωση», ανέφερε ο Σταρμπάτι, «καθορίζεται από δύο παραμέτρους. Πρώτον, από την ενιαία νομισματική πολιτική και, δεύτερον, από το γεγονός ότι οι χώρες-μέλη είναι διατεθειμένες να παραχωρήσουν μέρος του σχεδιασμού της οικονομικής και νομισματικής τους πολιτικής στα υπερεθνικά όργανα της Ένωσης. Κι αυτό δεν συνέβη. Δεν συνέβη με την Ιταλία ούτε με την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Αυτό ακριβώς έφερε το ευρώ στη σημερινή δοκιμασία».
Βεβαίως, σήμερα με αυτά τα δεδομένα δεν υπάρχουν περιθώρια υποτίμησης εθνικών νομισμάτων, διότι υπάρχει μόνον το ευρώ, ούτε μπορεί μια χώρα να αποβληθεί από την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Άλλωστε, όπως υποστηρίζει ο εκπρόσωπος του Ινστιτούτου Γερμανικής Οικονομίας, Γιούργκεν Μάτες, «η ΟΝΕ είναι μονόδρομος». Κατά την άποψή του, μάλιστα, αυτό σημαίνει «κοινή πορεία, κοινά προβλήματα, κοινή λύση».
«Πρέπει να θεωρήσουμε, είπε χαρακτηριστικά, ότι ντε φάκτο η ένταξη στην ΟΝΕ δεν μπορεί να ανατραπεί. Δηλαδή, για το κάθε μέλος είναι σαφές τι θα γίνει και πώς προχωρούμε. Άρα, πρέπει να αποδεσμευθεί ρευστό από τις χώρες που έχουν τώρα προβλήματα, να διοχετευθεί στην Ευρωζώνη και μετά να υποτιμηθεί το ευρώ, να διοχετευθεί εκ νέου στις χώρες-μέλη, κι έτσι να επωφεληθούν όλοι μαζί από αυτό».
ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΥΣΦΟΡΙΑ
Τελικά, πώς μπορεί να βοηθηθούν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου; Αρκετοί είναι οι πολιτικοί που φωνάζουν «να προχωρήσουν μόνες τους» και προσθέτουν: «Δεν θα βγάλουμε εμείς το φίδι από την τρύπα». Από την πλευρά τους, όμως, οι ειδικοί αναλυτές αναφέρουν: «Να προχωρήσουν μόνες τους αλλά με τη συμπαράσταση της ΟΝΕ». Επισημαίνουν μάλιστα ότι οι όροι για τη βοήθεια της Ένωσης, για παράδειγμα, προς την Ελλάδα, πρέπει να είναι αυστηροί, με αναπόφευκτη βέβαια συνέπεια να προκαλέσουν κοινωνικές αναταράξεις.
Μάλιστα, ο Γιόαχιμ Σταρμπάτι εκτιμά πως κάτι τέτοιο είναι αναπόφευκτο: «Τώρα πρέπει οι χώρες αυτές να κάνουν ό,τι δεν έκαναν τόσα χρόνια. Και ασφαλώς είναι δύσκολο, διότι βρίσκονται σε κρίση και ο χρόνος πιέζει. Στην Ελλάδα παρατηρούνται αμέσως ταραχές στους δρόμους, όταν αλλάζει κάτι, πόσο μάλλον που τώρα θα πρέπει η κυβέρνηση όντως να προχωρήσει σε δραστικές περικοπές των δημοσίων επιδοτήσεων και ενισχύσεων, ώστε να γίνει πάλι ανταγωνιστική η οικονομία».
Άλλωστε, ο στόχος, σύμφωνα με το Γερμανό οικονομολόγο, είναι «να γίνει αποπληρωμή χρεών και να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα. Είναι, επομένως, αναμενόμενο ότι η εφαρμογή ενός αυστηρού προγράμματος εξυγίανσης θα προκαλέσει κοινωνική αναταραχή. Το βλέπουμε εξάλλου και σε άλλες χώρες, όπως στην Ισλανδία και τη Λετονία».
Όπως και να 'χει, όμως, είναι χαρακτηριστικό ότι οι Γερμανοί αναλυτές Σταρμπάτι και Μάτες εκτιμούν πως είναι απίθανη η χρεοκοπία της Ελλάδας ή όποιας άλλης χώρας της Ευρωζώνης. Επιπλέον, αμφότεροι υποστηρίζουν πως το ευρώ, παρά τους κλυδωνισμούς και τα προβλήματα, εξακολουθεί να είναι πιο σταθερό και πιο ελκυστικό από το δολάριο.
